Amsterdam Museum schrapt term "Gouden Eeuw": "Verhalen van mensen uit 17e eeuw vertellen die nog niet gehoord werden"
Het Amsterdam Museum in Nederland gaat de term "Gouden Eeuw" niet meer gebruiken om het over de 17e eeuw te hebben "omdat de term de lading niet dekt". Het museum meldt dat het zo "andere perspectieven op de 17e eeuw mogelijk wil maken". De beslissing is een stap in een proces om van het museum een plek te maken "die voor iedereen relevant is en waar alle mensen zich welkom voelen". Een eerste uiting hiervan wordt de expo "Hollandse meesters her-zien".
De term Gouden Eeuw wordt vaak gebruikt om de 17e eeuw in de Nederlandse geschiedenis te beschrijven, een periode van bloei op het gebied van economie, wetenschap en kunsten en een belangrijke fase in de ontwikkeling van de westerse beschaving.
Maar volgens het Amsterdam Museum, dat het verhaal van de Nederlandse hoofdstad vertelt, creëert de term een te eenzijdig en rooskleurig beeld van die periode en staat het "het streven naar inclusiviteit en het tonen van meerdere perspectieven op de geschiedenis in de weg".
"Positieve associaties met de term Gouden Eeuw zoals voorspoed, vrede, weelde en onschuld dekken de lading van de historische werkelijkheid in deze periode niet", zegt Tom van der Molen, conservator 17e eeuw. "De term negeert de vele negatieve kanten als armoede, oorlog, dwangarbeid en mensenhandel." De term bekijkt de periode ook vooral vanuit het perspectief van de toenmalige machthebbers.
De term Gouden Eeuw negeert de vele negatieve kanten als armoede, oorlog, dwangarbeid en mensenhandel.
Het museum wil op deze manier meer de verhalen van mensen vertellen "die nog niet gehoord werden". De permanente expo "Hollanders van de Gouden Eeuw" in de Amsterdam Museum-vleugel in de Hermitage krijgt ook een nieuwe naam: "Groepsportretten van de 17e eeuw". De beslissing past in een proces dat al enkele jaren bezig is: het streven van Amsterdam Museum om een plek te worden "die voor iedereen relevant is en waar alle mensen zich welkom voelen".
Rijksmuseum handhaaft term 'Gouden Eeuw'
Het Amsterdamse Rijksmuseum, waar ook veel zalen aan de 17e eeuw zijn gewijd, laat weten dat het de term Gouden Eeuw zal handhaven.
"De naam slaat op een periode in de geschiedenis van grote welvaart", zegt directeur Taco Dibbits tegen de collega's van de NOS. "Dat neemt niet weg dat wij de schaduwzijde hiervan erkennen. Het Rijksmuseum benadert de geschiedenis vanuit verschillende perspectieven. Zo openen we volgend jaar een tentoonstelling over slavernij."
Ook vanuit politieke hoek kan lang niet iedereen zich vinden in de redenering van het Amsterdam Museum. Minister Van Engelshoven (D66) van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap zegt aan de NOS dat ze niet weet of het verstandig is om de term Gouden Eeuw te schrappen. "Voor mij is het én de 17e eeuw én de Gouden Eeuw. Zo noemen we het nu eenmaal. Het wás ook een gouden eeuw voor de handel en de kunst."
Ruud Gullit als zoon van slavenhandelaar Anthony Rühle
Op 30 september opent er in die Amsterdam Museum-vleugel van de Hermitage ook een nieuwe foto-expo "Hollandse meesters her-zien", de eerste expo in een reeks aanvullende tentoonstellingen op "Groepsportretten van de 17e eeuw". Het zijn 13 statige portretten van bekende Nederlanders zoals (ex)-voetballer Ruud Gullit en rapper Typhoon en politica Sylvana Simons, die verwijzen naar de historische schilderijen uit de 17e en 18e eeuw en het verhaal vertellen van 13 Amsterdamse bewoners en bezoekers van kleur uit die periode.
Zo fotografeerde Humberto Tan Ruud Gullit als Jacob Rühle (1751-1828). Jacob Rühle was de zoon van slavenhandelaar Anthony Rühle en de Afrikaanse vrouw Jaba Botri. Vanaf 1798 woont de schatrijke Jacob in Amsterdam waar hij zeer succesvol het familiebedrijf leidde. Net als Rühle is Ruud Gullit het kind van een witte en een zwarte ouder.
(lees verder onder de foto)
"Deze portretten zouden bijna zo iconisch moeten worden als "De nachtwacht" van Rembrandt", zegt gastcurator van de expo Jörgen Tjon A Fong in de talkshow "De wereld draait door". Fotograaf Humberto Tan noemt het "een bewustwordingsexpositie". "Je probeert een verbinding te maken tussen toen en nu. Dit geeft je een groter deel van het verhaal, van wat je nog niet kende."
Volgens Jörgen Tjon A Fong kan de geschiedenis van de 17e eeuw alleen maar rijker worden nu het museum beslist heeft om de term Gouden Eeuw te laten vallen. "Doordat je het neutraler maakt, gewoon 17e eeuw zegt, kan je er veel meer betekenis aan geven. Het verhaal wordt veel ronder. Gouden Eeuw is gewoon één perspectief. Deze nieuwe werken moeten in dialoog gaan met de klassieke werken die er nu zijn."
Je eigen geschiedenis wordt rijker door verhalen die je nog niet kende.
"Je eigen geschiedenis wordt rijker door verhalen die je nog niet kende", besluit Tan. "Dit is geen (ver)oordelend project. Je bekijkt hoe je de geschiedenis rijker kan maken door ze te onderzoeken, door erover te lezen en door die bevindingen te delen."
Het volledige gesprek met Humberto Tan en Jörgen Tjon a Fong uit "De wereld draait door" kunt u hier bekijken. De expo "Hollandse meesters her-zien" loopt van 30 september tot en met 2 februari in de Amsterdam-vleugel van de Hermitage.