Net als Christophe Lambrecht sterven jaarlijks zo’n 10.000 Belgen aan plots hartfalen

Zondag overleed StuBru-presentator Christophe Lambrecht op 48-jarige leeftijd onverwacht na hartproblemen. Lambrecht is een van de ongeveer 10.000 mensen per jaar die plotseling overlijden als gevolg van een hartaandoening. 

Vandaag lijden zo’n 250.000 personen in ons land aan hartfalen, een van die aandoeningen. Daarbij pompt het hart niet hard genoeg. Dat leidt tot kortademigheid en duizeligheid en beperkt de patiënt om inspanningen te doen. Het kan op termijn tot een hartstilstand leiden. Een op de vijf Belgen loopt het risico om tijdens zijn leven hartfalen te ontwikkelen. Van de Belgen die aan hartfalen lijden, overlijdt bijna de helft binnen vijf jaar.

Erfelijkheid

Een risico van 20 procent is niet min. “Wie al een hartinfarct had of een stent heeft laten plaatsen, ontwikkelt in de jaren erna vaak hartfalen”, zegt cardioloog Walter Droogné (UZ Leuven), voorzitter van de Belgian Working Group for Heart Failure (BWGHF), die de actie organiseerde. “Verder spelen risicofactoren mee, zoals een hoge bloeddruk of cholesterol. Gezond leven is de boodschap: een goede conditie, niet roken, en op het gewicht letten.”

Ook erfelijkheid speelt een rol, zegt cardioloog Pedro Brugada (UZ Brussel). “Daarop kun je mensen vroegtijdig screenen, desnoods via genetisch onderzoek. Je moet niet wachten tot het hart al volledig versleten is.” 

Brugada benadrukt dat geen enkele risicofactor volledig te vermijden is. “Een risico van nul procent bestaat niet, en de scans zijn niet feilloos. Zelfs zonder hart- en vaatziekten in de familie en met een gezonde levensstijl kun je een afwijking hebben. Maak dat iedereen op tijd zijn cholesterol en bloeddruk laat meten. Een CT-scan kost ook veel minder dan de hospitalisatiekosten achteraf.”

Inspanningsproef

De vraag naar screenings is al vaker geopperd, maar Droogné tempert de verwachtingen. “Een scan vergt veel inzet van mensen en middelen, maar de resultaten zijn nog niet accuraat genoeg.” 

Een hartpatiënt van Droogné vertelde gisteren zijn verhaal op het beursplein. Koen (46) lijdt al enkele jaren aan hartfalen. “In het begin denk je: ik word ouder, ik heb misschien een pintje te veel gedronken, ik kan niet meer zo goed mee.” 

Het vele sporten dat Koen gewend was, lukte niet meer. “Ik ben bij de cardioloog te rade gegaan. Mijn dossier kwam één op één overeen met dat van mijn vader, die twee jaar eerder een hartinfarct kreeg. Toen was het volle paniek.” 

Door een genetische aandoening pompt Koens hart niet hard genoeg. Een externe hartpomp neemt het nu van hem over. “Iedereen screenen is misschien niet nodig. Als je twijfelt, zou je naar een cardioloog moeten gaan voor een inspanningsproef.”

Thuiszorg

Als de pompfunctie van het hart het eenmaal laat afweten, is de ziekte chronisch. Droogné: “Hartfalen is nog niet geneesbaar, maar we kunnen de weerslag voor de patiënt wel beperken. Daarvoor moet de gezondheidszorg beter georganiseerd worden.” 

De BWGHF vraagt om gespecialiseerde verpleegkundigen die hartpatiënten thuis kunnen begeleiden. “Er bestaan al oncologische verpleegkundigen, waarom kan dat niet voor hartfalen? Thuiszorg kan veel hospitalisaties vermijden, maar dan moeten de patiënt en zijn familie wel goed begeleid worden.”

Op nieuwe middelen moeten de cardiologen voorlopig niet rekenen. Minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open Vld) geeft aan dat er vandaag al thuiszorg bestaat. “Ze dragen niet de specifieke titel van hartverpleegkundige, maar ze bieden wel geïntegreerde zorg in overleg met de patiënt. Screenings helpen vooral om bepaalde erfelijke oorzaken te herkennen. Heel wat andere oorzaken vind je er niet in terug. Vooral de klassieke aanbevelingen zijn belangrijk: voldoende bewegen, matigen met alcohol, niet roken. En als je iets merkt, zoals kortademigheid of gezwollen ledematen, meteen naar de huisarts gaan.”