Geen tijd meer om brexit nog te regelen: Britten op 23 mei naar de stembus voor Europese verkiezingen

Als er al een akkoord over de uitstap uit de EU gevonden zou worden voor 23 mei, dan nog volstaan de twee weken die er nog resten niet om het akkoord op tijd om te zetten in wetteksten. “We hadden heel hard gehoopt dat we onze exit geregeld zouden krijgen zodat de verkiezingen niet hadden moeten plaatsvinden”, aldus Lidington in een mededeling. “Maar wettelijk moeten we ze organiseren.”

De Britse premier Theresa May vroeg en kreeg enkele weken geleden uitstel van de brexit tot 31 oktober, maar de regering bleef erbij dat een vroegere EU-uitstap altijd nog mogelijk was, als de Conservatieve partij en Labour een akkoord zouden vinden. Dat is er echter nog altijd niet.

De Europese verkiezingen vinden van donderdag 23 tot zondag 26 mei plaats. De meeste landen trekken op zondag naar de stembus, maar onder andere de Britten en de Nederlanders doen dat al op donderdag. De Britten mogen 73 van de 751 parlementsleden kiezen. Lidington voegt er in zijn mededeling aan toe dat hij hoopt dat de Britse parlementsleden hun zetel nooit zullen hoeven op te nemen, waarmee hij de nieuwe deadline voor de onderhandelingen met Labour op 2 juli legt.

Europees Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker neemt het zichzelf kwalijk dat hij tijdens het referendum over de brexit niet is tussengekomen. “We hadden moeten interfereren én interveniëren. We zouden als enigen de leugens die toen circuleerden hebben doorprikt.” In de aanloop naar Europadag op 9 mei en de informele Europese top in het Roemeense Sibiu en vlak voor de Europese verkiezingen was het vanmiddag in Brussel tijd om het bilan van de Commissie-Juncker op te maken, en een toekomstplan naar voren te schuiven.

Al bij al ziet dat bilan er goed uit, vindt Juncker. “Bij mijn aantreden heb ik drie prioriteiten naar voren geschoven: jobs, groei en investeringen. We hebben die beloftes gehouden”, zei hij. De Commissievoorzitter klopt zichzelf ook op de borst voor het stabiliseren van de euro na de zware crisis en de problemen met Griekenland, de nieuwe databeschermingsregels en de beter gecontroleerde digitale omgeving.

Maar Juncker heeft ook fouten gemaakt, gaf hij toe. De brexit is er daar één van. “Ik heb te goed geluisterd naar de Britse regering, toen onder leiding van premier David Cameron”, zei Juncker. De toenmalige Britse regeringsleider had de Europese leiders in 2016 voorgespiegeld dat hij het referendum over het lidmaatschap van de Europese Unie zou winnen als Brussel zich niet zou mengen, maar dat gebeurde niet. “De toenmalige premier heeft mij gevraagd niet te interfereren in de campagne, maar dat was een fout. We hadden moeten interfereren én interveniëren. We zouden als enigen de leugens die toen circuleerden hebben doorprikt. Ik was fout om op dat belangrijke moment te zwijgen.”

Juncker heeft ook spijt van zijn late reactie op de Luxleaks-affaire, die helemaal aan het begin van zijn mandaat losbrak, zei hij.

Het grootste succes van de Commissie is de redding van Griekenland. “Ik ben er trots op dat we Griekenland in de eurozone hebben kunnen houden, ondanks alle kritiek en druk om het anders aan te pakken.”

De Commissievoorzitter is zelf geen kandidaat meer voor de Europese verkiezingen, maar roept de kiezers wel op om “na te denken” over hun stem. “Dit is de grootste transnationale verkiezing ter wereld. Wie kiest, moet zich afvragen: als iedereen stemt zoals ik stem, wat is dan de uitkomst? Als iedereen op extremisten stemt, hoe ziet het politieke bestel in Europa er dan uit?” Juncker roept de kandidaten ook op om extremisten en populisten te bestrijden, “maar niet met goedkope slogans en persoonlijke aanvallen”.

De verschillende politieke fracties in het Europees parlement schuiven elk een Spitzenkandidat naar voren om Juncker op te volgen aan het hoofd van de Europese Commissie. Het Europees parlement houdt vast aan die kandidaten, maar de kans bestaat dat die in het politieke spel verloren gaan en de lidstaten zelf bepalen wie welke stoel krijgt na de verkiezingen. “Ze hebben het de vorige keer geprobeerd en het zal ze ook de volgende keer niet lukken”, zei Juncker daarover. De Luxemburger is de eerste Spitzenkandidat die het tot Commissievoorzitter schopte.