Wat deed de onderhandelingen gisteravond afspringen?

Het zag er naar uit dat men afgelopen nacht zou kunnen landen met de nieuwe begroting. Maar dat was zonder Kris Peeters en de CD&V gerekend. De christendemocraten koppelden hun voorstel over een meerwaardebelasting op aandelen aan een voorstel van de N-VA dat de vennootschapsbelasting wil verlagen. Premier Michel kwam met een compromisvoorstel dat inhield dat een meerwaardebelasting op aandelen “bestudeerd” zou worden. Onvoldoende voor CD&V, dat nog dit jaar een beslissing wil. Peeters verliet daarop gisteravond de onderhandelingen “voor een korte pauze”. Iedereen ging er van uit dat hij snel zouden terugkeren, maar dat deed hij niet. Ongezien, klinkt het in de Wetstraat.

In de loop van de nacht stuurde Peeters wel een nieuw voorstel naar zijn collega’s en een uitnodiging om om 9 uur vanmorgen opnieuw samen te zitten. “Maar dat is niet de manier van werken. Het is de premier die de agenda bepaalt, niet de ministers. CD&V heeft hier het gezag van de premier serieus ondermijnd”, zegt politicoloog Dave Sinardet.

Wat staat er in dat nieuwe voorstel?

CD&V wil met het nieuwe voorstel vermijden dat de grote vermogens buiten schot blijven. Er wordt niet meer gesproken over een onderscheid tussen genoteerde en niet-genoteerde aandelen. In het voorstel dat gisteren de hele dag op tafel lag, gingen vennootschappen nog ontsnappen.

Waarom houdt men zo vast aan die nieuwe belasting?

“Het is een van de vele manieren om extra geld binnen te halen. Maar vooral, CD&V heeft beslist om zich wat linkser op te stellen. Voor een stuk heeft dat te maken met het feit dat het een centrumrechtse regering is. Als meest linkse partij probeer je dan om de zaken wat in evenwicht te brengen en naar links te trekken. Deze belasting is daar een voorbeeld van. Ik denk dat het heel moeilijk is voor CD&V om hier op haar stappen terug te keren”, zegt Sinardet.

Hoe reageert de premier zelf?

Die is, zo in zijn entourage te horen, behoorlijk op zijn tenen getrapt. De eerste minister probeert vandaag een uitweg te vinden voor de geblokkeerde begrotingsgesprekken en consulteert de meerderheidspartijen. De oppositiepartijen eisen dat premier Michel in de Kamer tekst en uitleg komt geven bij deze crisis.

Hoe moet het nu verder?

“Vandaag zitten ze opnieuw samen om de brokken proberen te lijmen en een inhoudelijk compromis te zoeken. Maar ook om de persoonlijke relaties en het vertrouwen binnen de ploeg, dat al niet fantastisch was, proberen te herstellen. Het is alleszins het zoveelste bewijs dat het rommelt binnen de regering. Maar ik geloof wel dat ze er ook dit keer weer zullen uitgeraken”, zegt politicoloog Dave Sinardet.

Waarom moest die beleidsverklaringen er net vandaag komen?

Het is een jarenlange traditie dat de beleidsverklaring op de tweede dinsdag van oktober wordt gepresenteerd. Op zich is het geen drama dat ze met enkele dagen wordt uitgesteld. Maar dit zorgt vooral voor gezichtsverlies bij de premier en zijn team omdat ze er niet in geslaagd zijn de violen gelijk te stemmen en een begroting goed te keuren.

Is dit de eerste keer dat de deadline niet wordt gehaald?

Neen, het gebeurde ook al onder Leterme en onder Di Rupo. De uitleg nu, dat het ook al onder Di Rupo is gebeurd dat er niet tijdig een begrotingsakkoord was, maakt het volgens Sinardet allemaal des te pijnlijker. “Vooral N-VA schreeuwde in 2013, toen Di Rupo de beleidsverklaring moest uitstellen, dat dit een zoveelste bewijs was dat er geen enkele samenhang was binnen de regering en dat de begrotingsbesprekingen een grote knoeiboel waren. Deze ploeg moest en zou het beter doen dan onder Di Rupo.”

Wat zegt het over deze regering?

“Wat er nu gebeurt, legt eens te meer de inhoudelijke tegenstellingen binnen deze regering bloot. Maar ook de moeilijke persoonlijke relaties. Die problemen zijn er eigenlijk vanaf het begin geweest. Vooral Kris Peeters ligt moeilijk bij sommigen en irriteert sommige collega’s zelfs”, zegt Sinardet.

Bestaat het risico dat we vervroegde verkiezingen krijgen?

“Wie heeft er baat bij dat het echt springt, moet je je dan afvragen. Ik kan niet direct een partij vinden die baat zou hebben bij verkiezingen. In de meeste peilingen staat CD&V op het historische dieptepunt. Ook N-VA gaat wat achteruit, en het is uiteindelijk ook “hun” regering. Voor Michel zou het al helemaal een ramp zijn en ook Open VLD staat niet te springen. Dus moeten ze er wel uitgeraken.”

Riskeert België een boete van Europa als de begroting niet snel goedgekeurd wordt?

Dat kan. Zaterdag 15 oktober moet de Belgische begroting binnen zijn bij Europa. Is dat niet zo, riskeert ons land daarvoor niet alleen op de vingers te worden getikt. Europa kan ook een boete opleggen.