Het lichaam van Julie Van Espen is maandag teruggevonden in het Albertkanaal. Eerder op de dag was een 39-jarige opgepakt in Leuven. Hij wordt voorgeleid voor moord. Verscheidene media berichtten al dat de verdachte een ernstig gerechtelijk verleden heeft, met onder meer twee veroordelingen voor verkrachting. In 2017 is hij daarvoor nog veroordeeld, maar tegen dat vonnis tekende hij beroep aan.

Het kabinet van Geens gaf maandagavond nog extra informatie over de verdachte. “De verdachte heeft van 2004 tot 2008 vierenhalf jaar gevangenisstraf uitgezeten voor feiten van onder meer diefstallen, verkeersmisdrijven, heling en een verkrachting op een meerderjarige”, luidt het. Eind 2016 pleegde hij een diefstal met geweld en een verkrachting, waarvoor hij tweeënhalf maanden in voorhechtenis zat. Bij de verwijzing van deze zaak door de raadkamer naar de correctionele rechtbank, begin 2017, besliste de raadkamer hem vrij te laten onder voorwaarden, in afwachting van zijn proces.

De correctionele rechtbank van Antwerpen veroordeelde hem in datzelfde jaar tot vier jaar gevangenisstraf. “De gevraagde onmiddellijke aanhouding werd niet uitgesproken door de rechtbank. Betrokkene ging in beroep en zijn zaak werd behandeld in mei 2018 door het hof van beroep van Antwerpen. Op die zitting werd de agenda vastgelegd op november 2018. Op die datum werd de zaak echter voor onbepaalde tijd uitgesteld. De laatste veroordeling was daardoor nog niet definitief en kon dus nog niet worden uitgevoerd”, luidde het maandagavond.

“Ik betreur dat heel erg”

Niettegenstaande in eerste aanleg snel werd gevonnist, was dat volgens het kabinet van Geens niet het geval in de beroepsprocedure. “Ik betreur dat heel erg. In het bijzonder omdat ik er alles aan heb gedaan om de doorlooptijden van strafzaken te verkorten. De mogelijkheid tot invoering van de alleen zetelende rechter in 2016 om meer zaken te kunnen behandelen, is daar één voorbeeld van. Op die manier kan er capaciteit worden vrijgemaakt”, aldus de minister.

De nieuwe eerste voorzitter kondigde een paar weken geleden de toepassing van de alleen zetelende raadsheer en de heropening van de bevoegde Kamer aan, waarop het parket tot dagvaarding van de verdachte is overgegaan. De zaak zou volgens Geens behandeld worden op 5 juni.

Ook Geens heeft er naar eigen zeggen moeite mee om te begrijpen dat de verdachte op vrije voeten liep, maar “het is niet omdat ik het niet begrijp, dat ik het in een rechtsstaat niet moet aanvaarden als minister van Justitie”.

“Zaken met aangehoudenen krijgen voorrang”

De belangrijkste reden dat de verkrachtingszaak van de verdachte van de moord op Julie Van Espen nog niet behandeld werd, is dat hij niet aangehouden was. “En zaken met aangehoudenen krijgen voorrang”, zegt Jo Daenen, persmagistraat bij het Antwerpse hof van beroep.

“Bij zijn veroordeling in eerste aanleg werd zijn onmiddellijke aanhouding niet bevolen en daardoor werd de behandeling van zijn zaak minder dringend. Op basis van de inhoud van de zaak was er ook geen enkele indicatie dat deze bij voorrang behandeld diende te worden boven alle andere zaken die nog hangende zijn”, aldus Daenen.

Personeelstekort

Het aantal nog hangende strafzaken bij het hof van beroep is de voorbije jaren toegenomen, omdat er door een personeelstekort twee strafkamers gesloten moesten worden. “Ook dat heeft meegespeeld, want daardoor moesten alle zaken over minder kamers verdeeld worden en daardoor liepen de wachttijden op”, zegt Daenen. Door een reorganisatie van de werking van het hof worden de strafkamers wel weer geopend.

De verkrachtingszaak werd vorig jaar ingeleid en er werden toen ook conclusietermijnen bepaald. Er moet nu alleen nog een datum gevonden worden waarop de zaak kan behandeld worden. Vermoedelijk zal dat na het gerechtelijk verlof zijn.