Volgens EU-leiders is ondanks de geschillen eenheid nodig: ‘De rest van de wereld slaapt niet’
De Europese leiders zijn vanmiddag begonnen aan een top over de toekomst van de Europese Unie. Zij willen een boodschap van eenheid afgeven, maar zelfs het lentezonnetje in het Roemeense stadje Sibiu kan het gevoel van onzekerheid niet wegnemen. De aanhoudende brexitperikelen, de opkomst van het populisme, de rivaliteit met grote mogendheden die confrontatie boven coöperatie verkiezen en onderlinge meningsverschillen spelen Europa parten.
“Het gevoel van onzekerheid kan alleen overwonnen worden als de EU eendrachtig optreedt en als de leiders van Europa een duidelijke boodschap afgeven dat zij door willen gaan met de Europese integratie.” Dat zei de Roemeense president Klaus Iohannis voorafgaand aan de top. Hij is afkomstig uit Sibiu.
De Duitse kanselier Angela Merkel zei bij aankomst dat er een verklaring komt waarin de leiders zullen zeggen dat zij er, ongeacht alle politieke verschillen, van overtuigd zijn dat gemeenschappelijke handelen beter is voor de vrede, welvaart en Europa’s statuur in het buitenland. “De rest van de wereld slaapt niet.”
De leiders van de 27 EU-landen (de Britse premier May is er niet bij) zullen op de informele top een eerste aanzet geven tot het opstellen van een strategische agenda voor de periode 2019-2024. In juni willen zij de discussie afronden. De agenda moet dienen als richtsnoer voor de nieuwe Europese Commissie, het nieuwe Europees parlement en de benoeming van een vijftal nieuwe topfunctionarissen.
Donderdag worden er nog geen besluiten genomen. Eerst moet de kiezer over twee weken spreken in de verkiezingen voor een nieuw Europees parlement. Als men voorafgaand daaraan al een programma voor de toekomst zou presenteren, zou dat de nationalistische en populistische partijen in de kaart spelen die menen dat de EU ondemocratisch is.
Sibiu kan wel een eerste indicatie geven of het moeilijk zal worden de bestaande meningsverschillen te overbruggen. Er heerst verdeeldheid op veel terreinen: de migratie, de versterking van de eurozone, de rechtsstaat, de democratische waarden, het klimaat en de economie De onderliggende vraag bij al die kwesties is: meer of minder integratie.
Interessant kan bovendien de discussie worden over het invullen van vijf belangrijke EU-functies. Er moeten dit jaar opvolgers worden benoemd voor EU-president Donald Tusk als hoogste vertegenwoordiger van de lidstaten, Europees-Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker, voorzitter van het Europees parlement Antonio Tajani, president van de Europese Centrale Bank Mario Draghi en EU-Buitenlandchef Federica Mogherini. De leiders willen een leidende rol spelen bij deze benoemingen. Dat kan leiden tot een botsing met het Europees parlement, met name bij het kiezen Junckers opvolger. Daarvoor zijn de Duitse christen-democraat Manfred Weber en de Nederlandse sociaal-democraat Frans Timmermans kandidaat. In 2014 was er veel strijd over de benoeming van Juncker tussen de leiders en het parlement.