Nog exact een maand tot de verkiezingen: dit staat in jouw provincie op het spel voor de Kamer

Het federale niveau is datgene waar alles behandeld wordt dat niet naar de deelstaten is overgeheveld. Het gaat dan vooral om de grote dossiers, zoals Defensie, Justitie, Financiën en Begroting, Binnen- en Buitenlandse Zaken, Energie of de Sociale Zekerheid. Ook grote delen van het economische en het sociale beleid, de gezondheidszorg en mobiliteit zijn bijvoorbeeld nog voorbehouden voor de federale politici. 

De vorige verkiezingen in 2014 leverden vooral een grote overwinning op voor N-VA, dat met 33 zetels ruim de grootste fractie werd in het parlement (daar schieten er na het vertrek van Hendrik Vuye en Veerle Wouters nog 31 van over). De partij van Bart De Wever nam zowel Vlaams als federaal CD&V en Open Vld aan boord, en sloot aan Franstalige kant een akkoord met de MR, die met Charles Michel zelfs de premier mocht leveren. De regering had daardoor wel een ruime meerderheid aan Nederlandstalige kant - 65 zetels op  87 - maar ook een even ruime minderheid aan Franstalige kant - 20 zetels op 63. 

Uiteindelijk stapte de N-VA eind vorig jaar uit de regering, waarna de minderheidsregering Michel-II nog probeerde verder te doen, al dan niet met steun van de oppositie. De pogingen mislukten al na tien dagen, waarna de premier zijn ontslag indiende en de regering in lopende zaken ging.

De federale Kamerzetels worden verdeeld via provinciale kieskringen, samen met Brussel. Er vallen langs Nederlandstalige kant in de vijf provincies 87 zetels te halen. Ook in Brussel kunnen Nederlandstaligen in theorie zetels halen, maar dat is in de praktijk nog niet gelukt sinds de splitsing van de kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde.

Antwerpen is met 24 te verdelen Kamerzetels de grootste kieskring. 

Met de burgemeester van de grootste stad van de provincie, de partijvoorzitter en lijsttrekker Bart De Wever als absolute stemmenkampioen (meer dan 314.000 voorkeurstemmen) was de provincie Antwerpen in 2014 het grootste wingewest voor de N-VA. De partij behaalde er net geen 40 procent en zo maar liefst 11 zetels. De Wever verhuisde ondertussen naar het Vlaamse niveau, kopman en expliciet kandidaat-premier is deze keer Jan Jambon, die de vorige keer de Kamerlijst nog duwde. Hij zal alles uit de kast moeten halen om de monsterscore van zijn partijvoorzitter van vijf jaar geleden te evenaren.

Op ruime afstand volgde vijf jaar geleden CD&V, dat met 16,09 procent nog net iets beter deed dan in 2010. Lijsttrekker Servais Verherstraeten staat opnieuw bovenaan de lijst en zal moeten proberen opnieuw minstens vier zetels binnen te halen.

Voor Open Vld was het lang zoeken naar een 'wit konijn’ in de provincie Antwerpen, sowieso al een moeilijke streek voor de liberalen. Staatssecretaris Philippe De Backer gooide uiteindelijk de handdoek helemaal in de ring en kondigde zijn afscheid aan en de lijsttrekkersplaats ging zo naar ondernemer Christian Leysen. Hij moet het magere resultaat van 2014, net over de tien procent en twee zetels, van toenmalig lijsttrekster Annemie Turtelboom verbeteren.

Bij sp.a is het aan Yasmine Kherbache, die overstapt van het Vlaams parlement om de 11,6 procent en de huidige drie zetels te verdedigen. Monica De Coninck, vijf jaar geleden nog lijsttrekster, is verhuisd naar de (onverkiesbare) voorlaatste plaats op de Europese lijst.

Groen hoopt de positieve trends in de peilingen op 26 mei te kunnen bevestigen, en zeker in Antwerpen, met Kamerlid Kristof Calvo bovenaan de lijst. De partij hoopt het huidige zetelaantal van twee minstens te kunnen verdubbelen. 

Voor Vlaams Belang moet Antwerpen de provincie van de heropstanding worden. De partij kreeg in 2014 een pandoering van jewelste en viel van meer dan 16 procent terug naar amper 7. Daarmee was de provincie wel goed voor twee van de uiteindelijk drie Kamerzetels voor de partij. Het is partijvoorzitter Tom Van Grieken zelf die met Filip Dewinter van rol wisselt en de Kamerlijst zal trekken.

PVDA tot slot hoopt in mei zijn allereerste Vlaamse Kamerzetels ooit binnen te halen, en kijkt daarvoor in de eerste plaats naar Antwerpen. De partij bleef met 4,5 procent vorige keer onder de kiesdrempel steken, maar hoopt deze keer op zijn minst partijvoorzitter en lijsttrekker Peter Mertens verkozen te krijgen.

Grootste provincie naast Antwerpen is Oost-Vlaanderen, waar 20 Kamerzetels te verdelen zijn.

N-VA speelt de Gentse Anneleen van Bossuyt uit, die tot nu toe in het Europees parlement zat. Kamervoorzitter Siegfried Bracke, in 2014 nog lijsttrekker, duwt deze keer. Beiden hopen de 31 procent en zes zetels te kunnen evenaren. 

Oost-Vlaanderen is traditioneel een ‘blauwe provincie’: in de hoogdagen van paars haalde Open Vld hier nog vlot de 30 procent, maar die tijd lijkt voorbij. In 2014 kon Alexander De Croo de pandoering van 2010 niet herstellen, de partij bleef steken op een schamele 18,1 procent en vier Kamerzetels. De Croo kon daarmee wel nipt CD&V afhouden als tweede partij en zal dit jaar hetzelfde proberen. 

En hoewel bij de christen-democraten Pieter De Crem oorspronkelijk aankondigde zich terug te trekken in zijn thuisgemeente Aalter, lukte het zijn partij uiteindelijk toch hem opnieuw aan boord te krijgen. Hij zal moeten pogen de eveneens vier CD&V-zetels veilig te stellen.

Bij sp.a maakt Vlaams fractieleider Joris Vandenbroucke voor het eerst de overstap naar het federale niveau. Hij zal het gat moeten opvullen dat twee alom gewaardeerde Kamerleden, Karin Temmerman en Dirk Van der Maelen, achterlaten. 

Groen speelt opnieuw Stefaan Van Hecke uit, sterkhouder van de partij in de Oost-Vlaamse kieskring. De groenen haalden in 2014 met 9,2 procent twee zetels binnen, dat moeten er voor de partij meer worden. 

Bij Vlaams Belang trekt Kamerlid Barbara Pas opnieuw de federale lijst. Zij was in 2014 naast de twee Antwerpenaren het enige andere verkozen Vlaams Belang-lid en wordt daarvoor opnieuw beloond met de lijsttrekkersplaats.

Voor PVDA treedt Steven De Vuyst, gemeenteraadslid in Zelzate, in de federale arena.

Is Oost-Vlaanderen traditioneel ‘blauw’, dan kleurt West-Vlaanderen met zijn 16 zetels historisch gezien christen-democratisch oranje. De kustprovincie is naast Vlaams-Brabant de enige waar de N-VA in 2014 niet over de 30 procent geraakte, mede door de goede score van CD&V. De partij haalde er vlot de 21 procent en mocht vier volksvertegenwoordigers naar Brussel sturen, ze hoopt met dezelfde lijsttrekker, Hendrik Bogaert, dit keer minstens hetzelfde te kunnen doen.

N-VA bleef vijf jaar geleden zonder nationaal bekend boegbeeld steken op 28,5 procent, wel goed voor zes Kamerzetels. Dit keer hoopt de partij daar nog een smak te kunnen bijdoen en daarvoor brengt ze voormalig Europarlementslid en kortstondig minister van Defensie Sander Loones in stelling, net als onafhankelijk lijstduwer Jean-Marie Dedecker.

Sp.a haalde in West-Vlaanderen een puike score in vergelijking met de andere provincies, met dank aan boegbeeld Johan Vande Lanotte. Die mag dit keer zijn campagne-ervaring inzetten als lijstduwer, terwijl partijvoorzitter John Crombez de lijst trekt in de hoop opnieuw drie zetels te behalen.

Open Vld bleef in West-Vlaanderen wat steken en behaalde maar twee zetels. Van lijsttrekker Vincent Van Quickenborne wordt verwacht beter te kunnen doen. 

Ook Groen speelt dezelfde lijsttrekker uit, Wouter De Vriendt wil nu liefst wel een streekgenoot meenemen naar de Kamer.

Vlaams Belang hoopt deze keer wel de kiesdrempel te kunnen halen en doet dat met lijsttrekker Wouter Vermeersch. Ook PVDA haalde in 2014 amper 1,66 procent en moet nu met Ilona Vandenberghe de kiesdrempel zien te halen. 

Vlaams-Brabant is met 15 Kamerzetels dan wel een relatief kleine provincie, het is hier dat een aantal grote kleppers het tegen elkaar zullen opnemen voor de weinige zetels. De drie grootste partijen van 2014, N-VA, Open Vld en CD&V, spelen hun lijsttrekkers van vijf jaar geleden opnieuw uit, dus het wordt interessant hun evolutie met elkaar te vergelijken.

Bij N-VA is het goudhaantje Theo Francken die de partij opnieuw naar de overwinning moet leiden. Met meer dan 28 procent en vijf Kamerleden deed Francken het in 2014 helemaal niet slecht, maar hij moest het qua persoonlijke populariteit (44.498 voorkeurstemmen) helemaal afleggen tegen Open Vld-stemmenkanon Maggie De Block, die in haar eentje meer dan 131.000 voorkeurstemmen kon binnenhalen, en de liberalen zo vier Kamerzetels bezorgde. De Block bezorgde haar partij bovendien een winst van meer dan 10 procentpunt tegenover 2010. Het belooft dan ook sowieso een pittige strijd te worden tussen de voormalige staatssecretaris en zijn opvolgster op Asiel en Migratie.

Of N-VA zich kan handhaven in Vlaams-Brabant, zal ook afhangen van de score van Vlaams Belang: de partij pakt uit met de onafhankelijke kandidaat Dries Van Langenhove, het boegbeeld van Schild en Vrienden. Van Langenhove heeft in elk geval het voordeel dat het moeilijk slechter kan dan in 2014, toen de partij niet eens de kiesdrempel haalde.

Bij CD&V is het opnieuw aan minister van Justitie Koen Geens om stand te houden tussen de grote namen en de 16,5 procent en drie zetels te behouden.

Langs links gooit sp.a Kamerlid Karin Jiroflée in de strijd: zij stond vorige keer nog op de tweede plaats na Hans Bonte, die zich dit keer door de decumulregels van zijn partij volop op zijn burgemeesterschap in Vilvoorde moet focussen. Sp.a behaalde met Bonte nog 12 procent en twee zetels.

Groen zet nieuwkomer Jessika Soors, deradicaliseringsambtenaar in Vilvoorde, meteen bovenaan de lijst. De partij kon met 8,7 procent slechts één zetel binnenhalen. Voor PVDA zal Bea Knaepen de lijst trekken.

Limburg, de kleinste van de vijf Vlaamse provincies, mag twaalf afgevaardigden naar de Kamer sturen. Dat lage aantal maakt dat het voor een kleine partij sowieso moeilijk is zetels te halen, in 2014 konden enkel N-VA, CD&V, Open Vld en sp.a dat. Voor Groen en Vlaams Belang zat dat er ondanks scores boven de zes procent niet in.

N-VA was ook in Limburg de grote winnaar van 2014, met meer dan 31 procent en vijf zetels. Vorig lijsttrekker Steven Vandeput verkast naar de Vlaamse lijst, zijn plaats wordt ingenomen door ex-staatssecretaris Zuhal Demir die van Antwerpen naar Limburg verhuisde.

Behalve West-Vlaanderen was Limburg voor CD&V de enige provincie waar de partij over de 20 procent raakte. Voorzitter Wouter Beke zal er de drie zetels voor zijn partij verdedigen.

Ook bij Open Vld en sp.a staan er bekende namen op de kop van de lijsten. De liberalen spelen fractieleider en ervaren rot Patrick Dewael uit, de socialisten fractieleider Meryame Kitir. Beide partijen hebben twee zetels te verdedigen, hoewel sp.a het in 2014 wel fors beter deed dan Open Vld.

Bij de andere partijen zal het sowieso vechten zijn voor een zetel. Zowel Groen met Barbara Creemers als Vlaams Belang met Annick Ponthier zullen moeten strijden. PVDA lijkt kansloos met lijsttrekker Ayşe Yiğit.

In het Brussels gewest vallen ook vijftien Kamerzetels te verdelen, maar het is sinds de splitsing van de kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde als Nederlandstalige partij bijzonder moeilijk een Brusselse Kamerzetel vast te krijgen. In 2014 lukte dat alvast geen enkele partij, en bijvoorbeeld sp.a diende dit keer zelfs geen lijst in.

CD&V, Open Vld, N-VA en Vlaams Belang komen wel met een eigen lijst, met respectievelijk Sabine de Bethune, Mimi Crahaij, Elias Kartout en Alain Moyson. Groen trekt samen met Ecolo naar de kiezer voor de Kamer, Tinne Van der Straeten krijgt op die lijst de derde plaats waardoor zij als enige Nederlandstalige een realistische kans op een zetel lijkt te hebben. Ook PVDA heeft samen met de PTB een tweetalige lijst, Maria Vindevoghel is de lijsttrekker, maar die partij moet haar score van vorige keer meer dan verdriedubbelen om een zetel binnen te halen.