‘Haal Belgische kinderen nú terug uit Koerdische kampen’: 150 academici schrijven open brief

“Het is gewoon gestoord aan het worden hier.” In een audioboodschap aan haar familie in België laat een vrouw haar angst horen over wat er gebeurt in het Koerdische kamp Al Hol. “We waren aan het slapen, tot we vrouwen hoorden roepen: ‘Dawla Islamiyah baqiya’ (‘Islamitische Staat blijft’, BST). Daarna hoorden we schoten. Het kamp is verdeeld in het oude gedeelte, waar wij zitten, en het nieuwe met de mensen uit Baghouz. En die kwamen ons gisteren aanvallen omdat we geen IS meer zijn. Ze wilden ons doden, maar de Koerden hebben hen tegengehouden, beweren ze.”

In enkele maanden tijd is de bevolking in Al Hol verdubbeld, tot meer dan 73.000 mensen. 90 procent van hen zijn kinderen en vrouwen, van wie een deel erop gebrand is om voort te vechten. Dat bevestigt ook criminologe Marion van San, die voor haar onderzoek contact houdt met veel moeders in de kampen en het audiobericht liet horen.

De situatie in de kampen verslechterde na de val van Baghouz, waarmee IS zijn laatste stukje territorium verloor. “Omdat veel vrouwen zich radicaal gedroegen in de kampen hebben de autoriteiten besloten om de kampen tijdelijk te sluiten voor de buitenwereld”, zegt het Koerdisch Instituut in Brussel. Dat zorgde er ook voor dat het team van VUB-artsen en -psychologen, dat op eigen houtje kinderen van Belgische jihadisten wilde verzorgen én repatriëren, zijn operatie nog niet kon uitvoeren. De Koerden gaven geen toestemming.

Voor 150 academici is het een extra signaal om de druk op te voeren. In een open brief roepen ze de Belgische overheid op om de kinderen terug te halen. Ze vragen om in het belang van het kind ook de moeders over te brengen. “Maar als het repatriëren van de moeders uitgesloten is, dan moeten we er resoluut voor kiezen om die kinderen in leven te houden door hen te repatriëren. Er zijn geen argumenten om die kinderen niet terug te brengen”, zegt Marijke Van Buggenhout, criminologe aan de VUB en een van de initiatiefnemers.

Marion van San, die de brief ook ondertekende, stelt dat er een veiligheidsbelang kan zijn om de moeders te repatriëren. “Hier bij ons kan je hen tenminste berechten. Er zullen vrouwen zijn die afstand doen van die IS-ideologie, en er zullen zijn die dat niet doen, maar dan heb je ze tenminste gelokaliseerd en een minimum aan controle over hen. Er zijn er die de Staatsveiligheid altijd in de gaten zal moeten houden.”

Europese repatriëringen

Intussen zou de situatie stilaan normaliseren en is er weer iets meer toegang tot het kamp. Dinsdag zijn zo zeven weeskinderen overgebracht naar hun Zweedse grootvader in Irak, die groen licht heeft om met hen terug naar Zweden te reizen. Zijn dochter had zich met haar echtgenoot aangesloten bij IS, maar beiden zouden omgekomen zijn.

Ook andere Europese landen hebben al onderdanen overgebracht. Frankrijk bracht in maart vijf weeskinderen over en maakte gisteren bekend dat het werkt aan nieuwe repatriëringen. Kosovo ging enkele weken geleden een stap verder. Met Amerikaanse hulp bracht het 74 kinderen en 32 vrouwen over, maar ook 4 mannen, die onmiddellijk werden aangehouden. “Dit toont aan dat waar een politieke wil is, ook een diplomatieke weg is”, zeggen de academici in hun brief.