Belgen ziek geworden door giftige rook in Afghanistan? 90 ongeruste militairen melden zich

Bij de legervakbond ACMP lopen elke dag een handvol meldingen binnen van militairen die vrezen voor hun gezondheid.

“Ze stellen zich vragen over hun huidige gezondheidstoestand, de toekomstige evolutie van hun gezondheid en het gebrek aan opvolging vanuit het leger”, schrijft de grootste legervakbond in een tussentijds rapport.

Ongeveer alle melders hebben tijdens hun missie op de luchtmachtbasis in het Afghaanse Kandahar, tussen 2008 en 2012, last gehad van de burn-pit. Dit ging van een prikkelende keel en geurhinder door de rook, over regelmatige lichte hoofdpijn en bloedneuzen tot zware ademhalingsproblemen, slapeloosheid, pijn in de borst en diarree.

Zes militairen denken dat ze vandaag een ziekte hebben die gerelateerd is aan hun toenmalige blootstelling aan de burn-pit. Ze kampen onder meer met chronische bronchitis, astma, spijsverteringsproblemen en huidklachten. Tientallen andere militairen die in Kandahar waren, vrezen op termijn met ziekten geconfronteerd te worden.

Alles verbrand

In het Midden-Oosten, voornamelijk in Afghanistan en Irak, wisten buitenlandse militairen op missie zich jarenlang geen raad met hun afval. Huishoudafval, maar ook plastic, olieresten, autobanden, hout, batterijen en aluminium blikken. Ze vonden er vaak niets beter op dan het allemaal te verbranden – in de openlucht, in een uithoek van hun kamp. Ook op Kandahar Airfield, een basis in Afghanistan waar in totaal bijna 2.000 Belgische militairen verbleven, werd per etmaal 100 ton afval verbrand in een burn-pit.

Militairen op missie ademden de rook uit de burn-pits regelmatig in. Duizenden Amerikaanse en honderden Nederlandse militairen denken intussen, met het verstrijken van de jaren, dat de rook hun gezondheid heeft geschaad. De Amerikaanse overheid erkent momenteel ruim 2.300 gevallen. Onder meer voormalige vicepresident Joe Biden vermoedt dat zijn zoon, militair en overleden aan de gevolgen van een hersentumor, ziek is geworden door de rook uit burn-pits. Onlangs is in Nederland een onafhankelijke studie gestart naar de gezondheidsrisico’s.

Het Belgisch leger benadrukte drie weken geleden, toen deze krant als eerste over de burn-pit in Kandahar berichtte, dat onze militairen zich geen zorgen hoeven te maken. Volgens de legerleiding was er in het kamp geen probleem met de luchtkwaliteit. Zij steunden daarvoor op een eigen rapport over de luchtkwaliteit ter plaatse. Maar onderzoek van De Morgen toonde aan dat dit rapport te wensen overlaat. Het is gebaseerd op een handvol metingen over een periode van negen dagen, op een moment dat de wind uit de verkeerde richting blies en de burn-pit niet altijd voluit draaide.

Het licht van de zon

De legerleiding verzekerde ook dat er geen klachten waren over de missie in Kandahar. Maar vandaag blijkt dat er niet echt gezocht is. Tot ongenoegen van de vakbond ACMP. “Het aantal meldingen en hun inhoud geven aan dat er wel degelijk voldoende reden is om het probleem ernstig te nemen en grondig te onderzoeken”, reageert de bond. “Blijven stellen dat er niets aan de hand is, zoals de legertop doet, is het licht van de zon ontkennen.”

“We nemen deze situatie zeer ernstig omdat we bekommerd zijn om de gezondheid en het welzijn van onze werknemers”, reageert de persdienst van het leger. “De situatie wordt op dit ogenblik grondig geanalyseerd.”