Herlees - ‘Rekeningrijden is voor de eerste jaren verknoeid’: de Vlaamse partijvoorzitters in debat
In aanloop naar de Vlaamse, federale en Europese verkiezingen van 26 mei leggen politicoloog Carl Devos en Nicolas Bouteca de Vlaamse partijvoorzitters op de rooster in het Grote Voorzittersdebat van de UGent. Mis niets van het debat via onze livestream of de liveblog van onze journalisten ter plaatse.
Live
Meer lezen?
De Morgen legt elke week een partijvoorzitter op de rooster met uw vragen. Deze week: Wouter Beke. Wat is uw vraag aan de CD&V-voorzitter?
Beeld Photo News In dezelfde reeks:
John Crombez (Sp.a): ‘Het gratisverhaal van Stevaert klopte als een bus, hoor’
Tom Van Grieken (Vlaams Belang): ‘Een kind van mij mag alles worden, behalve CD&V’er’
Einde liveblog
Het debat is afgelopen, en daarmee sluiten we de liveblog bij deze af. Voor meer berichtgeving verwijzen we u graag door naar onze website en onze nieuwsbrieven.
Einde van het debat
Carl Devos sluit het debat af. De partijvoorzitters krijgen elk nog een trui van de Universiteit Gent.
De laatste vragen
Het debat loopt op z'n einde. De moderatoren laten de voorzitters elk een vraag stellen die ze vandaag hadden willen horen.
Bart Tommelein bijt de spits af: "Waarom doe je aan politiek?"
Tom Van Grieken: "Ben je voor of tegen het cordon?"
John Crombez: "Ben je bereid als maatschappij je model inzake sociale zekerheid te blijven financieren?"
Wouter Beke: "Hoe gaat men de vele kiesbeloftes betalen?"
Meyrem Almaci: "Kunnen we over tien jaar het over andere thema's hebben?"
Peter Mertens: "Hoe denkt Beke zijn eigen kiesbeloftes te betalen? En zijn de andere voorzitters akkoord met der Europese normen om niet te investeren?"
Bart De Wever: "Bent u, ja of nee, een regering te steunen die geen meerderheid heeft in Vlaanderen?"
Die vragen beleven helaas onbeantwoord. Het ontlokt De Wever een gefrustreerde reactie richting Carl Devos, na het debat: "Wat is dat nu voor iets?"
Beeld Wouter Van Vooren Een partij is geen groot monolithisch blok met een voorzitter die alles van bovenaf beslist, zegt Wouter Beke (CD&V). "Het zou soms makkelijker zijn als dat wel het geval is."
"Zeg dat wel," mompelt Bart De Wever (N-VA).
Welke pensioenleeftijd wil Groen?
Bart De Wever (N-VA) probeert Meyrem Almaci (Groen) klem te rijden: "Jullie gaan niet in een regering als de pensioenleeftijd niet opnieuw omlaag gaat? Ja of nee? Dat is een simpele vraag."
Almaci hapt niet: "Dan heb je ons progrmma niet gelezen. Het gaat ons niet over de leeftijd, maar over de duur van de loopbaan: 42 jaar. "
Waarop De Wever: "Ecolo vraagt dat wel, dus die hebben ongelijk?"
Het debat verplaatst zich naar de particratie. Voor Peter Mertens (PVDA) moet er een debat komen over de macht van het parlement, "zodat er meer wetgevend initiatief kan komen vanuit het parlement."
Volgens Bart Tommelein (Open Vld) is het voor Mertens, die nooit aan het beleid deelnam, makkelijk om zich principieel op te stellen. "Als je ambitie hebt, moet je overleggen en onderhandelen en zorgen voor een draagvlak. Dat betekent dat je af en toe moet inleveren op je programma."
Tom Van Grieken (VB) vindt het een probleem dat partijvoorzitters maar een keer om de vijf jaar verantwoording moeten afleggen aan hun kiezers. Hij pleit daarom voor tussentijdse bindende referenda. "Zoals over de Vlexit?" vraagt de moderator. "Misschien wel," aldus Van Grieken.
Bart De Wever (N-VA) komt tussen. "Wil je eigenlijk binnen de EU en Schengen blijven?" vraagt hij Van Grieken.
- "Liefst niet."
- "En in de Eurozone?"
- "Wel in de Eurozone."
- "Geloof je dat nu allemaal zelf?" De Wever krijgt de lachers op zijn hand.De stemtest van De Morgen is geen stemtest zoals een andere
Partijprogramma’s en campagnebeloftes tonen wat partijen willen, maar zetten ze dat ook om in praktijk? In de stemtest van De Morgen bekijken we hoe partijen in de Kamer, het Vlaams Parlement en het Europees Parlement stemmen, niet wat ze beloven.
Gwendolyn Rutten (Open Vld).Beeld Eric de Mildt "De Senaat wekt zich elke keer weer tot leven"
Er moeten misschien minder parlementsleden en parlementen zijn, suggereert Bart Tommelein (Open Vld). Bart De Wever (N-VA) is het daarmee eens, en wil net als de liberalen de Senaat afschaffen. "Maar de Senaat is The Walking Dead: ze is al drie keer afgeschaft, maar elke keer wekt ze zich weer tot leven."
Beeld Wouter Van Vooren "Wij hebben geen rechtse krant"
Zijn er te veel partijen, vraagt de moderator. Tom Van Grieken (VB) heeft daar een duidelijke mening over. "Dat is de domste parameter ooit. Is Nederland misschien een slechte democratie?"
Van Grieken hekelt de linkse hegemonie in de culturele elite. "Wij hebben geen rechtse krant. Hoeveel rechtse intellectuelen hebben we die daarvoor uitkomen?" Peter Mertens (PVDA) reageert: "U moet af en toe eens naar De Afspraak of Terzake kijken."
De senaat is een beetje 'The Walking Dead' geworden
Bart De Wever (N-VA) Zweedse coalitie valt niet uit elkaar
De voorzitters van de oppositiepartijen viseren niet alleen de meerderheid, maar ook elkaar. Een opvallend contrast met de Zweedse coalitiepartijen: Tommelein, Beke en De Wever zijn erg braaf voor elkaar en vallen elkaar graag bij.
Meyrem Almaci (Groen) vindt het te makkelijk dat De Wever Oosterweel als pluim op de hoed steekt. De knoop is volgens haar niet ontward omdat de politiek dat zonodig wou, maar omdat talloze mensen in actiegroepen zich roerden. "Het gebrek aan ruggengraat rond bijvoorbeeld de slimme kilometerheffing wordt kwalijk genomen door burgers die dag in dag uit met die thematiek bezig zijn, niet alleen experten."
Schuld van de sossen
Het debat tussen Bart Tommelein en John Crombez, over de realisaties van de Vlaamse regering, wordt bitsig. "Het is allemaal de schuld van de sossen", zegt Crombez schamper.
Trek doordacht naar de stembus met de politieke nieuwsbrief van De Morgen
Crombez valt CD&V aan op links
Sp.a-voorzitter John Crombez begrijpt niet dat Wouter Beke in de pensioenen op dezelfde lijn zit als de liberalen en N-VA. "Ze hebben een miljard lastenverlaging gegeven aan Electrabel toen ze erom vroegen, de btw op elektriciteit is verhoogd, ze hebben de diamantsector de cadeau van hun leven gegeven met de karaattaks. Maar o wee de gepensioneerden." Crombez aast nadrukkelijk op de linkervleugel van CD&V.
"Wij hebben qua sociale bescherming van u geen lessen te krijgen", vindt Beke. De regeringen met CD&V hebben volgens hem goed werk geleverd.
Crombez "draait mensen een rad voor de ogen," zegt Bart Tommelein (Open Vld). Hij gelooft niet dat een verlaging van de pensioenleeftijd betaalbaar is.
Twitter bericht wordt geladen...
Wouter Beke (CD&V) ziet een paradox in eerdere uitspraken in het debat. "Aan de ene kant zei u: het ontbeert de politiek om op lange termijn te denken. De eerste reactie van mijnheer Mertens was het pensioendebat. Wij hebben daarin een moeilijke beslissing genomen," verwijst Beke naar de verhoging van de pensioenleeftijd. De oppositie wil die maatregel weer omkeren, en houdt vol dat dat betaalbaar is. "Maar allez, wie gelooft dat?"
Carl Devos vraagt zich af waarom moeilijke beslissingen wel kunnen in het pensioendebat, maar niet voor mobiliteit. Bart De Wever (N-VA) ziet dat anders: "De Oosterweelknoop is doorgehakt, na 20 jaar. Dat was geen makkelijke politieke beslissing."
"Rekeningrijden is voor de eerste jaren verknoeid"
Waarom heeft Bart De Wever niet met meer animo het rekeningrijden verdedigd?
"De werkloosheid staat op een historisch dieptepunt, we zijn een toleranter land dan ooit tevoren, er is herverdeling op een niveau dat zijn gelijke niet kent. Toch geloven we blijkbaar allemaal dat het allemaal niet marcheert, omdat we focussen op een paar dossiers," probeert De Wever zich rond de hete brij te praten. "Als je de buitenlander laat betalen, vind ik dat een heel goed idee. Wij hebben wel altijd gezegd: dat moet in een zero sum fiscaal kader zijn."
Wat dan met de experts die het rekeningrijden verdedigen? "Bespaar mij experts. Als we de experts van de Club van Rome hadden gevolgd, stonden we er slecht voor hoor. Wij moeten het wel uitvoeren, hè."
"Rekeningrijden is voor de eerste jaren verknoeid," vat De Wever samen.
Beeld Wouter Van Vooren "20 jaar lang neoliberale consensus"
PVDA-voorzitter Peter Mertens laakt de politieke eensgezindheid die er volgens hem lange tijd geweest is. Partijen voerden te weinig het ideologisch debat. "We hebben 15 à 20 jaar een zekere neoliberale consensus gehad, en die is verstikkend. De alt-right voert het debat niet alleen met maatregelen maar met concepten. Ik mis maatschappelijk debat rond zulke thema's."
"Veel toxisch leiderschap"
Meyrem Almaci (Groen) verdedigt nogmaals haar punt over het ruwe politieke debat. "Je ziet veel toxisch leiderschap dat ten koste gaat van andere mensen."
"Er zijn maar twee manieren om aan politiek te doen: verdeel en heers, of op zoek gaan naar een of andere manier van verbinding. Dat zeg ik niet omdat ik niet tegen een stootje kan. Wie mijn jeugd heeft gehad, kan tegen een stootje. Ja, het ging er altijd hard aan toe in de politiek. Maar als je voelt dat het enkel nog gaat om schelden, dan haken de mensen af."
"Migratiedebat gemanipuleerd door fake news"
CD&V-voorzitter Wouter Beke ziet een democratisch gevaar in de manier waarop politici een loopje met de waarheid nemen op onder meer sociale media. "In Amerika heeft Trump de verkiezingen gewonnen omdat hij via sociale media boodschappen postte die kiezers om de tuin leidden. Het migratiedebat in september is gemanipuleerd met puur fake news."
Federale kieskring? "Dan ook geen bijzondere meerderheden"
Bart De Wever (N-VA) is het niet eens met Meyrem Almaci (Groen) dat het debat verruwt. Behalve dan op sociale media: "De sociale media hebben heel veel dingen zichtbaar gemaakt die vroeger onzichtbaar bleven."
De Groen-voorzitster pleitte ook voor een federale kieskring, maar De Wever wijst erop dat er wel wat verschillen bestaan tussen Groen en Ecolo. Zo'n nationale kieskring betekent voor hem ook one man, one vote: "Dus geen bijzondere meerderheden meer, geen pariteit in de regering. Ik doe daar morgen aan mee, maar ik weet niet of overmorgen dan nog het land bestaat."
Peter Mertens (PVDA) en Bart De Wever (N-VA).Beeld Wouter Van Vooren Bart De Wever (N-VA) grapt over de gips om de enkel van Peter Mertens (PVDA). "Ik weet niet hoe het bij u op het politbureau eraan toegaat hoor." Merten heeft zijn repliek klaar: "Wij hebben tenminste een politbureau in plaats van een persoonspartij."
"Het systeem verdedigt zich goed"
Tom Van Grieken (VB) ziet ondemocratische problemen met het politiek systeem, zoals een kiesdrempel en het cordon sanitaire. "Maar het systeem verdedigt zich goed. Er zijn wel wat constructiefouten, maar niet voor de traditionele partijen."
"Als je iemand als Dries Van Langenhove in het parlement wil krijgen, en dan zegt dat je het toonbeeld van hoffelijkheid wil zijn en dan zegt: huw mij ...," reageert Peter Mertens (PVDA). Hij krijgt daarvoor luid applaus.
Groen wil federale kieskring
Meyrem Almaci (Groen) klaagt het gebrek aan een federale kieskring aan. "We moeten ons kunnen presenteren aan alle kiezers in heel het land."
"Ik heb wel degelijk het discours zien veranderen in de afgelopen jaren. Er wordt veel meer op de man en onder de gordel gespeeld. Het is belangrijk om altijd met respect voor elkaar in debat te gaan."
"Maar je raakt makkelijker in de media als je op de man en onder de gordel speelt," vat John Crombez (sp.a) het dilemma samen.
Meyrem Almaci (Groen).Beeld Wouter Van Vooren "Partijen gunnen elkaar te weinig"
"Werkt het politiek systeem?", vraagt Carl Devos aan de partijvoorzitters, die hij de architecten van dat systeem noemt.
"Ik denk dat het niet alleen in België is dat de politieke partijen elkaar veel te weinig gunnen," zegt Bart Tommelein (Open Vld). "Als je mekaar dingen gunt, zou het allemaal beter gaan. Het systeem is erop gericht elkander te tackelen. Dat is mijn ontgoocheling van de laatste jaren. Een aantal zaken die we zouden kunnen realiseren, hebben we zo niet kunnen realiseren."
Groen haalt het bij de studenten
Voor het debat begint, overloopt politicoloog Nicolas Bouteca een bevraging van de studenten politieke wetenschappen in de zaal. Daarbij valt op dat Groen afgetekend de grootste wordt, met meer dan 40 procent. Opvallend: sp.a haalt amper 6 procent.
Beeld Wouter Van Vooren Verbod op Corneel van Oosterweel
Carl Devos belooft een bijzonder atypisch debat. "De structuur is zo wendbaar dat u die niet eens zal zien." Er zijn wel twee rode draden, klinkt het: wat loopt er mis in ons politiek systeem, en wat kunnen we eraan doen?
En dan is er nog een prangende vraag: "Moeten we niet dringend naar een algemeen verbod op zoiets als Corneel Van Oosterweel?"
Wordt Tommelein Open Vld-voorzitter?
Gwendolyn Rutten had een gemeenteraad, "vandaar dat de toekomstige voorzitter aanwezig is," grapt moderator Carl Devos. "Maar zeg het nog niet aan de leden, die weten dat nog niet."
Bart Tommelein (links).Beeld Wouter Van Vooren Geen Gwendolyn Rutten
Open Vld-voorzitster Gwendolyn Rutten laat zich verontschuldigen. Bart Tommelein neemt de honneurs waar voor de liberalen. Deze week kondigde hij al aan kandidaat te willen zijn bij de volgende voorzittersverkiezingen. Is dit zijn eerste vingeroefening?
Kleine vertraging
Het debat loopt momenteel een kleine vertraging op.
Achter de schermen
De sfeer is gemoedelijk achter de schermen van de Gentse Vooruit. PVDA-voorzitter Peter Mertens verschijnt straks in het gips op het podium.
Peter Mertens (PVDA) en John Crombez (sp.a).Beeld Wouter Van Vooren Groot Voorzittersdebat
Het Groot Voorzittersdebat is een traditie van de faculteit Politieke en Sociale wetenschappen van de UGent bij lokale of nationale verkiezingen.
Politicoloog en columnist bij deze krant Carl Devos en Nicolas Bouteca leggen de partijvoorzitters zo dadelijk het vuur aan de schenen in de Gentse Vooruit. Het debat wordt live gestreamd bij De Morgen, met deze liveblog van onze journalisten ter plaatse.
De avond begint om 20 uur met inleidingen. Het debat zelf begint om 20.15 uur.
Deze partijvoorzitters gaan in debat
• Groen - Meyrem Almaci
• CD&V - Wouter Beke
• Sp.a - John Crombez
• Open Vld - Gwendolyn Rutten
• PVDA - Peter Mertens
• N-VA - Bart De Wever
• Vlaams Belang - Tom Van Grieken
Lees ook
Geselecteerd door de redactie
