Wat zijn de 3 topprioriteiten van de Vlaamse partijen voor onderwijs?

Uit onze bevraging blijkt ook dat er opnieuw veel geld zal nodig zijn om alle noden in het onderwijs op te vangen. Door het toenemend aantal leerlingen de volgende jaren zullen ook meer leerkrachten worden aangetrokken.  Dat alleen al kost zo’n 1, 6 miljard euro. En dan is er dus nog niks extra voorzien voor bijvoorbeeld extra kinderverzorgsters en zorgleerkrachten in het basisonderwijs. Of nieuwe schoolgebouwen. Een volgende Vlaamse regering zal dus opnieuw keuzes moeten maken. 

“Minder papier, meer les”. Zo vat Koen Daniëls, onderwijsspecialist voor N-VA, het kernpunt van zijn onderwijsprogramma samen. "Leerkrachten moeten nu te veel bezig zijn met het invullen van allerlei formulieren", zegt hij. "En daardoor komen ze niet meer aan hun kerntaak toe namelijk  lesgeven en lessen voorbereiden". 

Volgens N-VA is een doorgeslagen invulling van het M-decreet mee boosdoener. We moeten daar bijsturen, zegt Koen Daniëls: “ Gewoon onderwijs als het kan, buitengewoon onderwijs als het nodig is in het belang van de leerling, in het belang van de leraar en in het belang van de medeleerlingen”. 

Om het papierwerk voor de leraar in te perken,  wil de N-VA werken met een witte lijst van documenten die moeten worden ingevuld, maar al de rest mag de leraar rustig links laten liggen, zegt Daniëls: “Als leraar mag je zeggen: sorry, ik delete deze mail, ik delete dit formulier want dit draagt niet bij tot waarover het moet gaan en dat is lesgeven”. 

Opdat leerkrachten effectief weer zouden kunnen focussen op het lesgeven, moet de rust terugkeren in het onderwijs, vindt Vlaams Belang.  Dus geen nieuwe ideologische experimenten, maar leerkrachten de tijd gunnen om de recent goedgekeurde hervormingen te verwerken. 

Chris Janssens, fractieleider van Vlaams Belang in het Vlaams parlement, vindt ook dat de slinger nu te veel is doorgeslagen naar het doorgeven van vaardigheden. “Laten we kennis en cultuuroverdracht opnieuw prioritair maken in ons onderwijs”, zegt hij. 

Ook Groen wil de volgende regeerperiode de leraar centraal zetten. Want met sterke leerkrachten zal de kwaliteit van het onderwijs weer omhoog gaan, zegt Elisabeth Meuleman. De onderwijsspecialiste van Groen pleit voor diverse lerarenteams met verschillende profielen.

“Wij denken dat er masters moeten komen in het basisonderwijs, maar even goed onderwijsassistenten of paramedici zoals logopedisten of psychologen die kinderen kunnen bijstaan zodat leerkrachten zich met hun kerntaak kunnen bezighouden,  namelijk het lesgeven”, zegt Meuleman. 

"De leraar voor de klas is inderdaad de essentie van het lerarenberoep", zegt Caroline Gennez, onderwijsspecialist van de SP.A. Maar dan moeten we er wel voor zorgen dat er ook in de toekomst nog voldoende goede leraren zijn. De volgende jaren hebben we telkens 6000 extra leerkrachten nodig. 

Om die te vinden moeten we ramen en deuren opengooien en ook mensen van buiten het onderwijs aantrekken, zegt Gennez. "Waarom zou bijvoorbeeld een economist bij de bank op zijn 50ste er niet voor kunnen kiezen om ook les economie te geven in het secundair onderwijs?" 

Maar dan moeten we dergelijke gemengde carrières privé/onderwijs wel mogelijk maken en kandidaten ook (een deel) van hun anciënniteit laten meenemen, zodat het ook financieel aantrekkelijk is. 

Lees verder onder de grafiek

CD&V en Open VLD hebben “investeren in het basisonderwijs” op 1 gezet in hun lijst van topprioriteiten, maar ook de meeste andere partijen zijn ervan overtuigd dat de volgende regeerperiode vooral geïnvesteerd moet worden in het onderwijs aan de jongste leerlingen. 

"Wij willen vooral inzetten op de allerkleinsten die het fundament zijn voor een toekomstige samenleving", zegt Jan Durnez, van CD&V. "Want met een goeie start in het basisonderwijs kunnen ze later ook mooi de oversteek maken naar het secundair onderwijs". 

Ook zijn onderwijscollega van Open VLD, Jo De Ro, gelooft in het belang van het basisonderwijs. "Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat investeren in de allerjongsten loont", zegt hij. "Het leidt tot minder schooluitval, tot meer zelfzekerheid, tot minder taalachterstand, allemaal erg belangrijke zaken". 

Maar meer kinderverzorgsters in de kleuterklassen, extra zorgleerkrachten in het lager onderwijs en bijkomende ondersteuning voor de directeurs in het basisonderwijs. Het kost allemaal veel geld, beseft ook Jo De Ro. 

"Daarom is het misschien een denkspoor om te kijken of de volgende regeerperiode niet de interne solidariteit kan spelen en we het geld een beetje beter verdelen, met wat meer voor het basisonderwijs en wat minder voor het secundair onderwijs", zegt hij.  De Ro hoopt dat bij de regeringsvorming daarover met andere partijen een open gesprek zonder taboes kan worden gevoerd. 

Hoe geef je elk kind alle kansen om te leren en vooruit te gaan in het onderwijs? De verschillende partijen schuiven soms verschillende wegen naar voor om dat te bereiken. 

Voor SP.A is het duidelijk: er moet - naar het voorbeeld van het basisonderwijs - ook een maximumfactuur komen voor het secundair onderwijs. Om te beginnen in de eerste graad van het secundair onderwijs.

"Want het kan toch niet dat de financiële situatie van je ouders bepaalt welke studierichting je volgt", zegt Caroline Gennez.  “Als je kan studeren waar je goed in bent, dan maak je veel vooruitgang, dan zal dat op termijn de schoolse uitval vertragen en zelfs verlagen".

Maar een maximumfactuur betekent dat leerlingen bijvoorbeeld een deel van het schoolmateriaal gratis van de school zullen krijgen en dus moeten de scholen dan extra werkingsmiddelen krijgen. Zo’n 30 tot 35 miljoen euro per jaar, berekende de SP.A. "Eigenlijk een klein bedrag om financiële drempels weg te werken", zegt Gennez. 

Andere partijen willen vooral inzetten op het leren van Nederlands. De beste manier om snel mee te kunnen op school en geen achterstand op te lopen, luidt het.  N-VA, Open VLD en Vlaams Belang geloven in taalbaden die anderstalige  kinderen helemaal onderdompelen in het Nederlands. N-VA wil er zelfs extra middelen voor uittrekken. 

CD&V ziet vooral heil in taalcoaches die de kwaliteit van het taalonderwijs, vooral in de basisschool een fikse duw moeten geven. Een 'taalturbo' noemt Jan Durnez het. "Een taalcoach zal het hele taalonderricht op een school monitoren", zegt hij, "en daarbij ook leerkrachten helpen om een traject uit te stippelen voor bepaalde leerlingen". 

Daar kunnen ook taalbaden inzitten die leerlingen tijdelijk onderdompelen in het Nederlands. Maar wat we in elk geval willen vermijden, zegt Durnez, is segregatie: “We willen niet dat die anderstalige leerlingen geïsoleerd worden en niet meer tot een klasgroep zouden behoren of niet meer bij hun vriendjes in de klas zitten". 

Ook Open VLD vindt de kennis van de Nederlandse taal erg  belangrijk, zegt Jo De Ro, maar dat wil daarom niet zeggen dat je kinderen ook geen andere talen kunt leren. "Meerdere vreemde talen kennen is belangrijk en je kunt daar best zo vroeg mogelijk mee beginnen".

Daarom pleit Open VLD ervoor om in het basisonderwijs, net zoals nu al mogelijk is in het secundair onderwijs, bijvoorbeeld wereldoriëntatie of techniek een stukje in het Engels of het Frans te geven. "Want taalonderwijs is voor ons symbool van excellent onderwijs", zegt De Ro. 

Geef scholen met veel kansarme leerlingen voorrang bij het bouwen van moderne schoolinfrastructuur, zegt Elisabeth Meuleman van Groen. "Op die manier wordt het ook voor kansrijke ouders aantrekkelijk om voor die scholen te kiezen".

"Projecten, zoals School in Zicht, waarbij een groepje kansrijke ouders kiest om hun kinderen naar een concentratieschool te sturen, willen we aanmoedigen omdat we op school een sociale mix van kansrijke en kansarme kinderen willen bevorderen", zegt Meuleman. Volgens haar is dat essentieel voor gelijke onderwijskansen en zal het ook de kwaliteit van het onderwijs verhogen voor alle kinderen. 

Scholen verplichten tot een sociale mix van kansrijke en kansarme leerlingen, werkt niet, zegt Koen Daniëls van N-VA.  Daarom willen we er ook van af bij de inschrijvingen in het basisonderwijs. Nu wordt daar gewerkt met een lijst van kansrijke en een lijst van kansarme kinderen, de zogenaamde dubbele contingentering. 

Maar daardoor kunnen ouders soms met hun kind niet terecht in de school van hun voorkeur, zegt Daniëls, alleen omdat ze niet het juiste profiel hadden.  N-VA pleit dan ook voor de afschaffing van die dubbele contingentering en een echte vrije schoolkeuze voor de ouders. 

CD&V en Vlaams Belang zetten allebei moderne schoolgebouwen in hun top 3. Voor de volgende regeerperiode moet daar tegen 2024 opnieuw 500 miljoen euro extra per jaar voor bijkomen. Want moderne schoolinfrastructuur zal ook de kwaliteit van ons onderwijs ten goede komen, luidt het. 

SP.A en Vlaams Belang pleiten voor gestandaardiseerde toetsen om op geregelde tijdstippen (bijvoorbeeld na de eerste graad, tweede en derde graad  van het secundair onderwijs) de kwaliteit van het onderwijs te meten. De examens moeten scholen inzicht geven in de leerwinst van hun leerlingen en scholen toelaten om te zien of ze er voor-of achteruit op gaan.