De natuur in crisis: mensheid laat tot 1 miljoen van de 8 miljoen dier- en plantensoorten uitsterven
Van de 8 miljoen soorten op aarde dreigen er de volgende decennia een half tot 1 miljoen uit te sterven. Dat blijkt uit een lijvig rapport van de Verenigde Naties (VN) waarvan de definitieve versie vandaag is voorgesteld.
Het rapport is het werk van het IPBES, het VN-panel voor biodiversiteit. 400 experts uit meer dan 50 landen hebben er 3 jaar aan gewerkt. In al die tijd hebben ze bijna 15.000 bronnen bestudeerd, gaande van wetenschappelijke studies tot overheidsdocumenten. Het rapport is het meest omvangrijke sinds het Millennium Ecosystem Assessment-rapport uit 2005, dat er ook al kwam op initiatief van de VN.
Basis voor toekomstig beleid
De afgelopen dagen hebben meer dan 800 afgevaardigden uit meer dan 130 landen het rapport in Parijs besproken. Vandaag is de definitieve versie voorgesteld aan de pers. Het rapport zal als basis dienen voor discussies tussen regeringen van over heel de wereld, wanneer zij volgend jaar in China een akkoord moeten sluiten over het beleid rond biodiversiteit in de toekomst.
Onze vernietiging van biodiversiteit heeft een niveau bereikt dat ons welzijn minstens even sterk bedreigt als de door de mens veroorzaakte klimaatverandering.
Met die biodiversiteit is het volgens het rapport dus slecht gesteld. Tot 1 miljoen van de dier- en plantensoorten op aarde (8 miljoen in totaal, waarvan 5,5 miljoen insecten) dreigen de volgende tientallen jaren uit te sterven. En de mens zelf speelt daarbij een kwalijke rol. Door jacht, visvangst en intensief landgebruik hebben dieren en planten minder ruimte en voedsel om te overleven. Ook klimaatverandering heeft een negatieve invloed, net als vervuiling en de verspreiding van invasieve soorten.
Enkele elementen uit het rapport
- 75 procent van het landoppervlak en 66 procent van de oceanen is veranderd door menselijke activiteit.
- Meer dan een derde van het landoppervlak en 75 procent van de zoetwatervoorraden worden gebruikt voor landbouw, vee- en visteelt.
- Jaarlijks wordt ongeveer 60 miljard ton aan grondstoffen gedolven. Dat is bijna een verdubbeling ten opzichte van 1980.
- 23 procent van het landoppervlak is verschraald door intensieve ontginning of bewerking.
- 100 tot 300 miljoen mensen lopen een verhoogd risico het slachtoffer te worden van overstromingen en orkanen, door het verlies van natuurlijke kustbescherming.
- Sinds 1980 is de vervuiling door plastic tien keer erger geworden.
- Jaarlijks wordt 300 tot 400 miljoen ton aan zware metalen, detergenten en andere giftige stoffen in rivieren en oceanen geloosd.
- Wereldwijd zijn er als gevolg 400 "dode zones" in de oceanen waar geen leven meer mogelijk is. In totaal hebben ze een oppervlakte van meer dan 245.000 vierkante kilometer.
"Eerste rapport in zijn soort"
Hilde Eggermont van het Belgisch Platform voor Biodiversiteit heeft in Parijs het rapport mee besproken. Zij wijst erop dat het IPBES Global Assessment-rapport, zoals het rapport officieel heet, het eerste in zijn soort is. "Nooit eerder hebben regeringen samengewerkt aan een rapport over biodiversiteit. Aangezien het opgesteld is door talloze experts en aangenomen werd door regeringen van over heel de wereld, is het een geloofwaardig rapport met veel gewicht. Het kan overheden aanzetten tot het nemen van maatregelen die nodig zijn om de biodiversiteit te beschermen."
De mens is afhankelijk van biodiversiteit. Zonder biodiversiteit is er geen landbouw en komt zijn gezondheid in gevaar.
Dat soorten erop achteruitgaan, is in het rapport overtuigend aangetoond, aldus Eggermont. Net als het feit dat de mens schuld treft. Maar er is volgens haar ook nog iets anders dat het rapport aantoont: "De mens is voor zijn voortbestaan afhankelijk van biodiversiteit. Zonder biodiversiteit is er geen landbouw en komt zijn gezondheid in gevaar. Planten zijn voor hun bestuiving namelijk afhankelijk van insecten en andere dieren. En heel wat geneesmiddelen zijn gebaseerd op planten."
Oplossingen
Gelukkig biedt het rapport niet alleen een doembeeld, maar ook oplossingen. Eggermont: "Het rapport bevat een aantal scenario's om het verlies aan biodiversiteit te keren. Regeringen kunnen eruit kiezen. Al is er wel haast bij. Want soorten die uitsterven keren niet meer terug. Elke oplossing zal hoe dan ook veranderingen vragen, in onze manier van produceren, leven en consumeren. Als we zelf zouden beginnen met minder te consumeren en lokaal geproduceerde producten te kopen, zouden we al een aardige bijdrage leveren."
Bekijk hieronder het verslag van "Het Journaal":
Bekijk hieronder wat bioloog Hans Van Dyck in de Canvas-reeks #klimaatraad over het verlies aan biodiversiteit te vertellen heeft.
