De Brusselse romance van het Japanse keizerlijk paar, met dank aan Koning Boudewijn

Akihito, de oudste zoon van keizer Hirohito van Japan, had Michiko Shoda ontmoet tijdens een tennispartijtje in de zomer van 1957. Het koppel - allebei jonge twintigers - was verliefd geworden, maar er stelde zich een probleem. Michiko Shoda was een burgermeisje met slechts vage adellijke roots.

Langs moederszijde stamde ze uit een familie van lagere samoerai. Haar vader was een schatrijke zakenman en meerdere familieleden, tantes en nonkels waren prominente academici aan Japanse universiteiten.

Maar Michiko Shoda was in principe té laaggeboren om keizerin te worden. In keizerlijke kringen was er geen enthousiasme over de keuze van de kroonprins, ook al omdat verscheidene leden van de Shoda-familie katholiek waren en dus geen traditionele shintoïsten.

De Japanse keizer is niet alleen staatshoofd, maar speelt ook een belangrijke religieuze rol binnen het shintoïsme. Michiko beweerde altijd dat zijzelf niet katholiek was, maar er was toch twijfel. Ze was opgevoed in katholieke scholen en had gestudeerd aan de katholieke Universiteit van het Heilig Hart in Tokio.

Michiko’s familie van haar kant was doodsbenauwd dat dochterlief zichzelf zou verstikken in het keizerlijke protocol. De pers, die lucht had gekregen van de relatie, werd vriendelijk doch dringend verzocht niet te speculeren over de affaire. Gezagsgetrouw als ze waren gehoorzaamden de Japanse journalisten.

In september ‘58 reisde Michiko af naar Brussel waar ze als lid van een Japanse delegatie zou deelnemen aan een internationale conferentie van Alumnae du Sacré-Coeur, oud-studenten van de katholieke instituten waar zijzelf ook school had gelopen.

Ze verbleef hier tijdelijk in een pensionaat van de Congregatie van het Heilig Hart. Het was een poging van haar familie om haar te verwijderen van haar prinselijke oogappel, hopend dat de prille relatie zou uitdoven tijdens haar verblijf – of was het verbanning? – naar Europa.

Prins Akihito liet het hier echter niet bij. Hij moest en hij zou in contact blijven met zijn Michiko. Maar de prins kon geen gebruik maken van de gewone diplomatieke kanalen om een brief te versturen naar zijn liefje in Brussel. Geen enkele ambassadeur zou het wagen om in te gaan tegen de wensen van het keizerlijk hof dat gekant was tegen de relatie van Akihito en Michiko.

De prins contacteerde daarom de jonge koning Boudewijn, die hij reeds vroeger had ontmoet, en vroeg hem of de Belgische koning de onderlinge correspondentie tussen het verliefde koppel wou doorspelen. En dus werd Boudewijn, toen zelf nog vrijgezel, ingeschakeld als geheime "postillon d’amour".

Akihito zond zijn liefdesbrieven onder gesloten enveloppe naar Boudewijn, en die stuurde ze door naar het adres van Michiko in Brussel. Ook de brieven in omgekeerde richting passeerden via Boudewijn.

Kort nadien zou er ook een persoonlijk contact geweest zijn tussen koning Boudewijn en de keizerlijke familie in Tokio. Boudewijn bracht de relatie van de kroonprins ten berde. Hij opperde dat het protocol toch geen beletsel mocht zijn voor de liefde. Bovendien, zo argumenteerde hij, als de kroonprins dankzij zijn relatie met Michiko gelukkig was, zou hij later een betere keizer worden.

Blijkbaar heeft dat pleidooi geholpen bij de aanvaarding van Michiko als partner van Akihito, want enkele maanden later op 27 november 1958 maakte het Japanse keizerlijk hof de verloving bekend van kroonprins Akihito met Michiko Shoda. Ze trouwden een half jaar later op 10 april 1959.

Akihito, die in 1989 keizer werd, is de demarche van Boudewijn nooit vergeten en was hem bijzonder dankbaar. Hoe erkentelijk de Japanse keizerlijke familie was, blijkt uit de aanwezigheid van het Japanse keizerlijk paar op de begrafenis van koning Boudewijn in 1993 en van keizerin Michiko bij de uitvaart van koningin Fabiola in 2014.

Maar het meest opvallend was de uitzonderlijke visite van de keizer aan de Belgische ambassade in Japan in 1992. Koning Boudewijn was toen op officieel bezoek in Japan en verbleef op de ambassade in Tokio toen plots – tegen alle protocollaire en diplomatieke regels in – Akihito persoonlijk op bezoek kwam bij Boudewijn. Dat veroorzaakte consternatie in diplomatieke middens, want nog nooit had de keizer van Japan een buitenlandse ambassade met een bezoek vereerd.

Naderhand legde Boudewijn uit aan een verbaasde Willy Claes, die als minister van Buitenlandse Zaken daarbij aanwezig was, hoe de vork aan de steel zat en onthulde hij zijn rol als liefdespostbode voor het keizerlijke paar in Brussel.

De Brusselse romance van Akihito en Michiko in beeld: