Is de leerkracht positief, dan scoren de leerlingen beter

Een recente trend binnen het pedagogisch onderzoek focust op de vooroordelen van leerlingen over hun eigen leermogelijkheden: schatten leerlingen in dat ze progressie kunnen maken door te leren, dan scoren ze beter. “Zo’n leerling zal bij een slechte toets een extra inspanning leveren omdat hij denkt dat het opbrengt. Een andere leerling geeft al sneller de brui vanuit het idee: het heeft toch geen zin”, zegt Maarten Van Steenkiste, professor motivatiepsychologie (UGent). 

Amerikaanse onderzoekers kunnen nu aantonen dat hetzelfde geldt voor leerkrachten: leerkrachten die denken dat hun leerlingen iets kunnen leren, zorgen ervoor dat de resultaten de hoogte ingaan en omgekeerd. Ze volgden daarvoor 150 professoren en 15.000 studenten uit STEM-richtingen in het hoger onderwijs. De leerlingen gaven zelf aan dat ze gedemotiveerd raakten door een leerkracht die niet geloofde in groeimogelijkheden.

Ondervertegenwoordigd

Bovendien blijkt de mindset van de leerkracht ook zijn gevolg te hebben op de prestaties van ondervertegenwoordigde groepen. In de STEM-richtingen zijn sommige etnische groepen ondervertegenwoordigd, in het geval van de Amerikaanse studie gaat het om zwarte studenten, latino’s en etnische Amerikanen. Zij scoren dubbel zo slecht als ze les krijgen van leerkrachten met een negatieve houding.

“Eén leerkracht die gelooft in de individuele capaciteiten van zijn leerlingen is al goed. Maar er is pas een effect als een heel team aan leerkrachten dat doet”, zegt pedagoog Pedro De Bruyckere (Arteveldehogeschool/Universiteit Leiden). Dat inzicht dringt de laatste jaren sterk door in het onderwijsveld. 

Van Steenkiste waarschuwt wel dat we leerkrachten niet direct met de vinger mogen wijzen bij slechte resultaten. “De context waarin leerkrachten les kunnen geven, is minstens even belangrijk. Zo zal een negatieve directie ook uitstralen op de leerkracht en bijgevolg leerlingen.”