Anopheles funestus, een van de veel voorkomende muskietensoorten die in Afrika malaria verspreiden.
James Gathany, Dr. Frank Collins, University of Notre Dame, USCDCP

Groter risico op malaria door opwarming aarde: malariamug rukt in Afrika op naar het zuiden en naar grotere hoogten

De muskieten die in Afrika malaria overbrengen, verspreiden zich dieper in zuidelijk Afrika en naar hoger gelegen gebieden dan eerder vastgesteld werd. Dat blijkt uit een studie van het Georgetown University Medical Center in de VS op basis van gegevens van de laatste 120 jaar. 

De onderzoekers schatten dat de populaties van de Anopheles-muggen in zwart Afrika op steeds grotere hoogten voorkomen, jaarlijks winnen ze gemiddeld 6,5 meter in de hoogte. 

De zuidelijke grens van hun verspreidingsgebied schuift ook steeds verder weg van de evenaar, jaarlijks verschuift ze 4,7 kilometer verder naar het zuiden, naar de zuidpool.

"Dat is precies wat we zouden verwachten te zien als de klimaatverandering deze soorten helpt om koudere delen van het continent te bereiken", zei doctor Colin Carlson, een assistent-onderzoeksprofessor aan het Georgetown University Medical Center en de hoofdauteur van de studie. 

"Als muskieten zich voor het eerst verspreiden in deze gebieden, kan dat helpen om een aantal recente veranderingen in de overdracht van malaria te verklaren, waarvan het anders moeilijk zou geweest zijn die terug te voeren op het klimaat."

De wereld is nu minstens 1,2 graden Celsius warmer dan in de periode voor de industriële revolutie. In 2011 schatten wetenschappers dat soorten op het land per jaar naar gebieden aan het trekken waren die 1,1 meter hoger lagen en naar meer polaire breedtegraden met een snelheid van 1,7 kilometer per jaar. In vergelijking blijken de muggen hun gebied dus relatief snel uit te breiden.  

Larven van een andere soort mug, Culex, die onder meer het westnijlvirus verspreidt.
James Gathany, CDC in PLoS/Wikimedia Commons/CC BY-SA 2.5

Bewegingen van dieren in het oog houden

De onderzoekers spitsten zich toe op muggen van het geslacht Anopheles omdat die in staat zijn malaria te verspreiden en omdat er een unieke historische dataset bestaat waarin hun verplaatsingen opgevolgd worden. 

Carlson merkt op dat andere soorten zich waarschijnlijk op een gelijkaardige manier aan het verplaatsen zijn, maar dat toekomstige onderzoeksinspanningen een zicht zullen moeten krijgen op wat er gebeurt in verschillende gebieden of met andere ziektes. Op die manier moeten we trachten een zo volledig mogelijk beeld te krijgen. 

"We hebben de neiging om aan te nemen dat dit soort verschuivingen overal om ons heen plaatsvinden, maar de aanwijzingen daarvoor zijn vrij beperkt", zei hij. "Als we de biobewaking gaan herdenken voor het leven op een warmere planeet, zal een groot deel daarvan moeten zijn dat we de verplaatsingen van dieren in het oog houden." 

Carlson merkte op dat zijn team veel geleerd heeft over de veranderingen op lange termijn in de biodiversiteit dankzij diepgaande historische gegevens over de volksgezondheid.

"We weten zo weinig over hoe de klimaatverandering de biodiversiteit van de ongewervelden beïnvloedt", zei hij. "De volksgezondheid geeft ons een zeldzaam inzicht in hoe sommige insecten zouden kunnen gedijen in een veranderend klimaat - zelfs als dat slecht nieuws is voor de mens."

De studie van het team is gepubliceerd in Biology Letters. Dit artikel is gebaseerd op een persmededeling van de Georgetown University. 

Meest gelezen