Opschudding in de autowereld. Maandagmorgen meldde de Japanse pers dat het gerecht in Tokio een onderzoek was gestart naar Carlos Ghosn, de topman van Renault, Nissan en Mitsubishi. Hij had zich niet gehouden aan de voorschriften van de Japanse beurs. Die stellen dat CEO’s van beursgenoteerde bedrijven hun verloning correct moeten vermelden in de jaarverslagen. Carlos Ghosn heeft dat jaren niet gedaan.

Deze namiddag kwam het bericht dat Ghosn effectief is opgepakt. Meteen kelderde het aandeel van de automaker met elf procent.

150.000 vliegmijlen

Carlos Ghosn is een van de meest markante figuren uit de autowereld. Hij is geboren op 9 maart 1954 als zoon van een Braziliaanse luchtvaartingenieur. Van hem erfde Carlos de drang om constant te vliegen. Ooit vloog hij op één jaar 150.000 mijlen bijeen.

Als Carlos zes is, verhuist het gezin naar Libanon. Carlos wordt naar strenge Jezuïeten-colleges gestuurd. Daarna gaat hij voor ingenieur studeren in Parijs. “Ik heb me heel mijn leven een buitenstaander gevoeld”, zei hij ooit aan het financiële blad Forbes. “Een buitenstaander is verplicht zich te integreren. Daardoor leerde ik luisteren, mijn omgeving analyseren en zaken vergelijken. Allemaal kwaliteiten die ik later als manager nodig had.”

Het principe-Ghosn

Midden jaren tachtig gaat Ghosn aan de slag bij de Franse bandenmaker Michelin. Al gauw sturen ze hem naar Brazilië om er de verlieslatende afdeling te reorganiseren. Niemand zou het Ghosn kwalijk nemen als dat mislukte. Zuid-Amerika zit immers in een diepe recessie. Maar Ghosn slaagt door een recept dat hij later nog vaak zou toepassen. Hij zet mensen uit verschillende afdelingen en van verschillende landen samen. “Zo komen er oplossingen die elke afdeling apart niet had gevonden.”

Twee jaar na zijn aankomst is Michelin Brazilië weer winstgevend. Tegen dan is Carlos Ghosn al gehuwd met Rita. Het koppel zal vier kinderen krijgen.

Afgeblokt

In 1990 wordt Ghosn voorzitter van Michelin Amerika. Op zijn aangeven fusioneerde Michelin met eeuwige concurrent Uniroyal Goodrich. Ghosn voert meteen een heel nieuw werksysteem in. De arbeiders werken voortaan in flexibele uren. Tegen ieders verwachting in krijgt Ghosn dat erdoor bij de vakbonden.

Carlos Ghosn lijkt op weg naar de top van Michelin. Maar daar steekt grote baas François Michelin een stokje voor. Het is een familiebedrijf en dus benoemt François zijn zoon Edouard als nieuwe grote baas.

“Sluit Renault Vilvoorde”

Dat is het moment waarop Carlos Ghons belt naar Louis Schweitzner, de grote baas van Renault, die Ghosn al lang wil binnenhalen. Renault is op dat moment verlieslatend. “Afdelingen sluiten”, zegt Ghosn tegen Schweitzer. “De fabriek in het Belgische Vilvoorde moet dicht.” En zo gebeurde het dat op 27 februari 1997 meer dan 3.000 mensen in Vilvoorde hun job verloren.

Langzaamaan kruipt Renault uit het dal. In 1992 had de Franse overheid nog 80 procent van het bedrijf in handen. In 2000 is dat maar 16 procent meer, vooral als gevolg van de ingrepen van Ghosn. Dus wanneer hij voorstelt Renault 44 procent van de aandelen van het Japanse verlieslatende Nissan te laten overnemen, doet het management dat. En Ghosn kan naar Tokio vertrekken om daar de eerste niet Japanse CEO van Nissan te worden.

De man die niets vergeet

En weer voltrekt het Ghosn-wonder zich. Weer maakt hij de fabriek winstgevend. “Vooral door te snoeien in de loodzware structuur”, zegt Tony Verhelle, van het blad AutoGids. “Op een bepaald moment was Ghosn een beetje God bij Nissan. Een god die strikt vasthield aan zijn ideeën, zoals dat van een elektrische auto. Of van de grote Renault Latitude, ook al viel het succes ervan tegen. Ik heb daar ooit een opmerking over gemaakt tegen hem. Hij is dat nooit vergeten. Telkens als we elkaar terugzagen, zei hij: we gaan weer een nieuwe grote Renault maken. Dat is dan de Renault Talisman geworden.”

Tony Verhelle gelooft niet dat Ghosn kan herstellen van de klap die hij vandaag kreeg. Hij is opgepakt omdat hij 40 miljoen euro verloning niet heeft aangegeven. “Opgepakt worden en in de gevangenis vliegen, daar gaan ze in Japan niet licht over.”