Mensenrechtenliga stapt naar Grondwettelijk Hof tegen hervorming assisen

Minister van Justitie Koen Geens (CD&V) heeft in 2016 het assisenhof hervormd met de zogenoemde 'Potpourri II'. De processen zouden te duur en te tijdrovend zijn. Assisenprocessen worden grote uitzonderingen. Zoals dat tegen de Mechelse seriemoordenaar Renaud Hardy die nog voor een assisenjury in Tongeren zal verschijnen. Dat kan het laatste assisenproces worden in Vlaanderen.

Tenzij de Liga voor Mensenrechten haar slag thuishaalt. Die wil dat die 'Potpourri II'-wet vernietigd wordt. De hervorming van het hof van assisen is daar het belangrijkste onderdeel van. "De grondwet is bij de hervorming van het hof van assisen aan de kant geschoven", legt meester Jos Vander Velpen uit, namens de Liga voor Mensenrechten. "Artikel 150 zegt dat zware criminele zaken voor een volksjury moeten komen. Er is geen grondwetswijziging gekomen, maar de grondwet werd omzeild door de wet op de verzachtende omstandigheden te wijzigen. Dat kan bijvoorbeeld met een blanco strafblad, waardoor zware moordzaken voor een correctionele rechtbank kunnen komen. Ter compensatie wordt de maximumstraf opgetrokken tot 40 jaar opsluiting."

Volgens de Liga is het een echte uitholling van het grondwettelijke recht op een volksjury. "Dat terugschroeven van de assisenprocedure creëert rechtsongelijkheid en is in strijd met het recht op een eerlijk proces. Wie bepaalt die verzachtende omstandigheden? In eerste instantie het Openbaar Ministerie. Als dat een dossier voor assisen wil brengen, moet het voor de kamer van inbeschuldigingstelling al kleur bekennen en een levenslange straf voorstellen. Dat weet de jury op het proces al en die vertrekt met een vooroordeel. Uiteindelijk beslist de kamer van inbeschuldigingstelling over de verwijzing. In Wallonië zijn er nog geregeld assisenprocessen, maar in Vlaanderen amper. Gecorrectionaliseerde assisenzaken worden per regio helemaal anders behandeld. Het proces rond de kasteelmoord sleept al maanden aan, terwijl er in Antwerpen bijvoorbeeld geen getuigen worden opgeroepen en zo'n zaak in een voormiddag wordt afgewerkt. Op dit moment is het echt een loterij geworden. Onzekerheid voor alle partijen."

Volgens minister Geens is het hof van assisen niet afgeschaft, maar wordt het een uitzondering en is er geen grondwetswijziging voor nodig. "De hervorming zou meer gelijkheid creëren. Lachwekkend, in de praktijk is de ongelijkheid nooit zo groot geweest", zegt Vander Velpen. Het grondwettelijk hof heeft de zaak in beraad genomen, maar een uitspraak wordt ten vroegste over een maand verwacht.