Waarom Vladimir Poetin Kiev eerst nauwelijks in het vizier nam (en nu toch toeslaat in het hart van de stad)

Een park, drukke kruispunten, een monument aan de universiteit: de raketinslagen tijdens het spitsuur raakten de Oekraïense hoofdstad vanmorgen in het hart. Volgens Oekraïne vuurde Rusland in totaal 81 raketten af, ook richting steden als Odessa, Lviv en Charkiv. De vergeldingsacties voor het opblazen van de Krimbrug, zoals Russisch president Poetin ze omschrijft, eisten al zeker 11 doden.

Na de explosies in de buitenwijken van Kiev dit voorjaar, verplaatst de oorlog zich maanden later nu ook naar het stadscentrum. “Het zegt iets over de wraakzucht in het Kremlin”, meent Rusland-kenner Hubert Smeets (Raam op Rusland). Dat heeft onder meer te maken met Sergej Soerovikin, denkt hij. Een nieuwe Russische bevelhebber met een helse reputatie, die ook tijdens de oorlog in Syrië al burgerdoelwitten in Aleppo onder vuur nam.

Toch is het volgens Smeets ook een teken dat Poetin ten einde raad is. "Kiev is in zijn ogen de bakermat van de Russische-orthodoxe kerk", zegt hij. "Het is daar waar het Russische volk gekerstend werd tot het christendom. Kiev is altijd het geestelijke centrum geweest. Dat hij nu net daar zijn raketten laat neerkomen, zegt iets over de wanhoop waar hij inzit. Hij is zijn eigen bakermat aan het vernietigen."

Maakt deel uit van die bakermat: de 11e-eeuwse Sint-Sofiakathedraal. Een nabijgelegen monument werd beschadigd, de fresco’s en gouden koepels zelf bleven buiten schot. Het belang van die kathedraal is immens, weet Smeets. Ook voor Russen. “Voor de Russische orthodoxen is Kiev wat het Vaticaan is voor de katholieken. Het is altijd een belangrijke trekpleister geweest, ware het niet dat de Russen wel met enig dedain naar de Oekraïners en naar de inwoners van Kiev keken. Maar de stad zelf is in de ogen van Poetin zelf een stad die al duizend jaar bestaat, al veel langer dan Moskou, om maar wat te noemen. In die zin is Kiev ook voor Russen, hoe nationalistisch ze ook zijn, een belangrijke stad.”

Ondanks de raketaanvallen in het stadscentrum, lijkt Rusland de meeste historische gebouwen heel te willen laten. Maar volgens Smeets bewijzen de explosies dat de veiligheid van die infrastructuur niet gevrijwaard is – werelderfgoed of niet. “Poetin heeft vandaag gezegd dat hij elke aanval met gepaste middelen zal beantwoorden”, besluit de Rusland-kenner. “Hij noemde ook expliciet de gaspijplijn die van Rusland naar Turkije gaat, een soort variant van Nord Stream 1 en 2. Als daar iets aan gebeurt, zei hij, zal hij met gepaste middelen reageren. En dan is alles denkbaar.”