Merkel en Macron starten partijtje armworstelen over opvolging Juncker

"Ik ga me inzetten voor Manfred Weber", verklaarde Merkel. Haar landgenoot is in de verkiezingscampagne naar voren geschoven als dé topkandidaat van de Europese Volkspartij (EVP). Haar sociaaldemocratische coalitiepartner in Berlijn heeft dan weer een voorkeur voor de Nederlander Frans Timmermans, de topkandidaat van de Europese sociaaldemocraten.

De twee coalitiepartners verdedigen weliswaar verschillende kandidaten, maar Merkel beklemtoonde dat de hele regering achter dit systeem van Spitzenkandidaten staat. De bondskanselier wees er tevreden op dat ook een meerderheid van de fractieleiders in het Europees Parlement vandaag nog heeft aangegeven dat ze een Commissievoorzitter willen die zich in de campagne als kandidaat heeft gepresenteerd.

Dat kan niet gezegd worden van de Franse president Emmanuel Macron. Die vindt dat het systeem van Spitzenkandidaten in zijn huidige vorm enkel in de kaart speelt van de twee traditionele grote partijen. Hij liet niet na erop te wijzen dat die twee formaties sinds zondag voor het eerst in veertig jaar samen geen meerderheid meer vormen in het Europees Parlement.

Zo krijgt de nieuwe pro-Europese centristische groep een "belangrijke rol en verantwoordelijkheid", zo verwees Macron naar de nieuwe fractie die hij samen met de liberalen in de steigers heeft gezet. Zijn voorkeur gaat uit naar een man of vrouw die "de ervaring" en "de geloofwaardigheid" heeft om een nieuw project voor de Europese Unie te belichamen.

Dat project moet volgens Macron op vier pijlers steunen: de aanpak tegen klimaatverandering, economische groei en sociale vooruitgang, een gemeenschappelijk veiligheids- en migratiebeleid en een versterking van de eurozone. Gevraagd of de liberale eurocommissaris Margrethe Vestager zo'n project zou kunnen dragen, antwoordde hij bevestigend, en hij liet ook de namen van Timmermans en de Franse brexitonderhandelaar Michel Barnier vallen. De naam van Weber liet het Franse staatshoofd onvermeld. Macron sprak gisteren al met de Spaanse sociaaldemocratische premier Pedro Sanchez, mogelijk een teken dat hij de kandidatuur van Timmermans zou kunnen steunen.

Maar Macron wil vanavond geen discussie over namen. "Ik wil een debat over ons project, de prioriteiten en de criteria." Ook Merkel gaf aan dat ze de zaken niet op de spits drijven. Volgens haar moeten de regeringsleiders "omzichtig met elkaar omgaan" en bewijzen dat de Europese Unie bekwaam is om beslissingen te nemen. "We hebben nog veel tijd."

Bedoeling is dat de regeringsleiders op de top van 20 en 21 juni een kandidaat voordragen. Bij voorkeur met unanimiteit, maar dat kan ook met een gekwalificeerde meerderheid. Zo verzetten de Britse premier David Cameron en zijn Hongaarse collega Viktor Orbàn zich vijf jaar geleden vergeefs tegen de voordracht van Jean-Claude Juncker.

De kandidaat van de regeringsleiders moet vervolgens de goedkeuring krijgen van een absolute meerderheid van de Europarlementsleden. Bij hun voordracht moeten de leiders ook rekening houden met andere topjobs die de komende maanden ingevuld moeten worden, zoals het voorzitterschap van de Europese Raad, de hoge vertegenwoordiger van het buitenlands beleid en de voorzitter van de Europese Centrale Bank.