Trump zet Chinezen verder onder druk: drie scenario’s voor het verloop van de handelsoorlog
Meteen nadat de Amerikaanse president Trump vrijdag besloot de importtarieven op 200 miljard aan Chinese producten te verhogen van 10 naar 25 procent, kondigde China tegenmaatregelen aan. Waarschijnlijk zullen de Chinezen hun tarieven op Amerikaanse importen verhogen, of de toegang van de VS tot bepaalde markten beperken. Hiermee escaleert de handelsoorlog die Trump een jaar geleden begon.
Trump begon de handelsoorlog om het enorme Amerikaanse tekort van 419 miljard in de handel met China te beperken: 525 miljard aan import versus 106 miljard aan export. Trump heeft op 50 miljard dollar aan Chinese export al een tarief van 25 procent gelegd. Voor 200 miljard aan Chinese spullen – vooral consumentenartikelen als telefoons, speelgoed en kleding – gaat het tarief nu omhoog naar 25 procent. Als China niet overstag gaat, zal voor de resterende 275 miljard aan Chinese importen ook een tarief van 25 procent gaan gelden. De VS eisen dat China de eigen markten openstelt, een einde maakt aan de vermeende diefstal van intellectueel eigendom en vrijwillig het handelsoverschot beperkt.
Drie mogelijke dingen die Trump hiermee beoogt:
Hij wil de impasse in de onderhandelingen doorbreken
De Chinezen zijn harde onderhandelaars en komen steeds met nieuwe eisen. Trump kondigde de huidige verhogingen al aan op 1 januari. Hij stelde ze echter telkens weer uit omdat de Chinezen bereid leken water bij de wijn te doen, om de onderhandelingen vervolgens gecompliceerder te maken met aanvullende voorstellen. Trump denkt dat de Chinezen de huidige tarieven niet zo heel erg vinden en een akkoord op de lange baan willen schuiven. Door ze nu te verhogen, dwingt hij de Chinezen ja of nee te zeggen tegen wat hij “de moeder van alle handelsakkoorden” heeft genoemd.
In de praktijk hebben de Chinezen nu enkele weken de tijd om alsnog hun handtekening onder de afspraken te zetten, omdat de nieuwe tarieven alleen gelden voor goederen die nog in China zijn. De goederen die al ingescheept zijn op weg naar de VS vallen daar niet onder. De onderhandelingen gaan daarom ondanks de nieuwe tarieven gewoon door. Uitgerekend donderdag arriveerde een Chinese handelsdelegatie in Washington voor nieuwe onderhandelingen.
Hij wil zijn populariteit opvijzelen om binnenlandse redenen
Oorlogen zijn niet per definitie slecht voor de populariteit van een president. Dat geldt zeker voor handelsoorlogen waarbij geen doden of gewonden vallen. Als Trump blaast, is dat goed voor het imago van de president, zo blijkt uit onderzoeken. Door de tarieven op Chinese importen te verhogen laat hij zien dat het hem menens is. Hij slaat daarbij waarschuwingen in de wind dat de handelsoorlog de hele wereldeconomie in gevaar brengt (de economieën van China en de VS vormen 40 procent van de totale wereldeconomie) en zelfs tot een recessie kan leiden. In een week tijd is door de dreigende tweets van Trump al 1,3 biljoen dollar verloren gegaan op de effectenmarkten door dalende aandelenkoersen. “Dat is 13 miljard dollar voor elk woord van zijn tweets”, rekende Bloomberg uit.
Hij denkt echt dat hij met een uitputtingsslag de oorlog kan winnen
Het gaat niet slecht met de Amerikaanse economie, ondanks de Amerikaanse importheffingen van 10 procent op Chinese producten en de Chinese tegenmaatregelen met heffingen van 5 tot 10 procent op 60 miljard aan Amerikaanse producten. In het eerste kwartaal groeide de Amerikaanse economie met 3,2 procent op jaarbasis, veel hoger dan economen hadden verwacht. Ook de inflatie is door de duurdere Chinese import nauwelijks gestegen. Trump denkt daardoor nog wel een stapje te kunnen zetten. Hij beweert dat de importheffingen slechts een kleine impact hebben op de kostprijs van Chinese producten in de VS. De extra kosten worden “grotendeels gedragen door China”, zegt hij.
Niet alle Amerikaanse bedrijven zijn het met hem eens. Zij zeggen dat de tegenmaatregelen de Amerikaanse economie – met name Amerikaanse sojaboeren – al 1 miljard dollar per dag kosten. Trump denkt dat de Chinezen er meer last van zullen hebben. Die hebben export nodig om hun groei boven de 6 procent per jaar te houden. Volgens berekeningen van het IMF kost de handelsoorlog de Amerikaanse economie een groei van 0,6 procentpunt en de Chinese economie 1,5 procentpunt. Als de Chinezen van de onderhandelingen weglopen omdat ze de eisen van Trump te gortig vinden, zullen beide landen hun wonden moeten likken.