“Disproportioneel risicovolle” rubberkogels van de Franse politie kunnen ernstige schade aanrichten

In Frankrijk is discussie ontstaan over de rubberkogels die de oproerpolitie op demonstranten en relschoppers ­afschiet. Sinds het begin van het gelehesjesoproer hebben veertien mensen een oog verloren nadat ze door zo’n rubberkogel in hun gezicht waren geraakt. De Franse ombudsman vindt dat de politie dit ‘verdedigingswapen’ in de ban moet doen, maar minister van Binnenlandse Zaken Christophe Castaner wil daar niets van weten.

Als ‘Acte X’, de tiende grote demonstratiedag, zaterdag niet volledig afwijkt van de voorgaande negen edities, zullen de protesten in meerdere steden gepaard gaan met rellen tussen demonstranten en politie. Om demonstranten op afstand te houden hebben agenten de beschikking over geweren die rubberkogels afschieten. LBD’s, heten ze in politiejargon eufemistisch: lanceurs de balles de défense, ‘werpers van verdedigingskogels’.

Agenten moeten een zes uur durende cursus volgen voor ze de LBD mogen gebruiken. Het wapen mag worden gebruikt ‘bij gewelddadigheden’, of ‘als er geen andere mogelijkheden zijn om het terrein te verdedigen waar de agenten zich bevinden’. Volgens de richtlijnen mag de LBD niet op het hoofd worden gericht, en alleen worden afgeschoten vanaf ten minste 7 meter afstand.

Demonstranten die zo’n rubber­kogel tegen hun romp of benen krijgen – zoals dus de bedoeling is – gaan kermend van de pijn naar de grond, en moeten dikwijls door omstanders worden weggedragen. Raakt een rubberkogel een gezicht, dan zijn de gevolgen vaak zeer ernstig.

Verlies van oog

Volgens de krant Libération zijn de rubberkogels verantwoordelijk voor 69 van de 94 zwaargewonden die de afgelopen maanden in de confrontaties tussen de gele hesjes en de politie zijn gevallen. De overgrote meerderheid van de slachtoffers werd in het gezicht geraakt. Veertien van hen verloren een oog. Filmpjes van demonstranten die hevig bloedend op de grond liggen na in het gezicht te zijn geraakt door een rubberkogel, leidden de afgelopen weken bij veel Fransen tot ontzetting.

De Franse ombudsman noemde de LBD “gevaarlijk” en “disproportioneel risicovol”. Hij pleit voor een verbod, in elk geval totdat er meer onderzoek naar het wapen is gedaan. Maar minister Castaner ziet niets in een verbod. “Als we politieagenten hun verdedigingsmiddelen ontnemen, zullen ze vaker fysiek in contact komen met demonstranten, en vallen er zeker meer gewonden”, aldus de bewindsman. Vlak voor de jaarwisseling bestelde zijn ministerie alvast 1.200 nieuwe LBD’s.

Meer over de gele hesjes

Hoe lang houdt Frankrijk de wedloop tegen de gele hesjes vol?

Hoe de gele hesjes steeds meer in hun eigen gelijk geloven

Frans president Emmanuel Macron trapt ‘groot nationaal debat’ af

De rubbergeweren moeten volgens Castaner voorkomen dat agenten gedwongen worden hun pistool te trekken. Net als traangasgranaten en ‘stungranaten’ – die een flits en oorverdovende knal veroorzaken – behoren de LBD’s tot de niet-dodelijke wapens in het arsenaal van de Franse oproerpolitie. Dat de kwalificatie ‘niet-dodelijk’ geen garantie is, werd op 1 december nog eens bevestigd, toen een 80-jarige vrouw in Marseille geraakt werd door een traangasgranaat terwijl ze bezig was de luiken voor haar raam te sluiten. Ze overleed in het ziekenhuis aan haar verwondingen.

Het is niet bekend hoeveel rubberkogels er zijn afgevuurd sinds het begin van de gelehesjesprotesten. Volgens de krant Le Parisien schoten agenten alleen al op 1 december in Parijs, de ‘zwarte zaterdag’ waarop de protesten volledig uit de hand liepen, 776 rubberkogels af.