Wie geslachtsverandering overweegt, moet gemiddeld 15 maanden wachten op eerste gesprek

“Vorige zomer kwam ik tot het besef dat ik me niet meer comfortabel voel als man”, zegt Emilia (26), die zich vandaag als non-binair identificeert. “Na zo lang in mijn eigen hoofd opgesloten te zijn, had ik nood om met iemand te kunnen praten die me begrijpt. Ik weet nog niet of ik me als non-binair wil blijven identificeren, dan wel of ik voor een geslachtsverandering zou gaan.” 

Emilia klopte aan bij de genderkliniek van UZ Gent, maar daar wachtte haar een koude douche. Aangezien er 1.033 mensen op de wachtlijst staan, zou het intakegesprek ten vroegste over anderhalf jaar kunnen plaatsvinden. “Een eeuwigheid als je je zo onzeker voelt over je geslacht”, zegt Emilia. “Nog erger is het voor vriendinnen van me die zeker zijn dat ze van geslacht willen veranderen. Het is ondraaglijk om zolang te moeten wachten om je comfortabel te kunnen voelen in je eigen lijf.” 

De wachttijd is bovendien nog langer voor jongeren, omdat er minder jongerenpsychologen zijn die daarin gespecialiseerd zijn, en al helemaal voor anderstaligen. 

“Sinds januari hebben we 204 intakegesprekken gedaan, naast de consultaties van mensen die eerder instroomden”, zegt Guy T’Sjoen, endocrinoloog in het UZ Gent. “Maar in diezelfde periode kregen we 363 nieuwe aanmeldingen.” Om mensen die een geslachtsverandering overwegen alternatieven te bieden, richtte T’Sjoen samen met Joz Motmans het Transgender Infopunt op. Op hun website vind je een handige zorgkaart waar mensen die een geslachtsverandering overwegen een hulpverlener met kennis van zaken in hun buurt kunnen vinden. 

Toch komen vanuit alle provincies nog steeds heel wat mensen zich aanmelden bij UZ Gent. Alleen UZ Gent en het ziekenhuis van Luik vallen onder de Conventie Transgenderzorg. Dat betekent dat je enkel in die ziekenhuizen sessies bij de psycholoog of puberteitsremmers grotendeels terugbetaald krijgt. Wetende dat je bijvoorbeeld makkelijk twintig sessies bij de psycholoog moet volgen tijdens een transitie, lopen die kosten zonder terugbetaling hoog op. 

Het nieuwe lgbtq+-actieplan van de federale regering belooft de transgenderzorg toegankelijker te maken. Maar, zo klinkt het, dat plan is niet concreet genoeg. “Dat plan is een eerste stap vooruit richting meer aandacht voor transgenderzorg. Vandaag moeten mensen uit de Kempen, die met hun genderidentiteit worstelen, naar Gent om daar dan op een wachtlijst te belanden”, zegt De Sutter. “Er moeten meer gespecialiseerde centra komen, verspreid over het land.” 

Sinds januari 2021 kent Vlaanderen een tweede genderkliniek in het Ziekenhuis Oost-Limburg.. Maar dat gendercentrum valt nog niet onder de Conventie Transgenderzorg. Minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) wil die conventie in het najaar evalueren, een eventuele bijsturing is voor volgend jaar. Toch zal dat alleen niet volstaan, er is ook vooral nood aan meer opleidingen in transgenderzorg voor zorgpersoneel. 

“Vandaag komen ze uit binnen- en buitenland voor bijscholingen meestal naar UZ Gent, maar ook die agenda is overboekt. Zo blijven we met een bottleneck zitten”, zegt T’Sjoen.