Wanneer worden we wakker en kiezen we voor landbouw die de droogtecrisis helpt oplossen in plaats van ze te veroorzaken?

Het begint stilaan mode te worden. Elk jaar verschijnen rampberichten over de droogte. Niemand doet er iets fundamenteels aan, het probleem wordt telkens erger en het jaar daarop verschijnen dezelfde berichten. 

Dat de gazons van privétuinen door de droogte stilaan in woestijnen transformeren, lijkt het ergste probleem te zijn voor de doorsneeburger. Toch zal dit ons worst wezen als we op een dag voedselschaarste zullen hebben door massale oogstmislukkingen.

De boer, die ploegde voort, letterlijk dan. En dat is net hetgeen waarmee absoluut gestopt moet worden. De ploeg is een van grootste wapens waarmee we de mensheid stilaan aan het uitroeien zijn, hoe contradictorisch dit ook mag lijken. Het ploegen van land in combinatie met te veel mest, pesticiden, het bloot laten liggen van aarde en compactatie door zware tractoren zijn de ingrediënten van een falende landbouw. Zie het werk van David R. Montgomery.

Hoe hard we het ook willen ontkennen, om voedsel te kweken moet je een beroep doen op natuurlijke processen. Wij hebben simpelweg alle natuurlijke processen vernietigd, waardoor wij nu al het werk moeten doen.

In iedere bodem zijn er genoeg nutriënten aanwezig om minstens 2.000 jaar aan landbouw te doen, zonder enige input. Zie de studies van microbiologe dr. Elaine Ingham. Het enige probleem: doordat we de aarde hebben vergiftigd met meststoffen en pesticiden én kapot hebben geploegd, is het bodemleven verdwenen. Bodemleven betekent: beestjes die de "onopneembare" nutriënten voorkauwen en geven aan de plant. Zij ploegen als het ware de aarde en maken oneindig veel kleine gangetjes zodat de bodem weer in een spons kan veranderen om miljarden liters water vast te houden.

De huidige intensieve landbouw is gebaseerd op massale externe input van diesel, maar ook van meststoffen - waaronder fosfor, die bijna op is - en pesticiden, waar fossiele brandstoffen voor nodig zijn om ze te produceren. 

In tijden van klimaatcrisis willen we zoveel mogelijk CO2 terug de bodem in. De huidige landbouw stoot massa’s CO2 uit en door telkens te ploegen verdwijnt er CO2 uit de bodem en komt die in de atmosfeer terecht. We willen net het omgekeerde: meer CO2 in de bodem is beter voor het klimaat maar helpt ook tegen de droogtecrisis. Koolstof in de bodem houdt water vast. 

Monoculturen zorgen voor quasi geen CO2-opbouw terwijl landbouw­systemen in meerdere niveaus, in polyculturen, tot meer dan 15 ton CO2 per jaar kunnen opslaan (zie Toensmeiers sequestration rates). Hiernaast zorgen hectares van één enkel gewas voor de teloorgang van biodiversiteit: bye bye bijtjes, vogels en nuttige insecten.

We hebben momenteel een landbouwsysteem dat de bodem heeft gedegradeerd tot een ploegzool - een quasi water-ondoorlaatbare bodemlaag gecreëerd door te veel ploegen - met daarboven een laag dode stof. Geen wonder dat dit overstroomt in de winter en uitdroogt in de zomer.

(lees verder onder de foto)

De industrie wil het liefst van al miljarden verdienen met het installeren van drainagebuizen om in de winter het teveel aan water af te voeren en waterpompen om het te weinig aan water op te pompen in de zomer.

Het ontwikkelen van genetisch gemodificeerde organismes (ggo's) die aangepast zijn aan deze zieke bodems kan je vergelijken met iemand die om de zoveel jaar een levertransplantatie doet, maar elke dag een fles jenever blijft drinken. Door het fundament van het probleem niet aan te pakken, blijven de agrochemie-reuzen, de ggo-verkopers, de ploegverkopers… miljarden verdienen, maar veranderen België en Europa in een woestijn. Symptomen worden bestreden maar het echte probleem wordt niet aangepakt.

We moeten zo snel mogelijk omschakelen naar landbouwsystemen die samenwerken met de natuur en er niet los van staan. Dat is de definitie van agro-ecologie. We willen naar een circulair landbouwmodel met een gesloten kringloop. Een totaalverbod op het ploegen, dat allesvernietigend is. Een landbouwmodel dat droogteresistent is en kwaliteitsvoedsel produceert. Voedselproductie die gefocust is op lokaal en gezond voedsel, met een lage ecologische voetafdruk.

Er zijn projecten waar 70 hectare landbouwgrond zodanig slim beheerd wordt dat er slechts eenmaal gezaaid en geoogst moet worden, met dezelfde opbrengsten als chemische landbouw, zonder dezelfde kosten.

Wanneer worden we wakker en kiezen we voor landbouw die de droogtecrisis helpt oplossen in plaats van ze te veroorzaken? Wanneer schakelen we over naar landbouw die niet bijdraagt aan klimaatproblemen maar ze helpt op te lossen?

Als chemische landbouw 1 op 10 krijgt en biologische landbouw 5 op 10, dan is agro-ecologie 9 op 10. Er is werk aan de winkel.