Cipiers leggen het werk neer: minder dan de helft opgedaagd in Vlaamse gevangenissen

ACV en ACOD hebben opgeroepen tot een 48 urenstakingen vanaf gisterenavond. Vandaag en morgen zijn vijf ledenconcentraties voorzien. Vandaag komt het personeel samen in Merksplas, Lantin en Sint-Gillis om te protesteren tegen het personeelstekort, de overbevolking en andere problemen.

Voor de hele actie tot nu toe, sinds de start maandagavond om 22 uur, bedraagt de bezettingsgraad onder de cipiers in de Vlaamse strafinstellingen 33,2 procent (nacht, ochtendshift, dagdienst en namiddagdienst). In de cijfers zit ook de Brusselse gevangenis van Sint-Gillis.

“Er zijn verschillende inrichtingen waar minder dan 50 procent aanwezig is. De actie in Vlaanderen wordt opgevolgd”, zegt woordvoerster Kathleen Van De Vijver. De hinder is het grootst in Dendermonde, Hasselt, de twee Leuvense gevangenissen, Oudenaarde en Sint-Gillis. In Dendermonde is maar 12,5 procent van de cipiers aanwezig tijdens de ochtendshift. In Leuven Centraal is dat 14,7 procent en in Hasselt 15,5 procent. In Oudenaarde daagde 16,7 procent op. In Leuven Hulp ligt de aanwezigheid op 21,1 procent en in Sint-Gillis op 21,8 procent.

In de strafinrichtingen van Antwerpen, Beveren, Brugge, Gent, Merksplas, Turnhout en Wortel daagde tussen 25 en 50 procent van het geüniformeerd personeel op voor de ochtendshift. 

In de Franstalige instellingen (behalve Sint-Gillis) werd de staking deze namiddag goed opgevolgd. Slechts 46,29 procent was om 14 uur aan het werk volgens de cijfers van de penitentiaire administratie. ‘s Ochtends om 6 uur was 44,23 procent aan de slag gegaan. In Lantin (Luik) was er ‘s morgens om 8 uur een grote bijeenkomst van de actievoerders.

Slechts 32,61 procent van de cipiers ging daar aan de slag en om 14 uur was er nog maar 25,81 procent van het personeel aan het werk. In Vorst bedroeg de aanwezigheid vandaag amper 15,38 procent, in Ittre kwam 27,66 procent opdagen. De politie kwam ter versterking opdagen in Lantin (16), Vorst (11) en Paifve (3). Alleen in de gevangenis van Namen werd de staking minder gevolgd, daar was 74,19 procent aan de slag in de namiddagshift. 

De misnoegdheid is dan ook groot, zegt Gino Hoppe van de socialistische vakbond ACOD. "We hebben een evaluatie gedaan van vijf jaar Geens, en daaruit blijkt dat wat de minister beweert, niet overeenkomt met de realiteit." De vakbonden willen met de actie een sterk signaal geven dat de minister van Justitie in de volgende legislatuur de zaken anders moet aanpakken.

Ook klaagt Hoppe de onveiligheid in de gevangenissen aan. "Ik veronderstel dat de man in de straat ervan uitgaat dat de gevangenissen veilig zijn en dat wie daar binnen zit niet naar buiten kan. Maar in sommige gevangenissen laat de beveiliging te wensen over", zegt de vakbondsman.

De vakbonden klagen onder meer het personeelstekort aan en de achterstand van de op te nemen vakantiedagen.

Ook volgens Filip Dudal van ACV-Openbare Diensten moet de actie een belangrijk signaal geven aan minister van Justitie Koen Geens. “De ontevredenheid is zeer groot, de mensen zijn de besparingen zo beu”, dixit Dudal. “Dit is een signaal naar de huidige minister van Justitie, die blijkbaar de ambitie heeft opnieuw minister van Justitie te worden: we zien de besparingen niet meer zitten.”

Dudal zegt nog dat het personeel geen extra middelen vraagt, maar wel datgene dat afgesproken is. Justitie moet de middelen krijgen om optimaal te kunnen werken, besluit hij.

In een schriftelijke reactie zegt minister Koen Geens de acties van de bonden te betreuren. “Tijdens deze legislatuur zijn de besparingen op aanwervingen teruggedraaid en is er blijvend gerekruteerd”, benadrukt hij. Sinds 2014 zijn er in de gevangenissen 1.403 nieuwe personeelsleden gestart. De uitstroom blijft groot, stipt Geens aan, maar er zijn op korte termijn nog 137 aanwervingen gepland. Hoe dan ook: “Op een kader van 6.825 zijn er op dit ogenblik 6.639 voltijdse equivalenten in de bewaking aanwezig”.

Tegelijk is volgens de minister het budget voor het gevangeniswezen stabiel gebleven op 560 miljoen euro en zijn er heel wat maatregelen genomen om de overbevolking terug te dringen. Tijdens de legislatuur was er een “duurzame daling” van 1.300 gedetineerden, onder meer door geïnterneerden te laten uitstromen naar forensisch psychiatrische centra en veroordeelden zonder verblijfspapieren vervroegd naar hun land van herkomst terug te sturen. Voor de Raad van State zijn verschillende procedures hangende wat betreft de bouw van nieuwe gevangenissen.

Verder werd het personeelsstatuut verbeterd en is een betere bescherming tegen klachten en gerechtelijke procedures wettelijk verankerd. Opleiding kreeg volgens Geens een belangrijke plaats en de functie-invulling van de job van penitentiair beambte wordt opgewaardeerd.

 Geens vermeldt ook nog dat de wet die de minimale dienstverlening invoert op 11 april in het Staatsblad is verschenen. Tegen 1 oktober moet elke gevangenis - en dit in overleg met de vakbonden - een specifiek plan opstellen.