28.000 Belgen vorig jaar geveld door burn-out: is het ook bij jou tijd om aan de alarmbel te trekken?

“Terwijl burn-outs lange tijd vooral in de gezondheidssector voorkwamen, ontsnapt nu geen enkel beroep er nog aan”, zegt François Perl, directeur-generaal bij de dienst voor uitkeringen van het Riziv. Ongeveer een op de zes Belgen loopt het risico op een burn-out en zelf schatten we de situatie nog een stuk somberder in. Maar liefst de helft van de Vlaamse werknemers verwacht ooit een burn-out te krijgen. Een kwart denkt al binnen de vijf jaar geveld te worden, zo blijkt uit een grootschalige bevraging waarover De Tijd eind vorig jaar schreef.

De werkdruk is een van de belangrijkste redenen waarom mensen denken een burn-out te zullen krijgen, zegt Ralf Caers, arbeidsmarktspecialist aan de KU Leuven. Een kwart van de Vlaamse werknemers vindt dat ze 20 procent meer presteren dan ze volgens hun contract moeten. “Ook mensen die hun werk niet rond krijgen en ontevreden zijn over de kwaliteit die ze kunnen leveren, zijn vatbaarder voor een burn-out.”

Als het even wat kalmer aan doen alles zou oplossen, zou natuurlijk niemand nog thuiszitten met een burn-out. Volgens psychologe Erna Claes is het juist belangrijk om bezig te blijven, maar dan wel met de dingen die je graag doet.

“Bekijk ten eerste goed hoe dingen op je bord terechtkomen,” zegt Erna. “Waar komt jouw werk vandaan, hoe overlaad je je? Je time-management meer op punt brengen is hierbij een praktische tip.” Leer je tijd dus efficiënt in te delen en prioriteiten van bijzaken te onderscheiden. Ook is het van belang dat je één ding tegelijk doet. Anders lever je half werk af en overbelast je jezelf.

Ten tweede is er het mentale gedeelte. “Hoe sta jij in het leven? Hoe kijk jij bijvoorbeeld naar verantwoordelijkheidsgevoel?” Leer nee zeggen. Niet elke taak is jouw verantwoordelijkheid. Neem ook niet voortdurend andermans problemen of taken over. En vermijd perfectionisme. Iedereen maakt fouten en daar leer je van. Laat ook het idee varen dat wat je zelf doet beter is, en durf delegeren.”

Ten derde is het belangrijk dat er een match is tussen je activiteiten en je innerlijk kompas. Je innerlijk kompas bestaat uit zaken als je kwaliteiten en talenten, je behoeften, je ambities en drijfveren en je energiegevers. Is die match er in een te kleine mate, dan kosten je activiteiten je teveel energie en dreigt een burn-out.” Vraag je dus af wat telt in je leven. Wat is belangrijk voor jou? Heroriënteer jezelf als je merkt dat je afdwaalt. Bedenk ook dat het leven meer is dan werken alleen.

Tot slot is ook je lichaam een belangrijk aspect in burn-outpreventie. “Bevlogen mensen gaan vaak over hun grenzen. Hun werk geeft ze energie, maar vráágt ook energie. Het lichaam heeft tijd nodig om fysiek te herstellen.” Luister dus goed naar je lichaam. Hoofdpijn, gespannen schouders, vermoeidheid: het zijn geen willekeurige signalen. Ook is het een goed idee om genoeg te bewegen. Het is misschien het laatste waar je zin in hebt als je thuiskomt, maar het loont de moeite. Achteraf voel je je lichamelijk moe, maar is je hoofd leeg.

Met deze concrete quiz helpt Elke Geraerts van Better Minds At Work je te weten te komen of het tijd is om aan de alarmbel te trekken.

A) Ja, mijn gedachten dwalen heel vaak af.

B) Soms wel.

C) Niet meer dan normaal.

A) Ik kan mijn eigen job nog met moeite aan. Dit is er veel te veel aan.

B) Erg vervelend, maar ik kan dit aan. Al moet ik daarvoor nog meer overuren kloppen.

C) Ik heb wel nog een beetje marge om de dringende zaken te behandelen.

A) Ja, regelmatig.

B) Af en toe.

C) Amper.

A) Neen, roept elke vezel in mijn lichaam. Ik wil liever meteen naar huis.

B)  Ik ga in op de uitnodiging, maar moet uiteindelijk annuleren omdat ik geen tijd meer heb. De deadline halen is het belangrijkste.

C) Ja, graag.

A) Ja.

B) Soms, tijdens stressmomenten ben ik vatbaarder.

C) Nee

A) Ik ben gefrustreerd of begin te huilen. Ik heb het gevoel dat ik de controle verloren ben.

B) Ik ben gefrustreerd, maar heb het gevoel dat ik alles nog aan kan.

C) Vervelend, maar morgen is er een nieuwe dag.

A) Volmondig ja.

B) Soms wel.

C) Ik beschouw de kritiek als opbouwend.

A) Nee, want op mijn collega’s kan ik niet rekenen, en onze overste laat ons aan ons lot over.

B) Misschien. Ik zorg wel dat mijn deel op tijd af is.

C) Normaal gezien wel.

Dan heb je een burn-out of steven je er op af.

“Aan drie belangrijke kenmerken kan je een burn-out herkennen”, zegt Elke Geraerts van Better Minds At Work. “Iemand met een burn-out heeft zo weinig energie dat hij amper nog functioneert, heeft een cynische houding tegenover het werk en twijfelt aan zijn eigen competenties.”

Het is belangrijk om af en toe stil te staan bij je motivatie en werkinspanningen. “En alert te zijn voor signalen van een burn-out bij anderen. Attendeer hen daarop. Bewustzijn is de eerste stap om een burn-out te voorkomen. Dat is een gedeelde verantwoordelijkheid vind ik: de werknemer moet zelf aan de kar willen trekken, en tegelijk voorkomen bedrijven burn-outs door proactief actie te ondernemen.”