‘Ik moest mee naar het politiekantoor, mijn blanke collega niet’: heeft de Antwerpse politie een racismeprobleem?

De 25-jarige Hamed Jabarkhel kwam samen met zijn ploegbaas net buiten na hun werkdag, in de buurt van het Sportpaleis, waar de politie op 24 april een antiterreuroefening deed. Jabarkhel doet zijn relaas op zijn Facebook-profiel. “Ik hoorde plots geweerschoten. Ik zag een massa mensen geëvacueerd worden. Ik zat in de wagen met mijn collega, toen ineens negen zwaarbewapende agenten op ons afkwamen. Ze namen ons onder schot en riepen dat we uit de auto moesten komen. In de gietende regen werd ik op de grond geduwd en kreeg ik handboeien om.”

De Antwerpse politie erkent dat er een fout is gemaakt door twee personen te arresteren die geen deel uitmaakten van de oefening. “Onze eigen dienst intern toezicht voert een onderzoek waarbij een overleg met de betrokkene wordt gepland”, zegt woordvoerder Willem Migom. “De korpsleiding betreurt de fout en begrijpt de verontwaardiging van de betrokkenen. De korpsleiding zal zich ook via formele weg verontschuldigen.”

Die excuses heeft Jabarkhel nog niet ontvangen. Volgens hem gaat het om meer dan een fout en ligt er racisme aan de basis. “Hoe verklaar je anders dat enkel ik, en niet mijn blanke collega, mee moest naar het politiekantoor?” zegt Jabarkhel. “De anderen in de combi bleken figuranten. Hun handboeien mochten uit. Alleen ik moest nog steeds met handboeien om op een bankje zitten en mijn mond houden.”

Jabarkhel is herniapatiënt en zit door de hardhandige arrestatie al een week thuis. Na lang aandringen is er die avond uiteindelijk een proces-verbaal opgesteld, dat bezorgd is aan het parket. De politie stelt dat het racisme nog zal moeten blijken. “Die man voelt zich racistisch bejegend, en dat is zijn goed recht, maar onderzoek zal moeten uitwijzen of er met die vergissing ook racisme was gemoeid”, zegt de politiewoordvoerder.

Al jaren racistisch imago

De Antwerpse politie worstelt met een imago van racisme. In 2010 bleek uit een interne audit dat er een probleem was van racisme in het korps, in 2014 getuigden enkele agenten in de media. In 2016 kwam de ‘Bende van Mega Toby en Sproetje’ aan het licht, waarbij meerdere agenten zijn aangehouden voor het bestelen en mishandelen van mensen zonder papieren. In 2017 kwamen WhatsApp-groepen aan de oppervlakte waarin agenten seksistische en racistische praat verkochten. 

De Antwerpse politie probeert onder burgemeester Bart De Wever (N-VA) al jaren om het probleem aan te pakken. Met een charter, extra opleidingen en een betere interne klachtenbehandeling. De dienst Intern Toezicht behandelde het afgelopen jaar 17 dossiers rond discriminatie door politiemedewerkers. Dat waren er in 2017 nog 9. Die stijging hoeft geen teken te zijn van toenemend racisme, klinkt het. “We hebben campagnes gedaan om mensen aan te moedigen discriminatie te melden en aangifte te doen”, zegt de woordvoerder. 

Een oud zeer is de vertegenwoordiging van agenten met buitenlandse origine. Bij de Antwerpse politie heeft 8,6 procent van het personeel een migratieachtergrond. Ze probeert dat op te lossen met lokale rekrutering en dat lijkt te lukken. In 2018 had 18,8 procent van de aspirant-inspecteurs een migratieachtergrond. In 2017 was dat nog 14,8 procent. 

Volgens Paul Jacobs, lesgever diversiteit op twee politiescholen, is het geen specifiek Antwerps probleem. Het Gentse korps heeft dezelfde rekruteringsproblemen, en in Mechelen hebben verschillende agenten het korps verlaten na de politieke overstap van Jinnih Beels. “Er is in het algemeen iets mis met de rekrutering in Vlaanderen, veel meer dan in Franstalig België. Maar het probleem is om hen vervolgens aan boord te houden”, zegt Jacobs. “Men gaat nog te vaak ervan uit dat allochtone agenten alles zullen veranderen: ze moeten het korps intern diversiteitsvriendelijk maken en in hun eentje de brug met de allochtone burger dichten. De verwachtingen zijn te hoog.”