Dassen in de spoorwegberm: kunnen ze ook bij ons het treinverkeer lamleggen?

Opvallend nieuws uit Nederland deze week: het treinverkeer op een spoorlijn in de provincie Noord-Brabant werd stilgelegd. Niet door vallende bladeren, storm of koperdiefstallen, maar door een dassenburcht. Dassen hebben onder het spoor gegraven in Esch, op de drukke lijn tussen Den Bosch en Eindhoven, waardoor de rails dreigen te verzakken.

De Nederlandse spoorwegbeheerder ProRail heeft intussen de goedkeuring gekregen om de dassenburcht op een diervriendelijke manier te verwijderen. De dassen zullen worden overgebracht naar een kunstmatige aangelegde burcht. ProRail hoopt dat er eind volgende week opnieuw treinen zullen kunnen rijden.

Dassen (Meles meles) zijn volgens Natuurpunt de grootste inheemse marterachtigen die bij ons voorkomen. Mannetjes meten van kop tot romp 70 tot 80 centimeter, hun staart 12 tot 20 centimeter. Vrouwtjes zijn iets kleiner. Kenmerkend is hun vacht: een kop met opvallende zwart-witte stroken, zwarte oren met een witte rand, een grijze rug, een zwarte buik en zwarte poten. Ze komen bijna in heel Europa voor.

Dassen leven in uitgegraven ondergrondse burchten. Dat ze spoorlijnen ondergraven, heeft Dirk Criel, dassenexpert bij Natuurpunt, zelf nog niet meegemaakt. Al is het niet ongewoon dat dassen burchten bouwen nabij een spoor. "Die burchten, dat zijn grote holensystemen die heel breed en heel diep kunnen gaan. Ze zijn soms tot een hectare groot, bestaan uit meerdere etages. Als je ergens een hol moet uitgraven, dat gaat het makkelijkst in een helling. En zo'n spoorwegberm, dat is een ideale helling."

De populatie dassen in zo'n burcht varieert heel sterk. "In het buitenland zien we grote groepen, hier bij ons zijn 10 dassen al een vrij grote groep." Dassen zijn beschermde dieren, wat betekent dat je niet zomaar alles kan en mag doen. In Nederland gaan ze de dassen "diervriendelijk" verhuizen.

"Dat wil zeggen dat ze een kunstbouw moeten aanleggen, een kunstmatige burcht", legt Criel uit. "Vervolgens gaan ze de dieren vangen en van de ene naar de andere plek brengen, ofwel met kooien, of eventueel onder verdoving. Op de plaats van de oude burcht kan men dan de nodige herstellingen doen."

Het is nog maar de vraag of de dassen hun nieuwe plek zullen aanvaarden en niet terugkeren naar hun oude woonplaats. "De locaties van burchten is voor dassen erg belangrijk. We weten dat locaties overgaan van generatie op generatie", zegt Criel. "Er wordt jaren en jaren aan voortgebouwd. Dat is de reden waarom ze zo'n groot gebied kunnen innemen. We hebben al gezien dat burchten die een eeuw lang niet gebruikt waren, achteraf toch weer gevonden en bewoond werden."

"Het is dus niet zeker dat de Nederlandse dassen de kunstmatige burcht gaan verkiezen boven de originele", zegt Criel. "Het zou kunnen dat ze de dieren misschien een tijdje verplicht opsluiten en ze pas weer vrijlaten tot ze het gewoon zijn. Dat is afwachten."

Zoiets als in Nederland, zouden we dat hier ook kunnen verwachten? "We zien dat de dassenpopulaties in bepaalde streken toenemen. Op sommige plaatsen zijn bijna alle ideale burchtlocaties zelfs bezet", weet Criel. "Ook bij ons zitten ze in de spoorwegbermen. Naarmate dat die burchten groter worden, bestaat de kans dat ze vlugger onder de sporen geraken."

"Het heeft bij ons bij mijn weten nog niet tot problemen geleid. Het is een kwestie van waakzaam zijn. Zodra je dan ziet dat ze richting de spoorweg gaan, kan je maatregelen nemen en dat deel van de burcht uitschakelen."