In een notendop: niemand kan worden gedwongen om zich volledig akkoord te verklaren met de waarden van de Verlichting, maar iedereen moet zich wel neerleggen bij het feit dat die de basis zijn voor onze samenleving. In Over Identiteit, zijn pamflet van 150 pagina’s, is dat het punt dat N-VA-voorzitter Bart De Wever wil maken.

Daarvoor haalt hij – uiteraard – de Romeinen aan. Plinius, Claudius, Trajanus, noem maar op. Zij hadden het goed voor, vindt De Wever. Door andere volken te integreren en duidelijk te maken wat kan en niet kan, konden de Romeinen een wereldrijk opbouwen. Europa zou daar beter een voorbeeld aan nemen, vindt de partijvoorzitter.

Dodelijke cocktail

Want sinds de Tweede Wereldoorlog is Europa haar leidende rol kwijtgespeeld, sinds mei 68 is ze ook haar waarden aan het verloochenen. Ze legt geen “leidcultuur” meer op aan nieuwkomers, geen kader van wat kan en niet kan. Koppel dat aan een grote instroom van mensen die er een ander gedachtegoed op na houden en je zit met een dodelijke cocktail, gaat De Wevers redenering voort. En je zet de poorten het best niet wagenwijd open, want dan kun je ons sociaal systeem nooit in stand houden.

Maar, zegt hij, je mag niet te ver meedrijven in het idee dat we leven in een clash van beschavingen. “Vreemd genoeg durft geen enkele radicaal-rechtse partij het aan om te pleiten voor de enige logische consequentie van hun denken: een verbod op de islam in Europa”, zegt hij. “Wie in het parlement met de Koran zwaait als a license to kill, kan toch moeilijk anders dan pleiten voor het isoleren en deporteren van grote delen van de moslims die in Europa wonen?”

Dat is niet zijn oplossing en dat wil hij ook duidelijk maken aan de jongeren uit zijn partij die zich aansloten bij Schild & Vrienden. Toen de VRT in aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen naar buiten bracht dat de ultrarechtse studentenbeweging niet vies was van racisme en Hitler-verheerlijking, bleek al snel dat nogal wat leden van de club van “eindbaas” Dries Van Langenhove op N-VA-lijsten terug te vinden waren. “We hebben allicht te weinig werk gemaakt van onze ideologische onderbouw”, was de analyse van De Wever.

Software van de samenleving

In Over Identiteit zet hij het nog eens op een rijtje. De overheid moet neutraal zijn. Dat betekent geen kruisjes of hoofddoeken achter het loket, maar dat betekent ook geen automatische rechten omdat je een andere identiteit hebt. Nederlands is de taal van de gemeenschap en iedereen moet die taal machtig zijn. Sterker nog: ze moet de enige voertaal zijn in het openbare leven. Anders kunnen nieuwkomers nooit bijdragen tot de gemeenschap. De Verlichtingswaarden vrijheid, rechtstaat en solidariteit zijn niet te nemen of te laten. “Die zijn de software van onze samenleving.” En tot slot breekt De Wever ook een lans voor burgerschap. Dat geeft toegang tot rechten en plichten die exclusief toehoren aan de leden van de gemeenschap. “Geen vodje papier dat als welkomstcadeau aan gelijk wie wordt gegeven.” Wie erbij wil horen, moet een pledge of allegiance afleggen, zoals in de VS.

“Een gezonde identiteit sluit zich nooit af”, besluit De Wever. “Ze streeft ernaar een instrument te blijven in de eeuwige zoektocht naar cohesie. Anders dient ze tot niets. Of alleszins tot niets gezonds.”