Direct naar artikelinhoud
Criminaliteit

Ligt lading verdwenen cocaïne aan de basis van de ontplofte granaten in Antwerpen?

Een granaat richtte heel wat schade aan aan een shishabar in Willebroek.Beeld BELGA

Twee nieuwe granaatontploffingen in het Antwerpse Berchem zouden gerelateerd zijn aan het drugsmilieu. De afgelopen drie jaar vonden er in de wijken Kiel, Borgerhout, Dam en Antwerpen-Noord al brandstichtingen, explosies of schietincidenten plaats. Een verdwenen lading cocaïne zou aan de basis liggen van de huidige onrust.

en

De stad en haar omgeving lijken steeds meer het decor van aanhoudend geweld tussen drugsbendes onderling. Dit keer waren het de bewoners van de Marsstraat in het Antwerpse district Berchem die werden opgeschrikt. Iets over drie uur, in de nacht van zondag op maandag, kreeg de politie een oproep. Twee ontploffingen op de stoep zorgden voor blikschade aan zes wagens, en twee gevels raakten licht beschadigd. Het onderzoek wordt op federaal niveau gevoerd. Er wordt van uitgegaan dat er een link is met het drugsmilieu.

Net voor het weekend was er al een ontploffing in het Grand Café van kasteeldomein Den Brandt. Daar spitst het onderzoek zich toe op een afpersing. Eerder op de week werd ook al een granaat door het raam van het Grand Café gegooid. Ontmijningsdienst DOVO moest die gecontroleerd tot ontploffing brengen.

Verdwenen coke

Voor de inwoners van Antwerpen is het elke keer schrikken. Nog deze zomer werden de bewoners van de August Van Landeghemstraat in Willebroek brutaal uit hun slaap gehaald. De shishabar Lounge Havana was het doelwit. Opnieuw, want in april 2018 werd op exact dezelfde plaats ook al een granaat gegooid.

Nochtans leek het erop dat de rust een beetje teruggekeerd was. In maart van dit jaar nog ontplofte er om de haverklap wel ergens een granaat in het Antwerpse, of ging een auto in vlammen op. Antwerpen-Noord en de omgeving van de Rupelstraat leken het epicentrum te zijn. Daarbij werd gewezen naar verschillende drugclans die elkaar intimideerden – een analyse die gemaakt wordt op basis van zowel slachtoffers als modus operandi. Zo zijn de auto’s of panden die met een granaat bestookt worden, gelieerd aan bekende figuren uit de Antwerpse drugsmaffia, voornamelijk de Marokkaanse criminele milieus. In Deurne vond zo op sinterklaasnacht nog een explosie plaats aan een wagen die eigendom zou zijn van de zus van een vermoorde drugscrimineel.

De politie onderzoekt sporen aan de shishabar in Willebroek, waar een granaat heel wat schade aanrichtte.Beeld BELGA

Volgens bronnen heerst er al enkele weken grote onrust in het Antwerpse uithalersmilieu. Dat zijn medeplichtige dokwerkers in de haven die containers op de juiste plaats zetten, waarna het makkelijker is om de smokkelwaar eruit te halen. Er zou opnieuw een zak met cocaïne zijn verdwenen. In 2012 lag de verdwijning van een cocaïnepakket van 200 kilo aan de basis van een heuse ‘Mocro-oorlog’. Nu zou het niet om dergelijke hoeveelheden gaan, “maar voldoende om betrokken partijen opnieuw naar geweld en intimidatie te doen grijpen”, klinkt het.

“Je zou terecht denken dat de traditionele criminele milieus liever onder de radar blijven”, zegt de Nederlandse criminoloog Toine Spapens van de Universiteit Tilburg. “Zaken die fout lopen worden er vaker opgelost door iemand financieel aansprakelijk te stellen en niet door meteen over te gaan tot wapengeweld.” Bij deze bendes is dat niet het geval. “Het is de straatmentaliteit die overheerst”, zegt Spapens, die verwijst naar straatdealers die nu zelf de import in handen hebben of willen krijgen. “Kenmerkend is dat ze veel gewelddadiger tewerk gaan. En geweld wordt beantwoord met steeds meer geweld.” Hij zag gelijkaardige feiten in Amsterdam ook. 

Granaten uit ex-Joegoslavië

Antwerpen met zijn haven doet zijn naam als internationale draaischijf voor cocaïne alle eer aan. Vorige zomer werd nog een handgranaat gegooid naar de woning van een havenarbeider die in de Letterkundestraat in Wilrijk woont. Maar Antwerpen is heus niet uniek op het vlak van criminele bendes die op straat hun conflict ‘regelen’ met een handgranaat. Ook Londen, Manchester of Zweden zien bijvoorbeeld een stijging van dergelijke explosieven in het drugsmilieu.

Waarom precies handgranaten de geliefkoosde wapens zijn waarmee een concurrent of partner in crime bewerkt wordt? “Wat we weten over die granaten is dat er een vrij groot aanbod is”, zegt Spapens. “Ze komen hoofdzakelijk uit voormalig Joegoslavië.” De burgeroorlog in ex-Joegoslavië vond plaats in de jaren 90. Veel van die munitie is nog voorhanden en wordt meegesmokkeld met drugs. Voor amper 5 tot 20 euro heb je al een handgranaat, leert navraag. “Maar granaten zijn vooral handig omdat ze het sporenonderzoek erg bemoeilijken. Ze laten geen DNA achter”, zegt Spaepens. “Bovendien zijn ze heel intimiderend. Dat zien we in Nederland, waar ze meer als een bedreiging worden ingezet. Een granaat op de stoep van een café of koffieshop als een vorm van afpersing.”

Cultuur van strikte omerta

In het Antwerpse drugsmilieu heerst een cultuur van strikte omerta. Dat maakt het lastig voor de onderzoekers. En de vrees dat er slachtoffers gaan vallen stijgt. Vlaams Belang wil zo snel mogelijk antwoorden van het stadsbestuur om deze “provocatie van de drugsmaffia te stoppen”. Erica Caluwaert, van de lokale Open Vld-afdeling, zegt dat haar partij achter de maatregelen van het stadsbestuur staat. Maar ze vraagt tegelijk federale ondersteuning: “Een stad kan de bestrijding van dit soort aanslagen niet alleen.” 

De Antwerpse burgemeester Bart De Wever (N-VA) reageert heel kort: “We nemen alle bestuurlijke maatregelen die nuttig en noodzakelijk zijn voor het onderzoek, de openbare rust en de veiligheid.”