De vraag of seksueel geweld in dit land niet te lichtvaardig wordt beoordeeld, verdient een ernstig debat

Dagelijks fietsen in dit land honderden, duizenden meisjes en jongens naar school, naar huis, of naar vriendjes. Zij komen veilig aan en keren veilig terug. Dat is geen nieuws.

Uitzonderlijk komt zo’n jonge mens niet aan op de bestemming. Verongelukt. Of nu, zoals de 23-jarige Julie Van Espen, vermoord door een crimineel. Zij wordt dan plots wel nieuws.

Je kan een gloedvol debat houden over de vraag waarom de ene tragische uitzondering het nieuws beheerst, en niet de honderdduizenden gelukkige thuiskomers. In de mate dat nieuwsmedia met overtrokken koppen voeding geven aan sensatie, is de kritiek op de definitie van nieuws terecht. Toch miskent die kritiek het fundament van journalistiek. Journalisten berichten niet per se over het uitzonderlijke en afwijkende uit sensatiezucht, maar om te wijzen op waar vooruitgang geboekt is, of waar vooruitgang geboekt zou moeten worden.

Misschien is het nog te vroeg om al naar dieper reikende lessen te speuren bij de moord op de jonge vrouw uit Schilde. Misschien is het verdriet nog te vers.

Toch roept deze vreselijke zaak, los van de particuliere schuldvraag, ongemakkelijke vragen op. Zo blijkt de hoofdverdachte een stevig strafblad van aanranding en verkrachting met zich mee te slepen. Als deze verdachte ook de dader is, brengt ons dat tot de kwellende vraag hoe de man zomaar opnieuw zijn gewelddadige slag kon slaan.

De vraag wordt des te relevanter als we even uitzoomen uit dit ene onderzoek. Niet voor het eerst blijkt dat daders van ernstige seksuele misdrijven in dit land wegkomen met een vrij lichte straf.

Verschillende elementen spelen op elkaar in. Het verouderde strafwetboek beoordeelt seksueel geweld (op vrouwen) traditioneel mild. Justitieminister Geens (CD&V) poogde dat aloude probleem aan te pakken, maar zijn hervorming van het strafrecht is een van de vele die deze regering in het dak laat zitten.

Rechters putten het bestaande arsenaal sancties ook lang niet altijd uit, bijvoorbeeld vanuit de gedachte dat je in een overbevolkte gevangenis niet altijd een beter mens wordt. Dat kan bij sommige recidivedaders een gevoel van ongenaakbaarheid geven, met, zoals mogelijk nu, dodelijk gevolg.

België is helaas een land waar verkrachting en seksueel geweld dramatisch ondergerapporteerd blijven. Vaak omdat het slachtoffer vreest dat er toch geen gevolg gegeven zal worden aan de klacht. Zo komt een helse onveiligheidsspiraal in werking waarin ernstig seksueel geweld onbeantwoord blijft door het gerecht.

De roep om elke dader van een misdrijf levenslang achter slot en grendel te zetten, helpt de samenleving niet vooruit. Maar de vraag of seksueel geweld in dit land niet te lichtvaardig wordt beoordeeld, verdient wel een ernstig debat. Opdat jonge vrouwen, boordevol plannen en verwachtingen voor het leven, minder als slachtoffer het nieuws zouden domineren.