In 2017 wil het Brussels gewest dat de toegang tot de hoofdstad via de E40 vanuit Luik en Leuven op een beperkt aantal rijstroken gebeurt. De Brusselse regering had in 2010 een plan opgesteld voor het gebied rond de omroepgebouwen van VRT-RTBF aan het A. Reyerslaancomplex.

De E40 zou volgens dat plan vanaf Kraainem teruggebracht worden van zes tot vier rijstroken, waardoor een grote laan zou ontstaan waar op de vrijgekomen ruimte plaats is voor bussen en fietsers. De kantoorgebouwen langs de Kolonel Bourgstraat moeten plaatsmaken voor nieuwe woningen, terwijl er parallel met de August Reyerslaan een nieuwe laan zou aangelegd worden. Een deel van de groene zone van het terrein van de openbare omroepen VRT en RTBF zal worden omgevormd tot een publiek park.

Ook in omgekeerde richting, om Brussel te verlaten, zou het aantal rijstroken terugzakken naar vier.

Het plan van het Brusselse Gewest om in 2017 de nieuwe verkeerssituatie in te voeren, lokt uiteenlopende reacties uit. Touring vindt het “waanzin” en vraagt zich af het of het mobiliteitsbeleid niet beter in de handen van experts wordt gelegd dan bij “kortzichtige politici”.

Geen alternatief

Touring laat vandaag in een persbericht weten dat het de plannen van de Brusselse regering “de omgekeerde wereld” vindt. Voor de mobiliteitsorganisatie past dit in een duidelijk beleid van het gewest om “het wegverkeer zodanig te stremmen en kunstmatige files te creëren”.

Touring vraagt zich dan ook af of het terugbrengen van het aantal rijstroken een doel op zich is, aangezien er geen goed alternatief voor handen is.

Concurrent VAB heeft het over een “vrij logische keuze, je ziet dat in tal van andere Europese grootsteden de auto’s van pendelaars uit het centrum worden geweerd”, zegt woordvoerder Maarten Matienko.

Maar het grote verschil met die andere steden, zoals Oslo en Londen, is dat daar wel een degelijk alternatief voorzien is voor de pendelaars.

Honingmaatregel

“In Brussel heeft men nu al de azijnmaatregelen genomen, nu wordt het tijd om werk te maken van de honingmaatregelen.” Zo’n honingmaatregel kan volgens Matienko het Gewestelijk ExpresNet rond de hoofdstad zijn. “De implementatie hiervan duurt veel te lang. Daaruit kan je afleiden dat ons mobiliteitsbeleid niet daadkrachtig is.”

Touring stelt dat de Brusselse overheid het wegverkeer doelbewust stremt. “Deze Brusselse regering heeft sedert haar aantreden niets anders gedaan dan wegen versmald of verkeersvrij gemaakt (Reyerslaan, Louizapoort, Fonsnylaan, enz.). Van de veel en lang beloofde alternatieven zoals overstapparkings, uitbreiding metro, verkeersdoorstroming op de Kleine Ring en hoofdwegen, nog altijd niets in huis is gekomen.”

Uit verschillende onderzoeken blijkt Parkway-plan voor de E40 de verkeerscapaciteit niet spectaculair zal doen stijgen of dalen. Ook nu heeft de E40 slechts drie rijstroken na de kruising met de Ring. Even verder worden dat er zes, maar voor de ingang van de tunnels zijn dat er opnieuw drie. En het is voornamelijk in de buurt van de Ring dat er files ontstaan. Eens in de Reyerstunnel gaat het verkeer overigens op twee rijstroken.

Weinig extra hinder

De Vlaamse regering maakt zich voorlopig weinig zorgen over het schrappen van twee van de zes rijstroken om vanuit Vlaanderen Brussel binnen te rijden. Een gelijklopende analyse werd in november 2014 door Vlaams minister van Mobiliteit Ben Weyts (N-VA) gemaakt.

“De originele studie van 2010 zag geen negatieve impact op de E40 langs de Vlaamse zijde omdat het verkeer richting Brussel sowieso over een beperkt aantal rijstroken beschikt,” zei Weyts in de Commissie voor Brussel en de Vlaamse Rand van het Vlaams Parlement. “Het is dus al een flessenhals en de Parkway heeft daar weinig invloed op.”

Weyts zegt dat Vlaanderen toen ook zelf een analyse van de verkeerssituatie maakte. “Daartoe werd het verkeer op dinsdag 14 oktober tussen 6 en 9 uur in de ochtend en 16 en 19 uur in de avondspits met dubbele detectielussen in kaart gebracht. Op basis van die meting en met een theoretische capaciteit van 2.200 personenauto’s per uur per rijstrook en een snelheid van 120 kilometer per uur, lijken drie rijstroken in de richting van Brussel te volstaan.”

Impactanalyse nodig

FEBIAC, de federatie die in België en Luxemburg de belangen van de invoerders en producenten van voertuigen vertegenwoordigt, is het daar niet mee eens en vindt dat een dergelijke structurele beslissing niet kan zonder dat de gevolgen ervan becijferd worden en zonder dat er passende en aantrekkelijke mobiliteitsoplossingen worden aangeboden. Volgens Joost Kaesemans is een impactanalyse zeker noodzakelijk.

“Overstapparkings, multimodale hubs, een vlot hoofdwegennet, veilige tunnels, comfortabele metro- en buslijnen, performante autodeelprojecten,… eerst moet er een volwaardig alternatief zijn voordat de capaciteit op hoofdwegen zoals de E40 eventueel kan worden beperkt. De dagelijkse files bewijzen dat er absoluut geen capaciteitsoverschot is vandaag”, zegt Joost Kaesemans.

Zonder overleg en alternatief zullen de ochtendfiles richting Brussel een paar kilometer achteruitschuiven en de verliestijden nog verhogen. “Dit is dus allerminst een oplossing. Ook Brussel zelf zal er de prijs voor betalen. Indien ons land de mobiliteit van haar burgers ernstig neemt, wanneer komt er dan een globaal Masterplan Mobiliteit op lange termijn, eerder dan enkel het kortzichtige eigen belang te dienen?”, vindt FEBIAC.

Ook werkgeversorganisatie Voka vindt de plannen van de Brusselse regering om de E40 tussen de hoofdstad en Leuven te reduceren weinig realistisch, zeker als er niet eerst werk wordt gemaakt van alternatieven voor de pendelaars. “Zonder alternatieven spant Brussel de kar voor het paard”, zegt Jean-Paul Van Avermaet, voorzitter van Voka Metropolitan.