Seriemoordenaar Freddy Horion (75) maakt toch kans op vrijlating: “Ik hoop dat hij eerder sterft dan ik, en dat dat eenzaam in de gevangenis gebeurt”

Hij ontvangt ons in zijn statige villa in Zwijnaarde, in de Gentse rand. Kandidaat-kopers en projectontwikkelaars die het pand willen slopen voor appartementen, staan hier vaak op de trappen. Maar Johan Steyaert (64), broer van Horions eerste slachtoffer Roland, krijgt het niet over zijn hart. Er hangen nog te veel herinnering in het huis, waar hij als jongste van negen kinderen werd geboren. Een achterkomerke. Dertig jaar na zijn oudste broer Roland.

“We hadden hier prachtige feesten”, vertelt Johan. “Sinterklaas. Mijn schoonbroer speelde de goedheiligman en onze Roland was Piet, zijn gezicht vol zwartsel. Dat waren fantastische dagen. En kerstdag, met allemaal samen.”

Freddy Horion heeft die Steyaert-feesten eigenhandig stopgezet. “Mijn ouders konden het niet meer aan om met de hele familie bij elkaar te zijn. Dan was het gemis te groot. Dan werd het te duidelijk dat er één gezin niet bij was, in het huis waar onze Roland getrouwd is. Dus kwamen we na die dag in de zomer van 1979 elk apart op bezoek bij mijn ouders.”

“Den dienen”

Tijdens het gesprek zal Johan Steyaert, even vurig als emotioneel, de namen van Freddy Horion en Roland Feneulle geen enkele keer uitspreken. Den dienen en den anderen. Dat uitschot. Die klootzakken. Het individu. “Ze zijn het niet waard dat we hun naam zeggen”, zegt hij.

Op 23 juni zijn de feiten 44 jaar oud. “Maar die wonde heelt nooit.” De gruwelijke moorden leidden tot schrik in een stad, tot een schok in een land en tot een onverwerkbaar trauma in een tot die dag zorgeloze familie. Belust op wraak, omdat hij vond dat hij voor eerdere feiten te lang had gezeten, trok Horion met zijn compagnon naar een lukraak gekozen villa in Sint-Amandsberg. Hij vermoordde garagist Roland, zijn vrouw Leona, hun dochters Anne-Marie en Hilde, en aanstaande schoonzoon Marc. Omdat hij geen getuigen wilde, moest iedereen eraan.

“Mijn schoonzus heeft nog eten gemaakt voor die mannen.” Op vraag van Horion. Het was zijn manier om te tonen wie de baas was tijdens de overval die zou uitdraaien op een slachtpartij. “Wat die daarna gedaan hebben! Eén voor één afmaken. En Hildeke, een kind van 12. Ze was niet dood na het eerste schot. Dat meiske lag in een plas bloed van haar dode mama. En dan heeft hij zijn pistool op haar leeggeschoten. Godverdomme. Wie doet dat?” Johan Steyaert zijn stem hapert. Zijn ogen worden nat, hij verstopt ze achter zijn handen. Zijn tranen zijn nooit op.

Horion heeft Steyaert sinds die 23 juni 1979 geen moment losgelaten. “Ik kan niet over mijn familie praten zonder dat die ter sprake komt. Geen dag, geen uur gaat voorbij zonder dat dat door mijn hoofd flitst. Ik rijd langs de baan en ik zie iets wat Roland schoon vond. Of ik ontmoet een Anne-Marie, en ik denk aan mijn nichtje. En als mijn vrouw en ik televisie kijken en er wordt geschoten, moet ik mijn hoofd wegdraaien.”

Dinsdag kreeg hij een Whatsapp-berichtje van zijn vrouw Ines. Heb je het al gelezen? Met daarbij een link naar een online artikel. Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens oordeelde dat de Belgische staat Horion geen perspectief geeft op een mogelijke vrijlating. Psychiaters oordeelden in 2018 dat hij in aanmerking kwam voor vrijlating, en dat een forensisch psychiatrisch centrum een tussenfase kon zijn. Alleen: in ons land kunnen daar enkel geïnterneerden worden opgenomen, en dat is Horion niet. “Kan best zijn”, zegt Johan Steyaert daarover. “Los dan dat hiaat in de wetgeving op, maar laat zijn celdeur dicht.”

LEES OOK. In 1980 ter dood veroordeeld voor zes roofmoorden, maar nu gaat gevangenisdeur op een kier voor Freddy Horion

Al veel kansen

“Ik vind niet dat elke moordenaar zijn straf volledig moet uitzitten”, zegt hij. “Mensen verdienen een tweede kans. Maar den dienen had al veel kansen gehad. Hij moest in den bak zitten tot 1981, maar hij kwam vrij onder voorwaarden, en we hebben allemaal gezien wat er gebeurd is. Ik weet beter dan wie ook wat ze met hun voorwaarden gedaan hebben.”

Het was toen een andere tijd. “Een minister moest daar voor tekenen. Iemand die voor hetzelfde geld een paar weken later minister van Cultuur kon zijn. Gelukkig heeft de zaak-Dutroux dat veranderd en is het nu een rechtbank die moet oordelen over voorwaardelijke invrijheidsstelling.” Maar Steyaert vindt dat de deur in bepaalde gevallen nooit meer mag opengaan. Die van Dutroux. En die van dat uitschot.

Of hij Horion zelf iets zou aandoen? “Ik weet het niet. Waarschijnlijk niet. Omdat ik de consequenties ken. Voor den dienen ga ik niet in de cel zitten.” Hij zag hem nochtans al vaak: elke keer als Horion opnieuw probeert. Om een enkelband te krijgen, om penitentiair verlof te krijgen, om vrij te komen. Elk jaar probeert hij het állemaal. “Het zorgt ervoor dat we nooit of te nooit rust krijgen.”

“Hij heeft eten en drinken”

De eerste keer dat Johan de moordenaar van zijn familie zou ontmoeten na het proces, was in Leuven-Centraal, toen Horion ergens in de jaren 90 voor het eerst vervroegd probeerde vrij te komen. “Ik wist niet wat er met mij ging gebeuren. Ofwel zou ik verkrampen, ofwel zou ik over de tafel vliegen en zouden ze me met geen vijf man kunnen tegenhouden.”

Er werd toen beslist om de ondervragingen apart te doen. Maar later deden ze het toch in één ruimte. “Ik hoorde den anderen dan binnenschoffelen. Ik keek hem niet aan. Nooit. Maar met ouder te worden is dat veranderd. De laatste jaren blijf ik rechtstaan. En kijk ik hem aan. Ik ben hier weer, wil ik hem zeggen. Hij durft nooit terug te kijken, die klootzak.”

LEES OOK. Van Dutroux tot András Pandy: dit zijn andere bekende seriemoordenaars

Johan Steyaert weet ook niet waarom Horion blijft proberen om vrij te komen. Omdat hij er écht in gelooft? Om de verveling in de gevangenis tegen te gaan? Of toch omdat hij nog één keer wraak wil nemen op alles en iedereen? “Hij is gevaarlijk, het is een mafkop. En ook: iedereen wéét wat hij gedaan heeft. Hij moet toch weten wat hij zal tegenkomen als hij opnieuw op straat komt? Als hij ondanks dat toch wil vrijkomen, doet dat volgens mij weinig goeds vermoeden. Trouwens: hij kan niet beter zitten dan waar hij nu zit. Hij heeft er eten en drinken, het is er warm. En ja, hij is er veilig.”

Totale eenzaamheid

Johan en zijn familie kunnen zich niet verzetten tegen een eventuele vrijlating. “Wij kunnen enkel voorwaarden stellen. Dat hij geen contact mag zoeken en niet binnen de zoveel kilometer van ons mag komen, bijvoorbeeld. Maar tegelijk denk ik dan: wie ben ik om te zeggen dat hij in Henegouwen moet gaan wonen? In een wijk waar ook gezinnen wonen en kinderen op straat spelen.”

Roland Feunelle is in 2013 overleden. “Ik wist dat hij terminale kanker had. Toen justitie me belde met het nieuws had ik één vraag: Wáár is hij gestorven?” De handlanger van Freddy Horion verbleef in de gevangenis van Oudenaarde. “Ik had schrik dat ze hem eens het kritiek werd, gewoon in een ambulance gingen steken en naar het ziekenhuis van Oudenaarde zouden voeren. Daar had ik niet mee kunnen leven. Dan was hij in vrijheid gestorven. Maar ze hebben hem naar de ziekenboeg van ’t gevang in Brugge gebracht. Hij is daar gestorven, in totale eenzaamheid.”

Het is iets wat hij zelf nog wil meemaken, de dood van Freddy Horion. “Het is een van mijn enige wensen, hem overleven. Ik zou niet willen dat ik mijn twee nog levende zussen moet achterlaten in een maatschappij waarin den anderen nog kans heeft om vrij te komen.”