Opgraving van nepjuwelen wijst volgens archeologen op prehistorische oplichting
Spaanse archeologen hebben kralen van namaakbarnsteen uit de bronstijd gevonden in graven bij Sevilla en Barcelona. Een staaltje sieradenvervalsing uit de oertijd, opperen de onderzoekers.
Een grote hoeveelheid gevonden bedeltjes, kralen en andere sieraden laat zien dat de prehistorische bewoners van Spanje en Portugal veel waarde hechtten aan barnsteen. Eerder onderzoek liet zien dat men in de late prehistorie, circa 2.000 jaar voor Christus, het gesteente uit nabijgelegen gebieden haalde, zoals Sicilië. Toen het materiaal daar op begon te raken, moest het van verder weg komen: het Baltische gebied. Dat maakte het lastiger om aan barnsteen te komen, maar desondanks bleef de vraag hoog.
Om aan de vraag te blijven voldoen, ging men over op het maken en verkopen van imitatiebarnsteen. Spaanse archeologen van de universiteiten van Sevilla en Barcelona vonden kralen van het nepbarnsteen in graftombes uit het derde en tweede millennium voor Christus, schrijven ze in het wetenschappelijk tijdschrift Plos One.
De kralen zijn gemaakt van een kern van bijvoorbeeld een schelp of een zaadje, die is bedekt met meerdere laagjes boomhars. Hierdoor kregen de kralen een soortgelijke kleur, glans en doorzichtigheid als barnsteen. De juwelen lagen naast de skeletten van de waarschijnlijke toenmalige eigenaren. Sommige juwelen waren bedekt met versteend sediment en bij andere was de hars deels afgebroken.
De archeologen vonden bij Barcelona het imitatiebarnsteen tussen kralen van echt barnsteen. Dit wijst er volgens de onderzoekers op dat handelaren mogelijk hun klanten oplichtten en nepjuwelen aanprezen. Misschien was dit een gevolg van de schaarste van barnsteen, waardoor verkopers niet aan het echte materiaal konden komen.
In Sevilla vonden de archeologen geen echte kralen naast het namaakbarnsteen, maar wel andere kostbare materialen zoals ivoor. Dit wijst erop dat deze personen welvarend waren, maar toch op de een of andere manier opgezadeld raakten met “nepbarnsteen”.
Vraagtekens
David Fontijn, hoogleraar archeologie aan de Universiteit Leiden, spreekt van een “interessante analyse”, maar is er niet van overtuigd dat hier sprake is van prehistorische oplichting. Hij wijst erop dat mensen in de bronstijd zeer zorgvuldig omgingen met hun doden. Er werd goed nagedacht over wat men de overleden dierbare meegaf in het graf.
Volgens Fontijn valt het niet uit te sluiten dat het imitatiebarnsteen destijds óók als kostbaar goed werd beschouwd: het kostte immers veel moeite om de imitatie zo echt mogelijk te laten lijken. “Wellicht maakte het niet uit of het materiaal nep was of niet, het was het beste dat ze konden doen om de overledene zo goed mogelijk te begraven.”