Direct naar artikelinhoud
Gezondheid

Te laag cholesterolgehalte verdubbelt risico op hersenbloeding

CT-scan van de hersenen 24 uur na een hersenbloeding (links) en vervolgens na 10, 25 en 90 dagen.Beeld Science Photo Library

Een te laag cholesterolgehalte in het bloed verdubbelt de kans op een hersenbloeding, volgens een nieuwe wetenschappelijke studie. Een nuttig inzicht, maar het risico blijft nog steeds laag, stellen specialisten.

In onze contreien slikken een paar miljoen mensen medicijnen zoals statines om hun cholesterol laag te houden. Met name te veel van het ‘slechte’ zogenoemde LDL-cholesterol kan leiden tot hart- en herseninfarcten. Hierbij slibben slagaderen dicht en komen delen van het hart of brein zonder zuurstof te zitten. Dit overkomt naar schatting ruim 50.000 mensen per jaar.

Maar ook een laag cholesterol brengt risico’s met zich mee, schrijven Amerikaanse artsen in vakblad Neurology: het verdubbelt de kans op hersenbloedingen, een gescheurd bloedvat. De onderzoekers baseerden deze conclusie op de medische gegevens van ruim 27.000 gezonde vrouwen die meedoen aan een langlopend gezondheidsonderzoek.

Bij aanvang van dat onderzoek bijna 20 jaar geleden was het LDL-cholesterolgehalte in het bloed bepaald bij de vrouwen, die toen allemaal tenminste 45 jaar oud waren. De onderzoekers hebben nu gekeken hoeveel van hen sindsdien een hersenbloeding kreeg. Dit bleken er 137.

Binnen deze groep bleken vrouwen die zeer lage LDL-cholesterolwaarden hadden (omgerekend lager dan 1,8 mmol/l) relatief oververtegenwoordigd. Van hen had 0,8 procent een hersenbloeding gekregen, tegenover slechts 0,4 procent van de vrouwen met LDL-waardes tussen de 2,6 en 3,4. Internisten hanteren een maximumwaarde van 2,5 als streefgetal voor risicogroepen en 1,8 voor patiënten met hart- en vaatziekten.

Geen zorg

Een verdubbeld risico op hersenbloedingen klinkt verontrustend, maar is absoluut geen reden tot zorg, benadrukken meerdere specialisten. “0,8 procent over een periode van bijna twintig jaar is heel weinig”, zegt Frank Visseren, hoogleraar vasculaire geneeskunde bij UMC Utrecht. “Daarnaast is het is een observationele studie. Dat maakt het lastig om een oorzakelijk verband aan te tonen, ook al is dit een groot en degelijk onderzoek.”

Hoge cholesterolwaardes blijven nog steeds vele malen gevaarlijker dan lage, valt neuroloog Diederik Dippel hem bij, hoogleraar neurologie aan het Erasmus MC. Patiënten die cholesterolverlagers slikken moeten hiermee nu niet stoppen, zegt hij. “Statines verkleinen de kans op hart- en herseninfarcten aanzienlijk, dat laten klinische studies keer op keer zien. Infarcten komen vijf keer zo vaak voor als bloedingen, dus onder de streep is het voordeel veel groter.” Bovendien, voegt hij toe, keek deze Amerikaanse studie alleen naar mensen van wie de cholesterol van nature al laag was, en niet door statinegebruik.

Slechts in enkele gevallen kan stoppen met cholesterolverlagers wel een overweging zijn, vervolgt de neuroloog. Bijvoorbeeld als iemand in het verleden al eens een hersenbloeding kreeg. “Maar die afweging hangt af van meer factoren”, beklemtoont hij. “Bijvoorbeeld of iemand ook bloedverdunners slikt, of bloeddrukverlagers. Een arts zal het altijd van geval tot geval bekijken.”

Verlagen bloeddruk

Als je het risico op hersenbloedingen echt wilt verminderen, kun je je veel beter richten op het verlagen van de bloeddruk, zegt Dippel. “Hoge bloeddruk geeft een veel grotere kans op hersenbloedingen dan een laag LDL-cholesterol. Het is ook nog eens prima zelf te meten én makkelijker aan te pakken. Bijvoorbeeld met medicatie, maar nog beter door leefstijlveranderingen, zoals minder zout eten.”

Beide specialisten verwachten overigens dat de Amerikaanse resultaten net zo goed op mannen als op vrouwen van toepassing zijn. Visseren: “Dit was toevallig een groep vrouwen die langdurig gevolgd is. Het is redelijk om aan te nemen dat dit voor mannen ook geldt.”