Welles-nietesspel over Noordstation: “Burgemeester Schaarbeek maakt er politiek oorlogje van”

De Lijn besliste vandaag zijn dreigement van vorige week uit te voeren. Er is nog altijd te veel overlast door transmigranten en die wordt niet aangepakt, zeggen Vlaamse vervoersmaatschappij en Vlaams minister van Mobiliteit Ben Weyts (N-VA). De begin- en eindhalte van 30 buslijnen worden daarom verplaatst. 

Maar Bernard Clerfayt (DéFI), de burgemeester van Schaarbeek, wijst naar federaal minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon (N-VA) en staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken (N-VA). Volgens Clerfayt is zijn lokale politie wel degelijk aanwezig rond het station en doet ze wat ze kan. “We komen vaak tussen, dat is de taak van de politie. Maar er is geen probleem van ordehandhaving, wel van dakloze mensen die geen slaapplaats hebben”, zei hij in De ochtend op Radio 1. “Meneer Francken wil voor hen geen oplossing. 90 procent van de opgepakte transmigranten worden vrijgelaten en door meneer Jambon naar Brussel gestuurd. Wat kan de politie dan nog doen? Hen een slaapplaats aanbieden is niet de taak van de politie.”

Francken pikt die uitspraken niet. Clerfayt is voor Francken bijvoorbeeld wel verantwoordelijk voor de netheid van het openbaar domein. “Schaarbeek weigert politieacties te doen, Brussel doet dat nu eindelijk wel na het gesprek tussen Jan Jambon en de burgemeester. Daar ben ik tevreden over, maar Schaarbeek blijft pertinent weigeren.” Clerfayt maakt er volgen Francken een politieke oorlog van. 

De Lijn zei vanmorgen dat reizigers te veel overlast ondervinden van transmigranten die zich in en rond het station ophouden, op zoek naar beschutting voor de koude buiten. “Wij hebben een week geleden de autoriteiten, het Brussels Gewest in het bijzonder, tot vandaag de tijd gegeven iets structureels te doen aan de situatie, maar dat is niet gebeurd”, zegt Roger Kesteloot, directeur van De Lijn. “Er zijn wel een paar keer wat meer patrouilles geweest, maar er is eigenlijk helemaal niets veranderd. In het belang van onze reizigers en medewerkers hebben we daarom beslist om in te grijpen.”

De Lijn zal de passagiers daarom voorlopig afzetten aan de zijkant van het station aan de hoek Noordplein-Vooruitgangstraat, voor het gebouw van BNP Paribas. De opstapplaats komt op het Rogierplein te liggen. 

Nu stoppen er nog 30 buslijnen op 8 perrons onder het station, maar daar komt dus vanaf maandag verandering in. De lijnwinkel op de ondergrondse verdieping van het station gaat ook dicht. “Daar is er heel veel overlast”, aldus Kesteloot. Als alternatief versterkt De Lijn haar loketten in Aalst, Leuven en de stelplaatsen van Dilbeek en Grimbergen.

De Lijn had er eerder mee gedreigd de haltes te verplaatsen en kreeg daarvoor steun van Vlaams minister van Mobiliteit Ben Weyts (N-VA). Het Brussels Gewest is contractueel verplicht de haltes aan het Brusselse Noordstation veilig, net en toegankelijk te maken, argumenteert Weyts. Volgens hem is de situatie aan het station “lamentabel” en komen de “veiligheid en hygiëne van de reizigers en chauffeurs in het gedrang”. “We konden niet anders, de situatie is niet meer te harden, zowel voor de reizigers als de chauffeurs”, treedt Weyts Kesteloot bij.

“We gaan niet wachten tot er een slachtoffer valt. We zullen die haltes verplaatsen als die deadline zonder gevolg is verstreken”, zei de minister eerder deze week al in het Vlaams parlement.

Overleg tussen de bevoegde instanties gisteren leverde opnieuw niets op, waardoor De Lijn nu beslist heeft de haltes te verplaatsen. “Dat is tijdelijk, want we hopen dat de situatie verbetert en het gewest zijn verantwoordelijk opneemt”, zegt Kesteloot nog. “Wij hebben in 1995 al een overeenkomst met het Brussels Gewest afgesloten.” Daarin staat letterlijk dat het gewest belooft om de publieke zones in het Noordstation toegankelijk te maken voor De Lijn en dat ze die zones moet “onderhouden en beheren als een goede huisvader”.

“Ik hoop nog altijd dat er een structurele oplossing komt”, aldus Kesteloot. Hij hoopt ook op een snelle beslissing over de bouwvergunning voor een nieuwe busterminal verderop. Reizigersvereniging TreinTramBus hoopt ook dat de beslissing tijdelijk is: “De halte aan het Rogierplein is allesbehalve ideaal. Het is redelijk ver van het station en de overstap is daardoor niet zo vluchtig. De afstapplaats aan de zijkant is misschien zelfs beter dan de vroegere onder het station. Want zelfs los van die transmigrantenpolitiek was dat een heel onaangename plek”, zegt Peter Thoelen, woordvoerder.

“Ik kan alleen met lijden vaststellen dat het er ondergronds niet wordt opgeruimd. Niemand handelt in het belang van de reiziger. Al heeft De Lijn nu wel zelf een stap genomen door een andere oplossing te bieden, omdat het gewest niet over de streep komt”, aldus Thoelen. 

Argumenten vanuit Brussel dat de veiligheid in het station een bevoegdheid is van zijn partijgenoot en minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon wijst minister Weyts van de hand. Volgens hem is het gewest verantwoordelijk voor de veiligheid rond het station. “Alweer dat riedeltje: in Brussel zien ze toch ook het verschil tussen een bus en een trein? De spoorwegpolitie is verantwoordelijk voor de veiligheid op de perrons en de treinen, niet aan bushaltes.”

Bij die Brusselse gewestregering is nog altijd veel ongeloof over de aanpak. Het Brussels gewest blijft pleiten voor een gezamenlijk overleg, maar de hoofdbevoegdheid rond migratie ligt nog altijd op federaal niveau, klinkt het. “We begrijpen niet goed wat De Lijn bezielt, want aan de basis ligt een falen van het federale beleid rond transmigratie. Daar ligt de oorzaak van het probleem en het gewest heeft daar geen enkele bevoegdheid over”, luidt het vanuit de Brusselse regering.

“We blijven ons verbazen over de manier waarop De Lijn te werk gaat, want we hebben nooit een dossier of telefoon ontvangen van De Lijn. We hebben enkel een brief van minister Weyts ontvangen, hoewel die eerst via de media gecommuniceerd werd. We hebben daarop geantwoord, maar geen reactie op gekregen.” 

Normaal moet er toestemming gevraagd worden aan het Brussels gewest om buslijnen te wijzigen, maar ook dat gebeurde niet. De Brusselse regering zal De Lijn, net zoals in haar brief naar de vervoersmaatschappij, vragen om uitleg te geven en met de bevoegde partijen rond tafel te zitten. “Het Brussels gewest wil wel begeleidende maatregelen nemen, maar het hoofdprobleem moet wel aangepakt worden door de mensen die er bevoegd voor zijn en dat is niet het Brussels gewest”, klinkt het. 

Brussels minister-president Rudi Vervoort laat via zijn kabinet weten dat De Lijn in de fout gaat met zijn eenzijdige beslissingen. “Ik herinner De Lijn er nogmaals aan dat indien zij hun lijnen willen aanpassen ten koste van de mobiliteit rond het Noordstation, zij dat eerst moeten doen in samenspraak met het Brussels gewest”, stelt Vervoorts woordvoerder Jo De Witte.

Nu De Lijn wegtrekt uit het Noordstation is dit volgens Vervoort de gelegenheid voor de pendelaars om beroep te doen de diensten van de Brusselse openbaar vervoersmaatschappij MIVB. “De MIVB zal het Brusselse Noordstation wel blijven bedienen. Voor onze openbare diensten bestaat er geen enkele gedoogzone waar ze niet komen. Om iets anders te doen geloven, is onverantwoord. We nodigen de pendelaars daarom uit om het Brussels openbaar vervoer te gebruiken om hun bestemming te bereiken”, aldus De Witte

Ook sp.a-Kamerlid en burgemeester van Vilvoorde Hans Bonte begrijpt de beslissing niet. “Ik vind datgene wat nu beslist is niet meer dan hallucinant. Deze oplossing is ten nadele van de reizigers van De Lijn en de MIVB en de werknemers van De Lijn.”

Het verplaatsen van de haltes buiten het Noordstation betekent meer hinder voor de reizigers en het personeel van De Lijn moet bijvoorbeeld verder stappen om naar het toilet te kunnen gaan of te gaan eten, zegt Bonte. “Van een minister verwacht je dat hij de problemen oplost, in plaats van ze groter te maken”, kijkt Bonte ook naar Weyts.

Daarbij wijst de Vilvoorde burgemeester op de duizenden pendelaars die dagelijks vanuit Vilvoorde naar Brussel trekken. Voor de sp.a’er moet men het probleem “ten gronde aanpakken”. Bonte - een groot pleitbezorger van een eengemaakte politiezone in de hoofdstad - komt ook nog eens terug op zijn ideeën over de organisatie van de politie in Brussel. “Dat men nu eens eindelijk werk maakt van de eenheid van commando in Brussel.”