Frans-Italiaanse verzoening boven het graf van Leonardo da Vinci

Precies vijf eeuwen geleden, op 2 mei 1519, overleed Leonardo da Vinci, dé “homo universalis”, de “universele mens” van de renaissanceperiode. Hij schilderde werken die vijf eeuwen later nog altijd wereldberoemd zijn: de "Mona Lisa" die in het Louvre hangt, of "Het laatste avondmaal", een fresco in Milaan, of de wondermooie "Dame met de hermelijn", in een museum in Krakau. Zijn "Salvator mundi", een portret van Jezus Christus, kwam recent in het nieuws. Het werk zou in het Louvre Abu Dhabi worden getoond, maar dat is om onduidelijke redenen nog niet gebeurd.

Da Vinci’s tekeningen wezen op grote medische en wetenschappelijke belangstelling, van de ingewanden van een mens over de vlucht van vogels tot studies van machines of onderzeeërs. 

Leonardo werd geboren in Vinci, nabij Firenze. Later was hij actief in Milaan en Rome. In 1516 ging hij voor de Franse koning François I werken in het kasteel van Amboise aan de Loire. Drie jaar later overleed hij daar. Zijn graf ligt in de kapel van Sint-Hubertus. Het kasteel Clos Lucé is nu een Da Vinci-museum.

De Franse president Macron en zijn Italiaanse evenknie Sergio Mattarella legden bloemen op het graf van Da Vinci. In het nabijgelegen beroemde Loire-kasteel van Chambord hadden ze een onderonsje met 500 Franse en Italiaanse jongeren, om de renaissance en de Europese cultuur te vieren. De Italiaanse architect Renzo Piano was erbij, net als auteur Alessandro Baricco en enkele Franse en Italiaanse ruimtevaarders die een poos in het ISS hebben verbleven.

President Macron verwees naar de renaissance in een interview: “In die wonderlijke tijd waarin de mensheid fundamenteel veranderde, werkten de knapste koppen van onze landen samen. Daarom is onze band onverbrekelijk.” Ook de Italiaanse president Mattarella stipte aan dat de “relaties tussen Frankrijk en Italië historisch sterk zijn” en dat “de bestaande vriendschap vandaag werd bevestigd.” (lees verder onder de video)

Bekijk hieronder Macron en Mattarella over de "innige vriendschap" tussen hun beide landen:

Dat beide presidenten de vriendschap in de verf zetten is geen toeval: Frankrijk en Italië hebben plooien glad te strijken. Er waren meningsverschillen over clandestiene immigratie en de verhouding zakte helemaal onder het vriespunt toen de vice-voorzitter van het Italiaanse parlement een van de leiders van de gele hesjes ontving. Parijs riep zijn ambassadeur uit Rome terug. De relaties waren sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog niet meer zo slecht geweest.

Dat had ook gevolgen voor de cultuur. De Italiaanse minister van cultuur wilde geen werken van Leonardo da Vinci meer uitlenen:“Leonardo is een Italiaan, hij is enkel gestorven in Frankrijk.”

Uiteindelijk werd de kwestie opgelost. In oktober komt er een grote Leonardo da Vinci-expo in het Louvre in Parijs, en omgekeerd leent Frankrijk werken van schilder Rafaël uit voor een tentoonstelling in het Quirinaal in Rome, volgend jaar.  En vandaag lijkt de verzoening bezegeld boven het graf van Leonardo in Amboise, door twee presidenten.

Op zijn 500e sterfdag is een zeldzaam portret van Leonardo da Vinci opgedoken in Londen, getekend door een anonieme medewerker, kort voor zijn dood.  De schets werd gevonden door Martin Clayton van de Royal Collection Trust, bij opzoekingswerk voor een tentoonstelling. Tot nu toe was maar één ander portret van Da Vinci bekend. 

Lees verder onder de foto

In eigen land hangt een kopie van “Het laatste avondmaal” in de Abdij van Tongerlo, geen fresco, maar een schilderij. Nu blijkt dat Leonardo daar zelf aan zou hebben meegeschilderd. Dat zegt een Amerikaanse kunsthistoricus, op basis van nieuw wetenschappelijk onderzoek met een camera van het Leuvense instituut Imec.