EU begint met stevig mandaat aan onderhandelingen met VK: "We willen geen wraak, maar een sterke, evenwichtige relatie"
De 27 lidstaten van de Europese Unie hebben het mandaat goedgekeurd voor de onderhandelingen met het Verenigd Koninkrijk over een nieuw handelsakkoord. Met die tekst kan de Europese Commissie volgende week de onderhandelingen opstarten. De Europese Unie wil een ambitieus akkoord met de Britten, maar wel onder duidelijke voorwaarden. De vraag is of de Britse regering die zal aanvaarden.
Nu de Britten officieel uit de Europese Unie zijn gestapt, is het tijd voor de tweede fase van de brexit: een akkoord sluiten over hoe het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie in de toekomst willen samenwerken. In de eerste plaats gaat het dan over handel.Â
De komende maanden zullen de Britten en de Europese Unie voornamelijk over een nieuw handelsakkoord onderhandelen. Volgens de Europese regels is het de Europese Commissie die bevoegd is voor zulke onderhandelingen. De Fransman Michel Barnier zal het Europese onderhandelingsteam leiden.
Barnier zal die onderhandelingen voeren volgens vooraf opgestelde richtlijnen: het onderhandelingsmandaat. Begin februari stelde Barnier al een ontwerpmandaat voor. Toen al was duidelijk dat de Europese Commissie voor een ambitieus handelsakkoord wil gaan, met zo weinig mogelijk of zelfs geen tarieven (een belasting op ingevoerde goederen en producten) en quota (een grens op hoeveel ingevoerd mag worden). Vandaag is dat onderhandelingsmandaat officieel goedgekeurd door de 27 ministers van Europese Zaken.
Ambitieus akkoord, onder voorwaarden
De Europese Unie wil een sterke relatie met de Britten onderhouden, maar ook een evenwichtige, eerlijke relatie. De voorbije weken is tussen de lidstaten onderling nog stevig gediscussieerd over het mandaat. Vooral Frankrijk heeft zich naar verluidt hard opgesteld.
Het resultaat daarvan is een stevig mandaat waarin de Europese lidstaten heel wat voorwaarden koppelen aan dat vooropgestelde ambitieuze handelsakkoord. Zo is het voor Europa van enorm belang dat Europese vissers toegang blijven krijgen tot de Britse wateren. Evenzeer hameren de Europese lidstaten op het zogenoemde level playing field, een gelijk speelveld, misschien wel het meest controversiële onderdeel van het onderhandelingsmandaat.
Concreet betekent dat dat de Europese Unie wil dat de Britten zich aan dezelfde regels houden als de regels die in de Europese Unie gelden. Het gaat dan bijvoorbeeld om sociale, fiscale, ecologische of gezondheids-normen en regels in verband met staatssteun. Alleen op die manier is eerlijke concurrentie mogelijk, stelt de EU. Bovendien wil ze niet alleen dat het VK dezelfde normen als de Europese Unie hanteert, ze vraagt ook dat de Britse normen op termijn mee zouden evolueren met die van Europa. Een continu gelijk speelveld dus.
Als de Britten bepaalde voordelen willen behouden, dan kan daarover onderhandeld worden, maar daar moet wel een prijs voor betaald worden
Volgens de Belgische minister van Europese Zaken Koen Geens (CD&V) is die vereiste niet meer dan normaal: "Als men wil scheiden van de Europese Unie, dan kan dat en als men bepaalde voordelen wil behouden, dan kan daarover onderhandeld worden, maar daar moet wel een prijs voor betaald worden, bijvoorbeeld een vergelijkbare productiemethode van milieuonvriendelijke producten."
Als de Britten geen douane-unie of interne markt willen, voegt Geens eraan toe, moeten ze zich op een of andere manier wel neerleggen bij eisen die Europa ook aan andere landen stelt. (De tekst gaat voort onder de video.)
Bekijk een interview met de Belgische minister van Europese Zaken Koen Geens over het Europese onderhandelingsmandaat:
Daarnaast wijst de Franse staatssecretaris van Europese Zaken Amélie de Montchalin ook op het belang van controles in het onderhandelingsmandaat. "Het is niet omdat er geen tarieven of quota zullen zijn, dat er geen controles nodig zijn." Het is belangrijk dat die correct uitgevoerd worden, geeft ze aan. "Dat is de sleutel van geloofwaardigheid. Er moet wederzijds vertrouwen zijn."
Niet alleen over die controles, voegt ze eraan toe, maar ook over een correcte uitvoering van alles wat in het terugtrekkingskakkoord is afgesproken, zoals de regeling omtrent Noord-Ierland. "We gaan daar absoluut niet meer over heronderhandelen." De Montchalin wijst er nog op dat de Europese positie in de komende onderhandelingen er "niet een van wraak, straffen of sancties" zal zijn, "maar wel een economisch rationale positie".
Ook de Britse regering heeft vanmorgen haar onderhandelingsmandaat goedgekeurd. Het wordt pas donderdag voorgesteld, maar de persdienst van de ambtswoning van de Britse premier gaf op Twitter al enkele details vrij (zie onderstaande tweets, de tekst gaat door onder de tweets).
Uit de tweets wordt duidelijk dat de Britse regering dat gelijke speelveld niet zomaar wil aanvaarden. De mogelijkheid om van de Europese regels te kunnen afwijken, was net een van de motieven om uit de Europese Unie te stappen, is een van de Britse argumenten. De Britten verwijzen ook naar andere handelsakkoorden, zoals met Canada, Japan of de VS, waar Europa zulke gelijke regels niet eist. "Wij willen gewoon hetzelfde", zegt Londen.
De Europese hoofdonderhandelaar Michel Barnier wees die argumentatie tijdens een persconferentie echter af. "Het is toch logisch dat we met Verenigd Koninkrijk niet eenzelfde akkoord kunnen sluiten als met bijvoorbeeld Canada? Het VK zal onze derde handelspartner zijn. Onze handel met het VK is tien keer groter dan die met Canada, bovendien ligt Canada 5.000 km van ons vandaan, de afstand tussen Dover en Calais is amper 34 kilometer. Dan kunnen de regels toch niet dezelfde zijn." (De tekst gaat voort onder de foto.)
Slechts 10 maanden tijd
De onderhandelingen tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie starten volgende week maandag en zullen in verschillende rondes verlopen. De tijd is echter beperkt. Tegen het einde van het jaar moet er een akkoord zijn, want dan loopt de overgangsperiode af.
In het terugtrekkingsakkoord hebben de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk namelijk afgesproken dat er na de brexit een overgangsperiode zou lopen tot eind 2020, waarin het VK de Europese regels blijft volgen en voorlopig deel blijft uitmaken van de Europese eenheidsmarkt en de douane-unie.
De Britse premier Boris Johnson heeft al meermaals gezegd dat hij die overgangsperiode niet wil verlengen. Die beperkte tijd maakt dat er allicht geen allesomvattend akkoord zal worden gesloten, maar veeleer een kleiner, beperkt akkoord over een aantal sectoren. De voorbije decennia had de Europese Unie gemiddeld 4 tot 7 jaar nodig om een handelsakkoord te sluiten. Die klus in 10 maanden klaren, lijkt onbegonnen werk.
Bovendien zal er de komende maanden niet alleen over een handelsakkoord onderhandeld worden. Europa wil ook een samenwerkingsakkoord sluiten over onder meer terreurbestrijding, de strijd tegen de georganiseerde misdaad en defensie.
Barnier erkent dat niet over alles onderhandeld zal kunnen worden, "maar we zullen het maximale doen". Ook Koen Geens is die mening toegedaan: "Lang niet alles zal tegen het einde van 2020 geregeld zijn en op dat ogenblik zal nog een periode van meerdere jaren van onderhandelingen voor ons liggen om tot een optimale relatie met de Britten te komen."
Bekijk hier de reportage van "Het Journaal":
