“Hij was erg van streek en weende veel”: vrouw van avonturier die stierf toen hij solo Antarctica overstak vertelt over hun allerlaatste telefoontjes

De obsessie van Worsley voor Antarctica begon toen hij als tiener het boek ‘The Heart of the Antarctic’ van Ernest Shackleton las. Daarin vertelde de Britse avonturier over zijn mislukte poging om het zuidpoolgebied over te steken. Toen Worsley ontdekte dat een van zijn voorvaderen deel had uitgemaakt van de expeditie, raakte hij in de ban van het ijskoude continent.

In 2008 vroeg Alexandra Shackleton – de kleindochter van Ernest – of hij het zou zien zitten om de expeditie van haar grootvader over te doen. Een loodzware trektocht van 66 dagen. Hij besloot het erop te wagen en slaagde er ook in, samen met twee andere expeditieleden.


Vijf jaar later keerde hij terug voor de ultieme uitdaging: dit keer wilde de gepensioneerde legerofficier helemaal alleen en zonder hulp Antarctica oversteken, iets wat nog nooit iemand gedaan had. Gewapend met een satelliettelefoon, een iPod met nummers van Meat Loaf, David Bowie en Johnny Cash en een slee van 150 kilogram met gevriesdroogd voedsel en proteïnerepen, ging hij op pad. Door het desolate witte landschap, waar de temperatuur tot -30 graden daalde.

Zijn vrouw Joanna en zijn kinderen Max (21) en Alicia (19) wachtten thuis. Ze hadden boodschappen op zijn ski’s geschreven om hem succes te wensen. ‘Kom veilig bij me terug, liefste’, schreef Joanna. ‘Doorgaan dikzak’, was het advies van zijn zoon. “Ik geloof er rotsvast in dat een huwelijk niet in de weg mag staan van individuele dromen”, aldus zijn echtgenote. “En ik heb me nooit zorgen over hem gemaakt. Echt nooit. Waarom? Omdat hij onoverwinnelijke Henry is.”

De dreiging van de dood was nochtans constant aanwezig tijdens de expeditie, zo schrijft journalist David Grann in het nieuwe boek ‘The White Darkness’. “Eén misstap en hij kon in een verborgen kloof verdwijnen. En als hij nat werd, had hij hooguit 4 minuten om zich af te drogen. Anders zou onderkoeling hem gegarandeerd fataal worden.”

Al vrij snel kwam Worsley in de problemen. Na 10 dagen - op 22 november 2015 - hield een sneeuwstorm hem dagenlang in zijn tent. Hij probeerde door te gaan, maar dat was zwaar. “Het was een fysieke strijd tegen de vermoeidheid”, schreef hij in zijn dagboek. “Ik stopte letterlijk om de minuut om op adem te komen. Mijn dagen verliepen in een ellendige, geestdodende monotonie.”

Maar hij ging door en na 51 dagen en iets meer dan 1.000 kilometer bereikte hij de Zuidpool. Vanuit het Amerikaanse onderzoeksstation daar stuurde hij een postkaart naar huis.

De hulp die hem aangeboden werd, sloeg hij af. Hij moest en zou het alleen doen. Toen hij 5 dagen later de Titan Dome – een grote ijskoepel – bereikte, was hij al meer dan 18 kilogram afgevallen. “Ik voel me vrij beroerd”, vertelde hij in een audioboodschap voor zijn volgers. “Ik heb me tijdens deze expeditie nog nooit zo zwak gevoeld als nu.” Bijna alles aan zijn lichaam deed pijn. Zijn armen en benen klopten, zijn rug voelde vreselijk, hij had blaren op zijn voeten en zijn teennagels waren verkleurd. Zijn vingers werden langzaam gevoelloos.

Zijn vrouw Joanna hoorde tijdens hun gesprekken over de satelliettelefoon aan zijn stem dat er iets mis was. “Hij was erg van streek en weende veel. Dat had hij nooit eerder gedaan”, vertelt ze. Ze probeerde hem ervan te overtuigen om de expeditie stop te zetten en een helikopter op te roepen om hem op te halen. “Hij zei gewoon: ‘ik weet dat ik het niet ga halen. Ik zal hen bellen. Maar laat het me alsjeblieft zelf doen’”, vertelt zijn vrouw in het boek.

Op 22 januari – na 71 dagen en meer dan 1.450 kilometer – duwde Worsley op zijn paniekknop. “Mijn reis is voorbij”, klonk het. “Mijn tijd is op, net als mijn fysieke uithouding. Ik kan zelfs mijn ene ski niet meer voor mijn andere zetten. Mijn doel is buiten mijn bereik.”

50 kilometer voor de finish werd hij van het ijs gehaald en naar een medische post gebracht in het zuiden van Chili. Daarna belde hij Joanna om te zeggen dat hij veilig was en dat hij een kopje thee aan het drinken was. Dat was de laatste keer dat ze met hem sprak.

Dokters ontdekten immers dat hij een buikvliesontsteking had. Hij ging in septische shock en één voor één vielen zijn organen uit. Hij stierf twee dagen later op de operatietafel.

Na zijn dood kreeg hij de Britse ‘Polar Medal’, een eer die ook zijn grote held Shackleton te beurt was gevallen. Vorig jaar vlogen zijn vrouw en kinderen naar Zuid-Georgia, onder Zuid-Amerika. Daar begroeven ze zijn as op een bergtop die uitkijkt op het kerkhof waar Shackleton rust.

Het boek ‘The White Darkness’ van David Grann is vanaf morgen onder meer te koop bij Amazon.