Frankrijk overweegt noodtoestand na rellen

Verspreid over Frankrijk kwamen op de derde actiedag in totaal 75.000 actievoerders op straat. Dat blijkt uit een balans van het ministerie van Binnenlandse Zaken. De eerste demonstratie, op 17 november, bracht nog 282.000 mensen op de been, terwijl de tweede actiedag 106.000 deelnemers had. In Parijs kwamen duizenden mensen op straat, na een oproep van de vakbond CGT. Volgens de organisatoren kwamen er 15.000 mensen op straat, volgens premier Edouard Philippe gaat het om 5.500 mensen.

Persbureau Reuters meldt dat er ook een gebouw in de buurt van de Arc de Triomphe in brand is gestoken. Demonstranten zouden een automatisch geweer van de politie hebben gestolen. Sommige actievoerders bekogelden de politie en wierpen barricades op. 

De Franse president Emmanuel Macron vindt dat de golf van geweld en vandalisme in Parijs op geen enkele manier te rechtvaardigen was. “Geen enkele reden rechtvaardigt dat de veiligheidstroepen worden aangevallen, winkels worden geplunderd, openbare of particuliere gebouwen in brand worden gestoken, voetgangers of journalisten worden bedreigd of dat de Arc de Triomphe wordt bezoedeld”, aldus Macron op een persconferentie in Buenos Aires, waar hij de G20-top bijwoonde. Vandaag roept Macron zijn regering samen om een antwoord te bieden aan het geweld. Daarbij worden alle opties overwegen, ook een eventuele noodtoestand, zo blijkt uit een verklaring van de woordvoerder van de regering. 

“De schuldigen van dit geweld willen geen verandering of verbetering”, vervolgt Macron. “Ze willen enkel chaos. Ze verraden de zaak die ze beweren te dienen en manipuleren ze. Ze zullen geïdentificeerd worden en verantwoordelijk gesteld voor hun daden voor het gerecht. Ik zal steeds protesten respecteren. Ik zal steeds naar tegenstanders luisteren. Maar ik zal nooit geweld aanvaarden.”

Premier Edouard Philippe sprak eerder al zijn verontwaardiging uit over “zelden geziene geweld”. “Zeer vroeg deze ochtend gingen uitgeruste en vastberaden individuen zeer gewelddadig te werk”, zei de premier deze middag. “De ordediensten werden aangevallen.” De regeringsleider zei nog geschokt te zijn voor de “aanslag op de symbolen van de republiek”, zo citeert de krant Le Figaro. Hij hekelde de graffititags op de triomfboog en de schermutselingen rond het graf van de onbekende soldaat. 

Ordeverstoorders

Nabij de Champs-Élysées zijn “1.500 ordeverstoorders opgedaagd om er op los te slaan”. Dat zei de Franse minister van Binnenlandse Zaken Christophe Castaner eerder over de incidenten. Nadien sprak zijn adjunct, staatssecretaris voor Binnenlandse Zaken Laurent Nunez, bij BFMTV zelfs van 3.000 amokmakers. “Tweehonderd vreedzame manifestanten op de Champs-Élysées en 1.500 ordeverstoorders buiten de veiligheidszone, opgedaagd om er op los te slaan”, luidde de tweet van Castaner. 

“Het zijn geen gele hesjes, dat is camouflage. Het zijn enkel vandalen die afgezakt zijn om te vechten met de ordetroepen.” Op videobeelden, onder meer op de site van de kranten Le Figaro en Le Parisien, is te zien hoe de politie het plein na de middag ontruimt.

Traangas

Rond 9 uur poogden manifestanten door een controlepost te breken aan de place de l’Étoile. De ordetroepen zetten daarop traangas in. De Champs-Élysées is sinds 6 uur afgezet voor alle verkeer. Voetgangers worden toegelaten na identiteitscontrole. 

Nadat de demonstranten weggejaagd werden van de Arc de Triomphe - de place de l’Étoile rondom de triomfboog was nog open voor het verkeer - verspreidden ze zich naar de aanpalende lanen. Sommigen onder hen zijn gemaskerd, zo stelden journalisten nog ter plaatse vast. Op de avenue Mac-Mahon werden vuilbakken omgekieperd en in brand gestoken. In het midden van de weg was er een kleine vuilnisbrand. Rond 10 uur flakkerde de gespannen sfeer opnieuw op. De politie gebruikte traangas en zette het waterkanon in.

Minister van Binnenlandse Zaken Christophe Castaner kwam eerder de aanwezige ordetroepen reeds bezoeken. “Het is onze verantwoordelijkheid om alles zo goed mogelijk te laten verlopen”, klonk het. Na het uit de hand gelopen protest van vorig weekend, hebben verschillende handelaars uit voorzorg alleszins hun vitrine toegetimmerd met houten platen. Castaner vroeg nog dat de protestbeweging “zich structureert en organiseert”. “Bij een protest moet je op een zeker moment de dialoog aanvaarden.” Een ontmoeting van een delegatie ‘gilets jaunes’ met premier Édouard Philippe draaide gisteren alvast uit op een fiasco.

Ook op andere plaatsen

Niet alleen in Parijs, ook elders in Frankrijk kwam het tot protest, dat vaak ontaardde. Zo voerden in Straatsburg zowat 500 ‘gele hesjes’ actie. Op de kerstmarkt kwam het kortstondig tot geweld, met één arrestatie tot gevolg.

In Charleville-Méziere, in de Franse Ardennen, is er sprake van omvangrijke schade in de marge van het gele protest. Er waren 500 tot 600 manifestanten en een veertigtal relschoppers op de been, meldde de lokale onderprefect. Vier agenten en twee manifestanten raakten gewond. Vier personen werden opgepakt.

Ook in Marseille kwamen duizenden mensen op straat. De protesten gingen net als in Parijs gepaard met geweld en plunderingen. Er werd ook een politiewagen in brand gestoken. De politie zette traangas in tegen de betogers en er werden dertien personen opgepakt.

In Toulouse kwam het eveneens tot aanvaringen tussen betogers en politie, die traangas inzette. Er raakte onder meer een politiecommissaris lichtgewond aan het hoofd. Ook in Saint-Etienne liep het protest uit de hand, vonden er schermutselingen plaats en gooiden betogers projectielen naar de politie. Er werd ook een kerststal in brand gestoken. De politie rekende negen mensen in.

In Puy-en-Velay werd het kantoor van de prefectuur van het departement Haute-Loire in brand gestoken. De ‘gele hesjes’ bekogelden het met molotovcocktails waarna ze de brandweer die ter hulp snelde, aanvankelijk verhinderden om hun werk te doen. Het vuur kon uiteindelijk wel onder controle worden gebracht, waardoor de schade beperkt bleef. In totaal hadden zich ongeveer 3.000 actievoerders aan de prefectuur verzameld.

Ook in Nice werden verscheidene ‘gele hesjes’ opgepakt na rellen met de politie, terwijl tien mensen werden opgepakt in Meurthe-et-Moselle.

Andere manifestaties

De politie zette in Parijs zo’n 5.000 man in. Naast de gele hesjes was er bijvoorbeeld ook nog een vakbonds- en studentenmanifestatie gepland. Ook de extreemrechtse en identitaire groeperingen Action française en Le Bastion Sociale wilden een protestgraantje meepikken met een eigen manifestatie. In het lichtere genre was ook een “verzameling van artiesten” gepland op initiatief van komiek Gérald Dahan.