Hittegolf in coronatijden: ‘Draag het mondmasker niet tot je erbij neervalt’

Waar kunnen we verkoeling zoeken?

Volgens weerman Frank Deboosere krijgen we “een langdurige en intense hittegolf” over de vloer. Vanaf donderdag gaat het om temperaturen tot 35 graden, meldt het KMI, dat code geel afkondigde voor het hele land behalve de kust.

Het credo van de Belgische corona-aanpak - ‘blijf in uw kot’ - transformeert dan al snel in een soort lijfstraf. Volgens thermofysioloog Hein Daanen (VU Amsterdam) is een van de belangrijkste adviezen bij hitte, naast voldoende water drinken en onnodige inspanningen vermijden: “Zoek koele plekken op. Daar zit nu een hele grote tegenstrijdigheid in.”

“Bij die zoektocht is het dus aangewezen om geen plaatsen aan te doen waar al veel volk is”, beaamt Joris Moonens, woordvoerder van het Agentschap Zorg en Gezondheid. “Zeker in een stedelijke omgeving is dat natuurlijk makkelijker gezegd dan gedaan.”

Aan de kust, de plek bij uitstek om verkoeling te zoeken, laat de druktebarometer van Westtoer alvast toe om een geschikte zone te zoeken. Er is tot nu toe ook geen bewijs dat het virus zich verspreidt via water, bevestigt de WHO. Alleen: wie nog snel naar een van de provinciale zwemvijvers of openluchtzwembaden wil, komt wellicht te laat. Reserveren is verplicht, en een rondvraag van de VRT toont dat zo goed als alle plaatsen in Vlaanderen tot en met zondag ingenomen zijn.

Mogen we de ventilator aanzetten?

Aangezien thuiswerk indien mogelijk ‘sterk aangeraden’ of in Antwerpen zelfs ‘verplicht’ is, komt het eropaan om koele ruimtes in huis te voorzien. Daar zit opnieuw een tegenstrijdigheid: “Natuurlijke ventilatie werkt het best. Zet ramen en deuren open”, luidt het advies van het Nationale Crisiscentrum, dat niet uitsluit dat het virus wordt overgedragen via aerosol (fijne druppeltjes die rondzweven in de lucht). Alles openzetten brengt natuurlijk wel de warmte naar binnen.

Op een persconferentie gaf viroloog Steven Van Gucht woensdag enkele tips. Zo is een airconditioning op zich geen bron van besmetting, zolang “het systeem zo ingesteld wordt dat er steeds een deel verse lucht wordt ingeblazen”. Wat betreft ventilatoren lonkt er een groter risico. “Ze kunnen door hun sterke luchtstroom grote druppels verder verspreiden dan de klassieke 1 meter.” Beter niet rechtstreeks op mensen laten blazen en enkel gebruiken binnen het eigen huishouden, is daar het devies.

Hr-dienstenbedrijf Acerta vraagt alvast aan werknemers en werkgevers om hun uurrooster aan te passen en te verschuiven in functie van de warmte. In Nederland, waar een ‘tropenrooster’ bestaat, is het bijvoorbeeld al mogelijk om rust in te plannen tijdens de hittepiek.

Wat met dat vervelende mondmasker?

Hoewel de combo hitte en mondmaskers niet de meest comfortabele is, laat Moonens er geen twijfel over bestaan: “We blijven vragen aan mensen om de verplichtingen te volgen.” Voor Antwerpen betekent dat dus overal in de publieke ruimte behalve bij intensief sporten - wat tijdens een hittegolf niet aangeraden is.

“We vragen natuurlijk niet dat je een mondmasker draagt tot je erbij neervalt”, zegt Moonens. “Als je het echt benauwd krijgt, zoek dan een plek waar je alleen bent, het masker even kan afzetten en op adem kan komen.” Om bepaalde medische redenen, zoals een longaandoening, kan een arts bovendien vrijstelling geven voor de maskerplicht. Een flinterdun mondmasker dragen vanwege comfortredenen, is alvast ten stelligste afgeraden. Twee tot drie lagen stof blijft daar de norm.

Wie het mondmasker liever mijdt, komt dus maar beter zo weinig mogelijk buiten. In Het Nieuwsblad smijt dermatoloog Thomas Maselis nog een extra argument in de weegschaal. “Een probleem in deze hitte met het mondmasker is de overproductie van gisten in de plooien rond de mond en onze neus, die door het mondmasker daar niet wegraken en dat triggert een eczeem.”

Vormen Covid-19 en hittestress een gevaarlijke cocktail?

Het is geweten dat blootstelling aan ozon en langdurige warmteperiodes onder meer aandoeningen van de longen en de luchtwegen doen verergeren. Bovendien is hittestress nefast voor de werking van het immuunsysteem. Daaruit zou je dus kunnen afleiden dat wie last heeft van Covid-19 best waakzaam is voor de hitte, en wie last heeft van hittestress voor het virus.

Of de gecombineerde blootstelling aan hitte en ozon ook Covid-19-symptomen en het verloop van de ziekten zou kunnen verergeren, wordt echter nog onderzocht. Hein Daanen wijst wel naar een ander mogelijk probleem: “Bij hittestress gaat de lichaamstemperatuur omhoog, wat maakt dat de diagnose ‘koorts’ lastig te stellen is. Las op zo’n moment dus zeker een rustperiode in. Als de temperatuur weer daalt, is het geen koorts.” En dus geen mogelijk Covid-19-symptoom.

Hoe beschermen we de kwetsbaarsten?

Mensen met onderliggende gezondheidsproblemen of 65-plussers vormen zowel voor hittestress als voor Covid-19 een risicogroep. In de woon-zorgcentra zorgt de situatie dan ook voor een moeilijk evenwicht. “Vaak worden bewoners tijdens een hittegolf in een gekoelde gemeenschappelijke ruimte ondergebracht”, zegt Moonens. Een ventilator kan nu echter in principe enkel op de kamer.

“In woon-zorgcentra heb je wel de garantie dat er personeel een oogje in het zeil houdt en bijvoorbeeld oplet dat er genoeg gedronken wordt”, zegt Moonens. Wie alleen woont, heeft die garantie veel minder, zeker nu de sociale contacten ingeperkt zijn. “We vragen dan ook uitdrukkelijk om zorg te dragen voor anderen.”

Op www.warmedagen.be vindt u bijkomende informatie over de hittegolf en Covid-19.