Leer je job terwijl je werkt

Een vak leren op de werkvloer: het is binnenkort mogelijk voor pakweg 2.000 leerlingen in Vlaanderen uit 50 verschillende duale opleidingen, aangeboden in 400 secundaire scholen. Zo kunnen, bijvoorbeeld zorgkundigen of ruwbouwmedewerkers in opleiding, bijkomende praktische en theoretische kennis opdoen bij een onderneming, en ontvangen ze hiervoor hetzelfde diploma dan dat ze volgens het klassieke onderwijscurriculum zouden ontvangen.

Ook langs bedrijfskant is er heel wat enthousiasme. Recent werd de kaap van de 20.000 erkenningsaanvragen gerond. De bedrijven springen massaal op de kar en zijn vragende partij om 20.000 arbeidsplaatsen te kunnen vullen met jong talent.

Het is een mooie illustratie van wat het nieuwe leren aan het worden is: een combinatie van theorie met toegepaste ervaring, dat niet eindigt met het beëindigen van de schoolloopbaan. En dat niet alleen op groepsniveau plaatsvindt maar is aangepast aan de individuele noden en wensen van wie leert en van de werkgever die de medewerker inzet. En dat, waar mogelijk, gefaciliteerd door technologie.

20.000 vrije plekken

Bij de start van het duaal leren werden proeftuinen opgestart en middelen vrij gemaakt om sectoren, bedrijven en scholen te ondersteunen. Maar net zoals we dit voor de leerlingen beogen, bleef dit ook voor onszelf niet bij een theoretische oefening. Ook wij hebben al doende geleerd: samenwerken met de partners in lerende netwerken hielp alle actoren om dit nieuwe systeem stap voor stap verder uit te diepen en te ontwikkelen.

Daarbij kunnen we rekenen op de ondersteuning van bedrijven zoals Imec, Edconnect, Microsoft en Adecco. Het zorgt ervoor dat er apps en tools worden ontwikkeld die duaal leren mogelijk maken. Een mooi voorbeeld hiervan is de wedstrijd Ideaal Duaal waarbij jongeren en bedrijven zelf ideeën indienden en ontwikkelden om de brug te slaan tussen school en werk, met ondersteuning door verschillende publieke en private partners.

Daardoor konden we uiteindelijk 18 samenwerkingsakkoorden sluiten met sectoren en dienden de Vlaamse bedrijven tot op vandaag 20.000 erkenningsaanvragen in voor leerwerkplekken. Het duaal leren dat zo mogelijk wordt, onderscheidt zich van het klassieke onderwijs met haar voordelen voor de lerende, die meer gemotiveerd kan werken en leven, voor de onderneming, die beter inzetbare en meer gemotiveerde medewerkers zal hebben, en voor de samenleving in haar geheel, die de schooluitval en werkloosheid ziet verminderen.

Deze mooie start biedt echter nog geen garanties voor de toekomst. De digitalisering en robotisering zullen een ontzettend grote impact hebben op de arbeidsmarkt, en competenties vereisen die we vandaag niet eens kunnen voorspellen. Ook op deze vraag biedt het duaal leren een antwoord, want het laat mensen toe om te leren op de plaats waar de innovaties ontwikkeld worden.

Dat is dus niet alleen voor duaal leren maar ook voor het levenslang leren van belang. Leren kan opnieuw sexy worden. De digitalisering biedt hiertoe fantastische kansen. Denk maar aan learning analytics modellen die kunnen voorspellen welke opleidingen iemand succesvoller doen doorstroomden naar andere jobs, big data analyse die kan voorspellen wanneer competenties zullen vervallen, virtual reality toepassingen om leeromgevingen te simuleren, en online leerplatformen die content bieden van de beste universiteiten en hogescholen ter wereld.

Of in de woorden van Steve Wozniac, medeoprichter van Applen, die deze week in België was: waarom zou - naar analogie van binge watching - binge learning niet populair kunnen worden?

Door deze evolutie zal het systeem van leertijd - met de zogenaamde leercontracten - de komende jaren volledig worden afgebouwd. Dat systeem wordt georganiseerd door de regionale Syntra opleidingscentra, niet te verwarren met het Syntra Vlaanderen dat een Vlaams overheidsagentschap is. We zijn overigens benieuwd naar de resultaten die de recente onderwijsinspectie van de leertijd bij de regionale Syntra opleverde.

Als regisseur van het duaal leren zien we duaal leren dus als een individuele leerpad voor iedereen. De rol van Syntra Vlaanderen is om dit mogelijk te maken door – met behulp van technologie – de matching te maken tussen de actoren op het terrein. De cijfers tonen dat we op de goede weg zijn, maar het is ook nog ver. Laat ons daarom verder werken aan de ontwikkeling van het duaal leren, en de deur openhouden voor alle publieke en private partners die zich constructief opstellen om het nieuwe leren mogelijk te maken.