Schaamte zonder grenzen
Nog altijd verblijven dagelijks zowat duizend asielzoekers op hotel, omdat er geen plaats is om hen elders op te vangen. Naar verluidt moeten we dat al een succes vinden. Als het over het asielbeleid van deze regering gaat, kent de schaamte geen grenzen.
Politieke sabotage en ideologische tegenstellingen deden asielbeleid verrotten tot ver voorbij alarmpeil
door tine peeters
Tien regeringsleden passeerden in drie jaar bij de kabinetten van asiel en migratie. Premier, minister of staatssecretaris: zonder onderscheid zijn ze allemaal schuldig aan de ongure omstandigheden waarin asielzoekers en vluchtelingen moeten overleven. Dit was geen onbekwaamheid, dit was verwaarlozing. Een verrottingsstrategie met een hoge menselijke tol.
Trots verkondigde staatssecretaris Philippe Courard (PS) enkele weken geleden dat er geen 1.200 asielzoekers meer op hotel verbleven. Het waren er ‘maar’ 1.070. De schrijnende absurditeit van dat bericht ontging hem blijkbaar volledig.
Courard aanzag het als een vooruitgang die belangrijk genoeg was voor een persbericht: hét bewijs van de uitzichtloosheid van deze asielcrisis. Wederom werd aangetoond dat de huidige crisis nooit opgelost zal raken tegen het einde van dit jaar, zoals de regering blijft beweren. De volgende regeringsploeg krijgt deze smerige puinhoop ten vroegste midden volgend jaar opgelost, zo voorspellen alle experts.
Al 23 maanden nu woedt er een asielcrisis zonder weerga: er waren hongerstakende menen zonder papieren, asielzoekers die zich vastklonken aan torenkranen, OCMW’s die de regering dagvaardden omdat ze de toevloed van asielzoekers niet meer aankonden, en mensen die dwangsommen afdwongen voor de arbeidsrechtbanken omdat ze geen verblijfplaats kregen. Er waren ook duizenden asielzoekers die in aftandse hotels de dag moesten zien door te komen.
Wat weinigen weten, is dat de asielprocedure van die hotelbewoners gewoon is opgeschort en pas zal starten als ze naar een regulier centrum mogen verhuizen. Gevolg: weer langere procedures, weer honderden mensen meer, levend van de hoop, in de overvolle centra. De impasse maakt de crisis dus alleen maar erger.
Van vooruitziend beleid kun je de staatssecretaris (en vooral zijn voorgangers) absoluut niet verdenken. Deze asielcrisis stond in de sterren - of beter: in de wetten - geschreven. Alle experts en alle ngo’s hadden ervoor gewaarschuwd. In 2007 werd er een prestigieuze opvangwet goedgekeurd: asielzoekers zouden voortaan alleen nog maar materiële opvang krijgen tijdens een kortere, gestroomlijnde asielprocedure. Eén detail werd toen echter over het hoofd gezien, namelijk de middelen om die opvangwet in de praktijk om te zetten: de extra plaatsen die nodig waren om asielzoekers gedurende de hele procedure van een bed, bad, brood en begeleiding te voorzien.
Het ‘vergeten’ van dit praktische probleem was echter eerder een kwestie van manifeste onwil. Marie Arena (PS) weigerde maandenlang om plaatsen bij te bouwen. Ze wilde zo de druk opvoeren bij haar collega Annemie Turtelboom (Open Vld) om toch maar een genereus akkoord te sluiten over de regularisatie. De negatie van de opvangwet is dus de theoretische verklaring voor de crisis, de rechtstreekse aanleiding is veel meer een geval van ‘micropolitiek’. PS, cdH en Open Vld streden twee jaar om het grote gelijk over de regularisatieprocedure, die alleen al door het blijvende uitstel de allures kreeg van een generaal pardon en de asielaanvragen deed pieken. Een vluchtelingenkamp, opgezet door de vluchtelingenorganisaties, was uiteindelijk nodig om het besef weer te laten doordringen in de Wetstraat dat er achter de cijfertjes ook mensen en gezinnen schuilgaan.
Bij de afwikkeling van de regularisatiecampagne dreigt de volgende regering dezelfde fout te maken als met de uitvoering van de opvangwet. Ze heeft de kosten en de gevolgen niet ingecalculeerd. Net als bij de opvangcrisis zullen de lokale besturen de gevolgen moeten dragen.
Is het dan allemaal kommer en kwel? Nee, er zijn twee lichtpuntjes. België sluit geen kinderen meer op in gesloten centra, vlak voor hun uitwijzing. Zij kunnen samen met hun ouders terecht in oude rijkswachtwoningen terwijl de papiermolen voor hun terugkeer draait. België ving ook 48 Irakezen op in het kader van een zogenaamd hervestigingsprogramma. Het succes was zo groot dat ons land geld kreeg van Europa voor een vervolg. Helaas heeft de regering nooit de tijd gevonden om die fondsen ook te gebruiken.