Na de tweede dode door legionella: wat is legionella precies en moet u er bang voor zijn?

Legionella is een bacterie die voorkomt in vochtige bodems en water. En dus ook in drinkwater. Meestal is de bacterie slechts in kleine aantallen aanwezig en vormt ze geen gevaar. Maar legionella kan zich ook razendsnel vermenigvuldigen. Dat doet de bacterie het liefst in stilstaand, warm water, bij een temperatuur tussen de 20 en 50 graden Celsius. De tuinslang in de zomer is dan ook een ideale plek voor de legionellabacterie. 

Je kan niet besmet raken met de legionellabacterie door het water te drinken, maar wel door besmette waterdruppels in te ademen. Dat kan als het water verdampt of verneveld is, zoals bijvoorbeeld bij bubbelbaden, airconditioning of in de douche. "Maar de kans dat je besmet raakt, is niet zo heel groot", zegt bacteriologe Katrien Lagrou van het UZ Leuven.

"In België moeten professionele waterinstallaties verplicht maatregelen nemen om legionella te voorkomen. Zo moet het water in de circuits minstens 60 graden zijn. Of moet er bijvoorbeeld chloor aan het water worden toegevoegd."

Legionella is niet overdraagbaar van mens op mens.

Wie toch besmet raakt, kan ziek worden. De symptomen lijken op griep: hoofd- en spierpijn, rillingen, misselijkheid en koorts. Maar legionella kan ook longontsteking veroorzaken.

"Vooral oudere mensen, rokers of mensen met een verzwakt afweersysteem lopen risico om ziek te worden van legionella", zegt professor Lagrou. "Ongeveer 5 tot 8 procent van hen overleeft de infectie niet. Maar ons lichaam heeft normaal gezien voldoende afweermechanismen. De meeste mensen met een gezonde immuniteit zullen niet eens ziek worden. Legionella is ook goed te behandelen met antibiotica."

Toch duiken er af en toe verhalen op van legionella-uitbraken, ook met dodelijke slachtoffers. In ons land is het al van 1999 geleden dat er nog eens een uitbraak zoals nu in Evergem heeft plaatsgevonden. Toen werden 93 mensen ziek nadat ze een handelsbeurs met bubbelbaden hadden bezocht. Vijf mensen overleefden het niet.

Bekijk hieronder een reportage uit Het Journaal van november 1999 over de legionella-uitbraak in Kapellen:

(lees verder onder video)

Sindsdien moeten in Vlaanderen alle gevallen van legionella gemeld worden bij het Agentschap Zorg en Gezondheid. Uit de cijfers daar blijkt dat er vorig jaar 147 legionellabesmettingen werden gemeld. Zeker 12 patiënten overleden aan de gevolgen van legionella. "Het gaat dan om sporadische gevallen. En vaak wordt de bron van besmetting niet gevonden", zegt professor Lagrou.

"Het duurt namelijk normaal 5 à 6 dagen voor de eerste symptomen optreden. In sommige gevallen kan het zelfs tot 19 dagen duren." Het zou dus kunnen dat er ook nu in Evergem nog nieuwe besmettingen opduiken.

De longontsteking die de legionellabacterie kan veroorzaken, wordt ook wel de veteranenziekte genoemd. Die naam is ontstaan toen de bacterie in 1976 werd ontdekt, toen zich een epidemie van longontsteking voordeed onder oud-strijders uit het Amerikaanse leger. Zij logeerden tijdens een reünie in hetzelfde hotel en raakten waarschijnlijk besmet door verneveld water uit de airconditioning.  221 veteranen werden ziek en er stierven uiteindelijk 34 mensen aan een longontsteking. 

• Stel de boiler voor warm water af op 60 graden.
• Laat de tuinslang in de zomer volledig leeglopen voor je het zwembad vult of door de sproeiers loopt.
• Laat de waterleidingen na vakantie of in een vakantiehuisje eerst even doorlopen

Onrust in Evergem, bekijk hieronder de reportage van "Het Journaal":

Wat is legionella precies? Bekijk hieronder de reportage van "Het Journaal":