Celdood van macrofagen voorkomen als therapie voor artritis?
Een internationale samenwerking tussen onderzoekers heeft een nieuw mechanisme geïdentificeerd dat reumatoïde artritis veroorzaakt. De wetenschappers ontdekten dat de dood van macrofagen – een type immuuncel of witte bloedcel – de ziekte kan veroorzaken. Meer nog, ze ontdekten hoe het eiwit A20 de celdood van deze macrofagen kan verhinderen en zo kan beschermen tegen artritis. Deze vondst kan leiden tot nieuwe mogelijkheden voor de behandeling van deze slopende ziekte, zo zeggen de onderzoekers.
Reumatoïde artritis (RA) is een chronische en progressieve ontstekingsziekte die de gewrichten treft. De aandoening veroorzaakt pijnlijke zwellingen die uiteindelijk resulteren in botafbraak en misvorming van de gewrichten.
RA komt voor in 1 tot 2 procent van de bevolking en heeft een negatieve invloed op de levenskwaliteit van de patiënten. Er is geen remedie voor RA, maar de progressie van de ziekte kan vertraagd worden met ontstekingsremmende medicatie.
De biologische mechanismen die de ziekte veroorzaken, zijn nog steeds onduidelijk. Nochtans is het begrijpen van deze mechanismen cruciaal om RA aan te pakken en mogelijke behandelingen te ontwikkelen.
Celdood en ontsteking
Een grootschalige wetenschappelijke samenwerking van de Universiteit van Keulen, VIB, Universiteit Gent, het Biomedical Sciences Research Center ‘Alexander Fleming’ in Athene, en de Universiteit van Tokyo heeft nu een tipje van de sluier gelicht.
Professor Geert van Loo en Arne Martens van VIB-UGent bundelden hun krachten met verschillende internationale groepen om verder te bouwen op eerder onderzoek aan het VIB-UGent Centrum voor Inflammatieonderzoek, waaruit gebleken was dat het eiwit A20 artritis onderdrukt door ontsteking te voorkomen.
In het nieuwe onderzoek wordt nu aangetoond dat deze ontsteking veroorzaakt wordt door het afsterven van macrofagen. Door de celdood van deze macrofagen te blokkeren, waren de onderzoekers in staat de ontwikkeling van artritis in muizen te voorkomen.
“We zijn erin geslaagd de oorzaak van het afsterven van de macrofagen te identificeren en daarenboven om de rol aan te tonen van een specifiek deel van het eiwit A20 bij het voorkomen van celdood en dus van het ontstaan van artritis”, zei professor van Loo in een mededeling van VIB.
“We ontdekten hoe de celdood van de macrofagen een celtype activeert dat medeverantwoordelijk is voor de vernietiging van kraakbeen en botweefsel in artritis", vulde zijn collega dokter Marietta Armaka aan.
Op weg naar nieuwe behandelingen?
Deze studie bevestigt het cruciale belang van A20 in het controleren van ontstekingen, maar illustreert ook dat celdood voorkomen een essentiële anti-ontstekingsfunctie van A20 is, die bescherming kan bieden tegen artritis.
“Vanuit therapeutisch opzicht is dit een erg belangrijke ontdekking omdat het suggereert dat het voorkomen van celdood mogelijk belangrijk is voor de behandeling van RA, tenminste in de groep patiënten waar de dood van macrofagen een belangrijke impuls vormt voor artritis”, zei professor Manolis Pasparakis in de mededeling.
Verschillende farmaceutische bedrijven zijn medicatie aan het ontwikkelen ter preventie van ongewenste celdood. Hopelijk – en op basis van deze studie – kunnen deze medicijnen gebruikt worden om mensen te helpen die lijden aan ontstekingsziekten, zoals reumatoïde artritis.
Doorbraak in onderzoek is geen doorbraak in geneeskunde
Een doorbraak in een onderzoek betekent niet hetzelfde als een doorbraak in de geneeskunde. De verwezenlijkingen van VIB-onderzoekers kunnen de basis vormen voor nieuwe therapieën, maar het traject om die te ontwikkelen, kan nog jaren in beslag nemen.
Dit kan veel vragen oproepen en daarom stelt het VIB een e-mailadres ter beschikking, waar iedereen met vragen over dit en ander medisch gericht onderzoek terechtkan: patienteninfo@vib.be.