Nu gokreclame ter discussie staat: is ook Nationale Loterij gokinstituut? "Nee", zegt topman, expert zet puntjes op de i

Als het aan minister van Justitie Vincent Van Quickenborne (Open VLD) ligt, is gokreclame tegen eind dit jaar zo goed als volledig verboden. Maar of die regel ook op alle producten van de Nationale Loterij zal slaan, is nog niet zeker. Ook bevoegd staatssecretaris Sammy Mahdi (CD&V) heeft daar een zeg in.

"De Nationale Loterij biedt voor 95 procent loterijspelen aan en maar een klein deeltje sportweddenschappen (met Scooore, red.)", benadrukt Jannie Haek, CEO van de Nationale Loterij in "De ochtend" op Radio 1. "Voor sportweddenschappen zullen wij minstens dezelfde regels volgen als de privésector."

Maar voor de loterijproducten wil hij toch een andere regeling. Want, zo argumenteert hij, loterijen bestaan al bijna 600 jaar zonder veel problemen. Het echte probleem met gokverslavingen is pas opgedoken met de komst van het online wedden, voegt Haek nog toe. "10 jaar geleden was dat verboden. Nu zien we dat het internet en de straten overspoelen."

"Als je kind thuiskomt en hij heeft een Lottoformulier ingevuld, ga je kijven. Maar komt hij thuis met de boodschap dat hij een account heeft met een paar vrienden om wat te wedden op het voetbal, is het crisis in het gezin." Volgens Haek leidt het invullen van een Lottoformulier zelden tot een pathologische gokverslaving.

Hij wil daarom vooral niet dat de Nationale Loterij, een overheidsbedrijf, op 1 lijn gezet wordt met de private gokbedrijven. "Wij zijn geen gokinstituut, wij zijn een bedrijf met loterijspelen." Meer nog: volgens hem beveelt het Europese Hof van Justitie zelfs aan om de overheid het monopolie te geven op het organiseren van kansspelen. "Het wil dat de overheid regulerend optreedt en de beste manier om dat te doen, is om het zelf te organiseren."

Interessante stelling, maar hoe kijken experten in de verslavingshulp daarnaar? Ronny Willemen, specialist gokverslaving bij de Centra voor Alcohol- en andere Drugproblemen in Limburg, beaamt dat onderzoek uitwijst dat er wel degelijk een verschil is in het risicoprofiel tussen verschillende soorten kansspelen.

"De Nationale Loterij heeft vooral veel zogenoemde 'long-oddspelen', zoals de Lotto of Euromillions. Daarbij is de tijd tussen de inzet en weten of je wint vrij lang. Het risico op verslaving is veel groter bij de 'short-oddspelen', zoals online weddenschappen of casinospelen (daarbij weet je snel of je gewonnen hebt of niet en is de kans dus groter dat je meerdere keren na elkaar inzet, red.). Hoewel ik er geen fan van ben, moeten we dus ook niet direct alle mensen stigmatiseren die wekelijks hun Lottoformuliertje invullen."

Maar Willemen is niet voor alle Nationale Loterij-producten even mild: "Kraslotjes zijn ook short-oddspelen en zeker als je ze ook online aanbiedt, zoals de Nationale Loterij ook doet. Hun omgeving is wel beter beveiligd, met onder meer een begrensde inzet, maar toch hebben ook die producten van de Nationale Loterij een hoog risicoprofiel." 

Het verklaart waarom ook een overheidsbedrijf als de Nationale Loterij te kampen heeft met risicogokkers, zegt hij. "Bij de producten van de Nationale Loterij gaat het naar schatting om 6 à 7 procent van de gebruikers. Dat cijfer gaat steil omhoog bij sportweddenschappen. Daar heb je 17 tot 20 procent risicogokkers. Bij casinogames is dat zelfs al een vierde van alle spelers."

Willemen zou het dan ook niet meer dan logisch vinden dat voor Scooore en voor de online kraslotjes als Subito of Win for Life dezelfde reclameregels zullen gelden als voor de private gokbedrijven.

En wat met dat overheidsmonopolie op gokken, waar Haek op aanstuurt? "Idealiter is gokken heel strikt gereguleerd: een omgeving waarin winstbejag niet voorop staat, waarin spelers beschermd worden en waarvan minstens een deel van het geld gebruikt wordt voor hulpverlening", vindt Willemen. "Ik betwijfel of dat kan bij privébedrijven, die aandeelhouders hebben die net aansturen op meer winst. Dat staat net haaks op meer spelersbescherming."