Behaalde de N-VA of de CD&V nu een pyrrusoverwinning?
Na de eclatante overwinning van de N-VA werd in de Vlaamse kranten meteen gesproken van een pyrrusoverwinning: 'een zege die niet verzilverd kan worden'. Maar wie was die Pyrrhus? En gebruiken we de uitdrukking wel correct?
'Pyrrhus was een Griekse koning, die in de derde eeuw voor Christus zijn Griekse buurstaten veroverde en ook in Zuid-Italië veldslagen uitvocht", zegt historicus Luc De Vos, die onder meer gewoon hoogleraar krijgsgeschiedenis aan de Koninklijke Militaire School was. "Op een bepaald moment hadden zijn overwinningen hem zoveel verliezen gekost dat Pyrrhus gezegd heeft: 'Als ik nu nog één veldslag win, is het gedaan met mij'." Het gaat, kortom, om een overwinning die eigenlijk een nederlaag is.
Luc De Vos wijst op enkele betekenisvolle details in het leven van Pyrrhus (319-272 v.C.) "Hij was koning van Epirus, een staat in het oude Griekenland. Pyrrhus was een van de beste Griekse generaals maar geen goed politicus", lacht De Vos. "Hij ondernam veldtochten in Macedonië en Italië, en behaalde veel overwinningen maar op een bepaald moment kreeg hij twee grootmachten tegen zich: Rome én Carthago. Dergelijke coalitie doet aan onze politiek denken, nietwaar?"
Zuur opbreken
In 275 v.C. wilde Pyrrhus de Romeinen definitief verslaan, maar de slag bij Beneventum, niet ver van Napels, tegen consul Manius Curius Dentatus eindigde onbeslist. Pyrrhus keerde zonder resultaat terug naar Epirus. Hij had weliswaar veel veldslagen gewonnen, maar de oorlog tegen de Romeinen verloor hij omdat zij hun rangen steeds weer konden aanvullen, terwijl Pyrrhus geen versterkingen kreeg uit Griekenland.
"Ik heb gelezen dat men de overwinning van N-VA nu als een pyrrusoverwinning bestempelt, maar volgens mij klopt dat niet. Zelden heb ik in de politiek zo'n ongelooflijke overwinning meegemaakt. Ik begrijp de vergelijking met Pyrrhus dan ook niet."
Maar zou het niet kunnen dat de term pyrrusoverwinning vooral slaat op het feit dat N-VA haar overwinning moeilijk zal kunnen verzilveren? En dat CD&V nu in de meest comfortabele situatie zit? Luc De Vos lacht. "Misschien is pyrrusoverwinning wel meer van toepassing op de CD&V, hoewel hun verkiezingsresultaat eigenlijk een 'pyrrusstilstand' is, natuurlijk. De CD&V gaat al decennialang gestaag achteruit, hun verlies is inmiddels dramatisch. Een status quo wordt dan al gauw als een overwinning beschouwd. CD&V staat nu misschien sterk in de onderhandelingen maar als ze het spel puur tactisch gaan spelen en de N-VA buiten manoeuvreren of zelf de premiers gaan leveren, zou dat de CD&V bij de volgende verkiezingen wel eens zuur kunnen opbreken."
Pyrrusoverwinningen hebben zich niet alleen in de klassieke oudheid maar ook in de 20ste eeuw voorgedaan, aldus Luc De Vos. "Na de slag om Stalingrad probeerden de Duitsers opnieuw Russisch gebied te veroveren. In de slag bij Koersk (juli-augustus 1943, ER)leed het Duitse leger zulke grote verliezen dat het de strijd moest staken. De Duitsers konden hun verliezen - 300.000 manschappen - niet compenseren. De Russen verloren nog veel meer troepen, maar hadden een bevolking van 150 miljoen om uit te rekruteren."
In de Eerste Wereldoorlog zijn de veldslagen bij de Somme en Passendaele voorbeelden van pyrrusoverwinningen: "Aan de Somme verloren de Britten en Fransen in één dag 20.000 man. Bij Passendaele in 1917 vielen de Britten aan om op te rukken naar Oostende en Zeebrugge. Daarbij verloren ze 250.000 mensen, waarvan 100.000 doden."
"Die aanvallen waren politieke beslissingen", merkt Luc De Vos fijntjes op: "De generaals wilden stoppen, maar werden door de politici onder druk gezet om voort te doen. De politici droegen daar een verpletterende verantwoordelijkheid."