Hoe lager op de sociale ladder, hoe slechter de fysieke en mentale gezondheid
Meten is weten: alle ziekenfondsen in ons land hebben hun gegevens samengelegd en bevestigen wat uit vele andere studies blijkt. Je plaats op de sociale ladder, bepaalt het risico op gezondheidsproblemen. Toegang tot zorg speelt daarin een belangrijke rol, maar dat is niet het enige. Ook je levensomstandigheden spelen mee.
Het nieuwe onderzoek is van het Intermutualistische Agentschap (IMA). Dat zijn alle 7 ziekenfondsen samen. Ze leggen over tal van onderwerpen hun gegevens samen. Deze keer bekeek het IMA voor de volledige Belgische bevolking de sociale ongelijkheid op het vlak van gezondheid.
De resultaten blijven opmerkelijk, ook al bevestigen ze vooral veel andere wetenschappelijk studies: hoe lager op de sociale ladder, hoe slechter de fysieke en mentale gezondheid. Wie in armoede leeft, wordt meer geconfronteerd met ernstige en chronische ziektes en heeft meer kans om in de invaliditeit terecht te komen.
Het terugdringen van de ongelijkheid op het vlak van gezondheid vereist een betere financiële toegankelijkheid van de zorg
Het verschil tussen de armsten en rijksten is ontstellend: mensen die in de armste wijken wonen hebben 56 procent meer risico om binnen het jaar te sterven dan mensen die in de rijkste wijken wonen. De onderzoekers leggen de oorzaken niet enkel bij de toegang tot gezondheidszorg, maar ook de hardere levensomstandigheden.
Gezondheidspreventie bereikt de armsten ook een pak minder dan de rest van de bevolking. Zelfs als het gratis is - zoals bevolkingsonderzoeken of preventieve tandheelkundige zorg voor kinderen - dan vormt het nog geen garantie voor een effectieve en gelijke toegang voor iedereen.
Maar er is ook goed nieuws
Uit de gegevens van huisartsen blijkt dat de toegang wél gelijk verdeeld is. Het wijkgezondheidscentrum heeft de voorkeur voor wie zich onderaan de sociale ladder bevindt en er is ook een voorkeur voor huisbezoeken te zien bij die groep.
Meten is weten, maar wat doe je er mee?
Alle onderzoeken wijzen in dezelfde richting. Dit nieuwe onderzoek is dus geen uitzondering. "Het terugdringen van de ongelijkheid op het vlak van gezondheid vereist een betere financiële toegankelijkheid van de zorg", legt onderzoekster Birgit Gielen van het IMA de vinger op de wonde.
Maar het gaat niet om de organisatie van gezondheidszorg alleen. Ook andere factoren van sociale ongelijkheid spelen mee.
De ongelijke gezondheid is het gevolg van àlle sociale ongelijkheden samen. "Met wat we nu weten moet health in all policies ons nieuw motto zijn", aldus Gielen "Dat betekent dat het noodzakelijk is om alle levensomstandigheden zoals huisvesting, kinderopvang, toegang tot arbeidsmarkt en onderwijs te analyseren en in vraag te stellen."