Pinokkiotest. Hebben de rechtse partijen mensen langer doen werken voor minder pensioen?

Crombez zegt dat hij verwees naar het feit dat de federale regering de pensioenbonus heeft afgeschaft. De pensioenbonus was een extraatje dat werknemers, ambtenaren of zelfstandigen met een carrière van 40 jaar opbouwden als ze doorwerkten na hun 62ste en later 65ste. Op het moment dat ze met pensioen gaan, krijgen ze dan een bonus van rond de 2 euro per dag. In 2014 heeft de regering besloten om dat systeem te laten uitdoven vanaf 2015, bij wijze van een besparingsoperatie. De opgebouwde rechten blijf je wel behouden, maar nieuwe pensioenbonussen opbouwen kan niet meer.

Voor alle duidelijkheid: wie langer doorwerkt dan het moment dat hij op (vervroegd) pensioen mag, bouwt nog altijd meer pensioen op dan wanneer hij wel meteen stopt. Het omgekeerde zou absurd zijn. Wie een carrière heeft van 44 jaar, en een jaar langer doorwerkt krijgt uiteindelijk 1/44ste meer pensioen. De pensioenbonus gaf daar nog een extraatje bovenop, en maakte doorwerken dus interessanter. De redenering was dat wie zijn pensioen wél een jaar vroeger opneemt, in de huidige situatie financieel meer wint dan iemand die wel een jaar langer doorwerkt. Pensioenexpert Frank Vandenbroucke noemde het afschaffen van de pensioenbonus een totaal onlogische beslissing, zeker voor een regering die mensen langer wil houden - iets wat ook nodig is, om de factuur betaalbaar te kunnen houden.

Zijn de pensioenen dan gedaald? Dat niet, maar voor deze groeiende groep van mensen die bereid was om langer door te werken, heeft men wel een toekomstige pensioenverbetering afgeschaft. Dat is de rode draad bij verschillende maatregelen in het pensioenbeleid. Geen enkele regering pakt letterlijk pensioen af. Wel wordt er aan allerlei - al dan niet historisch gegroeide - voorwaarden gesleuteld, waardoor mensen in de toekomst minder zullen hebben dan aanvankelijk gepland. Naast het uitdoven van de pensioenbonus is er ook de afschaffing van de diplomabonificatie bij ambtenaren (het afkopen van studiejaren, die niet langer zullen meetellen als gewerkte jaren).

En globaal? De minimumpensioenen zijn, net als onder de vorige regering, gestegen onder deze regering. Ook de gemiddelde pensioenen zijn gestegen tussen 2014 en 2018. Die van de werknemers zijn gestegen van 950 euro per maand in 2014 naar 1.025 euro in 2018: + 74 euro per maand. De gemiddelde pensioenen van de zelfstandigen zijn gestegen van 496 euro in 2014 naar 536 euro in 2018. Volgens professor Frank Vandenbroucke zijn daarvoor enkele grote verklaringen, waaronder het feit dat vrouwen steeds meer loopbaanjaren hebben en de zelfstandigenpensioenen zijn opgetrokken. Veel heeft te maken ingebouwde mechanismen in ons pensioensysteem, al heeft de regering wel een forse inspanning gedaan voor de zelfstandigen.

Mensen moeten inderdaad langer werken, en bij een deel van hen zal dat zijn voor minder pensioen dan dat ze bij ongewijzigd beleid hadden gekregen voor die extra inspanning. Om te besparen op toekomstige uitgaven liet de regering de pensioenbonus uitdoven. Maar er zijn ook mensen die erop vooruit gaan. De regering verhoogde - zoals zowat alle regeringen - de minimumpensioenen en deed zeker voor de zelfstandigen een serieuze inspanning.