"Sociale mix van kansarme en kansrijke leerlingen op school blijft beste manier om elk kind gelijke kansen te geven"
"Een goeie sociale mix is de beste garantie op kansen voor elk kind." Zo reageren Katholiek Onderwijs Vlaanderen, het stedelijk en gemeentelijk onderwijs en het GO! op een evaluatie van 15 jaar gelijkekansenbeleid (GOK) in het Vlaamse onderwijs door de KU Leuven. Ze treden daarmee de onderzoekers bij die nadrukkelijk pleiten tegen concentratiescholen en voor een sociale mix van kansarme en kansrijke leerlingen op school.
Professor Ides Nicaise en zijn collega Emilie Franck baseerden zich op de internationale PISA-toetsen uit 2003 en 2015, die de prestaties vergelijken van 15-jarigen onder meer op het vlak van taal en wiskunde.
De onderzoekers concluderen dat de kloof tussen kansarme en kansrijke leerlingen op 12 jaar tijd wat kleiner is geworden en dat de meest kansarme leerlingen nu ook iets meer kans hebben om naar het algemeen vormend onderwijs door te stromen. Maar een drastische vermindering van de sociale ongelijkheid is er niet gekomen, zeggen ze.
We moeten een tandje bijsteken om de ongelijkheid in het onderwijs te verkleinen. Dit is voor ons een wake-upcall.
En dus pleiten de onderzoekers ervoor om het gelijkekansenbeleid in het onderwijs nog te versterken en ook de sociale mix van kansarme en kansrijke leerlingen op een school te stimuleren.
Scholen die werk maken van zo'n sociale mix en moeite doen om ook kansarmere leerlingen mee te trekken, moeten daarvoor beloond worden, vindt Lieven Boeve van Katholiek Onderwijs Vlaanderen. En dat kan door het huidige systeem waarbij scholen bijkomende middelen krijgen voor de kansarme leerlingen die ze ondersteunen.
"Maar het is ook belangrijk om de 'juiste' leerkrachten in de 'juiste' scholen te hebben", zegt Boeve. De Leuvense onderzoekers gaven inderdaad aan dat scholen met veel kansarme leerlingen op papier wel meer lestijden krijgen, maar dat ze vaak geen (of niet de beste) leerkrachten kunnen aantrekken.
Het afschaffen van de verplichte sociale mix bij de inschrijvingen in het secundair onderwijs is een gemiste kans
Een zelfde geluid bij het OVSG, de koepel van het stedelijk en gemeentelijk onderwijs. "Een goeie sociale mix is de beste garantie op kansen voor elk kind", zegt Patriek Delbaere. Ook al wordt dit in sommige regio's met het toenemende plaatstekort een erg grote uitdaging, erkent hij.
"Jammer dat met de nieuwe inschrijvingsregels in het secundair onderwijs de dubbele contingentering is afgeschaft, waarbij je werkte met een lijst van kansarme en een lijst van kansrijke leerlingen om een sociale mix te creëren", reageert Raymonda Verdyck van het GO!.
"In het nieuwe systeem zul je nog altijd plaatsen kunnen voorbehouden voor kansengroepen, maar dat is niet meer verplicht. Dit is een gemiste kans", zegt Verdyck. Maar net zoals de andere koepels pleit ook het GO! voor het verder versterken van het gelijkekansenbeleid in het Vlaamse onderwijs.