Niet meteorietinslag, maar klimaatverandering aan de basis van massa-extinctie 359 miljoen jaar geleden
Onze planeet heeft vijf grote massa-extincties gekend. Een daarvan is de Laat-Devonische extinctie, die zo’n 359 miljoen jaar geleden plaatsvond. De oorzaak wordt doorgaans gezocht in een meteorietinslag, maar uit een nieuwe studie blijkt dat de snelle klimaatopwarming en het wegvallen van de beschermende ozonlaag aan de basis liggen. De wetenschappers waarschuwen voor een gelijkaardig scenario als we de huidige opwarming van de aarde niet onder controle krijgen.
De bekendste massa-extinctie in de geschiedenis van de aarde is die van 66 miljoen jaar geleden, toen de dinosauriërs werden uitgeroeid. De minder gekende Laat-Devonische massa-extinctie vond veel vroeger plaats: de belangrijkste uitsterving toen gebeurde vlak voor de Devoon-Carboon-grens, ongeveer 359 miljoen jaar geleden. De Laat-Devonische massa-extinctie had vooral fatale gevolgen voor dieren die in het water leefden en voor planten.
Meestal wordt uitgegaan van een meteorietinslag die net voor de overgang van het Devoon naar het Carboon de enorme extinctie van heel wat mariene en plantensoorten veroorzaakte. Maar sommige microscopisch kleine sporen (voortplantingscellen) van varenachtige planten, ontdekt in gesteenten uit het oosten van Groenland, bleken misvormd te zijn, zo stelt het nieuwe onderzoek dat gepubliceerd is in Science Advances. Volgens de wetenschappers bewijst de beschadiging van het DNA van de planten dat “de hele ozonbescherming verdwenen was”. De verhoogde UV-B-straling wijst immers op een snelle en dramatische verdunning van de ozonlaag, de laag die het leven op aarde beschermt tegen schadelijke stralingen van de zon, zoals tegen UV-straling. Door het wegvallen van die beschermende ozonlaag werd het leven op onze planeet blootgesteld aan een explosie van ultraviolette straling die mutaties veroorzaakte.
Wetenschappers gaan doorgaans uit van twee mogelijke oorzaken van uitroeiingsgebeurtenissen: enorme vulkaanuitbarstingen of meteorietinslagen. Uit kwikgegevens leidt de nieuwe studie af dat er in dit geval geen vulkaanuitbarstingen op planetaire schaal plaatsvonden, in tegenstelling tot bij andere massa-extincties. De massa-extinctie van 359 miljoen jaar geleden zou wél te maken hebben gehad met de grote klimaatopwarming, die een einde maakte aan de intense laatste ijstijdcyclus in het Devoon. De onderzoekers waarschuwen dan ook voor mogelijk gelijkaardige, dramatische gevolgen van de huidige snelle klimaatverandering, waarvoor de mens zélf verantwoordelijk is. “Ozonverlies tijdens de snelle opwarming van de aarde is een proces dat inherent is aan het systeem, met de onvermijdelijke conclusie dat we alert moeten zijn voor zo’n gebeurtenis in de toekomst van onze opwarmende wereld”, klinkt het.
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
Nieuw zwart gat ontdekt met Gaia-satelliet van ESA
-
PREMIUM
Aan tafel in het rusthuis van Erps-Kwerps weten ze niet dat Jean Meeus (95) een sterrenkundig genie is
“Een genie in de hemelmechanica. Een gigant op wiens schouders alle wiskundige astronomen van vandaag staan.” Dat is Jean Meeus (95) volgens NASA. Jean wie? Zelfs zijn mederusthuisbewoners in Erps-Kwerps weten niet dat hun zwijgzame tafelgenoot zonder overdrijven één van de grootste levende rekenbreinen is.Erps-Kwerps -
PREMIUM
Warmt het klimaat echt veel sneller op dan verwacht?
2023 was wereldwijd het warmste jaar ooit gemeten, met een afwijking van 1,48°C ten opzichte van het pre-industrieel gemiddelde. Voor veel mensen zijn de onverwacht hoge temperaturen een teken dat de opwarming van de aarde sneller gaat dan voorspeld. Maar klopt dat wel? Zijn de klimaatmodellen te conservatief in hun voorspellingen van opwarming, en wat betekent dit voor de toekomst? -
-
Neem nu deel aan de Gouden Giro en maak kans op de hoofdprijs van 5.000 euro dankzij HLN
-
Drie Amerikaanse bedrijven wedijveren om toekomstige maanwagen
De NASA heeft drie bedrijven gekozen die een voertuig mogen ontwerpen waarmee astronauten tegen het einde van het decennium moeten kunnen rondrijden op de zuidpool van de maan. Dat heeft de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie woensdag lokale tijd bekendgemaakt op een persconferentie. -
PREMIUM
Zo’n 40.000 Belgen leven met parkinson. Kunnen we de hersenaandoening ooit genezen?
De ziekte van Parkinson is een hersenaandoening die ongeveer 40.000 Belgen treft. Al decennialang buigen wetenschappers zich over de oorzaak van deze sluipende ziekte. Parkinson-expert professor Wim Vandenberghe (KU Leuven/UZ Leuven) werpt een blik op de laatste nieuwe studies en vertelt hoe dicht we bij een mogelijke remedie staan: “Ik ben hoopvol, maar realistisch.” -
Bot van zeldzame dinosaurus zonder tanden opgegraven in Australië
-
11
Schade klimaatverandering loopt volgens onderzoek in de biljoenen (en dat bedrag dreigt nog verder explosief te stijgen)
-
Livios
Is een architect verplicht als je je woning wil renoveren?
Bij nieuwbouw is het vanzelfsprekend dat je een architect inschakelt, maar hoe zit dat bij een renovatieproject? Moet je daar ook verplicht ééntje onder de arm nemen? Of zijn er uitzonderingen? Bouwsite Livios geeft uitleg. -
PREMIUM
“De lente is niet vandaag maar gisteren al van start gegaan”: waarom seizoenen niet altijd op de 21ste beginnen
De lente start op 21 maart, of dat hebben velen van ons zo geleerd. Maar klopt dat wel? “Het is een misverstand dat nog heel vaak de ronde doet”, vertelt wetenschapsjournalist Martijn Peters. “Onze seizoenen beginnen immers niét altijd op de 21ste van de maand. De astronomische lente is niet vandaag maar gisteren al begonnen, op 20 maart.” Onze wetenschapsjournalist legt uit hoe dit komt. -
Het zee-ijs rond de Noordpool bereikt jaarlijkse maximum: “Maar tegen 2050 kunnen we al periodes zónder ijs ervaren”
23 reacties
Resterende karakters 500
Log in en reageerGeert Tamsyn
Nick Lersberghe
dirk govaerts
Marc Puystiens
Chris Van den Eede